Thirrja e urtisë
1 A nuk thërret vallë urtia?
Po mençuria, a nuk e ngre zërin?
2 Majë lartësive, përgjatë rrugës,
në udhëkryqe, aty ajo zë vend.
3 Pranë dyerve të hapura të qytezave,
te hyrja e portaleve, aty ajo bëzan:
4 «Ju, o njerëz, ju po ju thërras
e zëri im u flet bijve të njerëzve.
5 Kuptojeni, o të pamësuar, zgjuarsinë,
e ju, o të marrë, thirrini mendjes.
6 Dëgjoni, se do të them fjalë fisnikërie,
çfarë del nga buzët e mia është drejtësi,
7 se goja ime thotë të vërtetën
e buzëve të mia u pështiret ligësia.
8 Fjalët e gojës sime janë krejt të drejta
e nuk gjendet në to dredhi a prapësi.
9 Të drejta ato janë për kë arsyeton,
të çiltra për atë që ka arritur njohjen.
10 Kapuni pas parimit tim e jo pas parasë,
se duhet zgjedhur njohja e jo ari.
11 Urtia vlen më shumë se gurët e çmuar,
është e pakrahasueshme me asnjë kënaqësi.
Urtia flet për veten
12 Unë, urtia, zotëroj zgjuarsinë,
kam njohjen e jam e arsyeshme.
13 Kush druan Zotin, e urren të keqen.
Unë urrej krenarinë e mendjemadhësinë,
udhët e këqija e gojën e ligë.
14 Mua më përket këshillimi e mençuria,
i imi është kuptimi, e imja forca.
15 Falë meje mbretërit mbretërojnë
e sunduesit ushtrojnë drejtësinë.
16 Falë meje princat sundojnë
e fisnikët mbarë gjykojnë me drejtësi.
17 Unë i dua ata që më duan,
e ata që më kërkojnë, më gjejnë.
18 Me mua janë pasuria e nderi,
të mirat e përhershme dhe drejtësia.
19 Fryti im është më i mirë se ari,
më i mirë se ar i kulluar.
Më mirë begatia ime,
se argjendi i zgjedhur.
20 Unë eci udhës së drejtësisë,
përmes shtigjeve të së drejtës,
21 për t'i bërë, ata që më duan,
trashëgimtarë të të mirave,
e për të mbushur thesaret e tyre.
Urtia krijuese
22 Zoti më bëri fillimin e udhës së tij,
pikënisjen e veprave të tij qëkur.
23 Qëmoti kam qenë caktuar,
që në krye të herës,
para se toka të zinte fill.
24 Kur ende s'kishte humnera,
unë isha lindur.
Kur s'kishte ende gurra me ujë të bollshëm,
25 para se të ngriheshin malet
e para se të ishin kodrat,
unë isha lindur.
26 Ende nuk e kishte krijuar tokën, as fushat,
as të parin pluhur të botës.
27 Kur i nguliti qiejt, unë isha aty.
Kur skajoi humnerën,
28 kur i ngjeshi retë atje lart,
kur i forcoi gurrat e humbëtirës,
29 kur u vuri cakun detit
e ujërave, që të mos vërshojnë,
kur hodhi themelet e tokës,
30 unë isha pranë tij si kryemjeshtër.
Isha ditë për ditë gëzimi i tij,
dëfrehesha para tij përherë,
31 duke luajtur me rruzullin e tokës
e duke u ngazëlluar me bijtë e njerëzve.
Porosia e urtisë
32 Prandaj, bijtë e mi, dëgjomëni:
lum ata që ndjekin udhët e mia!
33 Dëgjojeni porosinë, bëhuni të urtë
e mos e shpërfillni.
34 Lum njeriu që më dëgjon mua,
që vëzhgon përditë dyert e mia
e pret te pragjet e hyrjeve të mia.
35 Kush më gjen mua, gjen jetën
e fiton përkrahjen e Zotit,
36 por kush mëkaton ndaj meje, lëndon veten.
Të gjithë ata që më urrejnë mua,
duan vdekjen».
1 Σὺ τὴν σοφίαν κηρύξεις, ἵνα φρόνησίς σοι ὑπακούσῃ·
2 ἐπὶ γὰρ τῶν ὑψηλῶν ἄκρων ἐστίν,
ἀνὰ μέσον δὲ τῶν τρίβων ἕστηκεν·
3 παρὰ γὰρ πύλαις δυναστῶν παρεδρεύει,
ἐν δὲ εἰσόδοις ὑμνεῖται
4 Ὑμᾶς, ὦ ἄνθρωποι, παρακαλῶ
καὶ προΐεμαι ἐμὴν φωνὴν υἱοῖς ἀνθρώπων·
5 νοήσατε, ἄκακοι, πανουργίαν,
οἱ δὲ ἀπαίδευτοι, ἔνθεσθε καρδίαν.
6 εἰσακούσατέ μου, σεμνὰ γὰρ ἐρῶ
καὶ ἀνοίσω ἀπὸ χειλέων ὀρθά·
7 ὅτι ἀλήθειαν μελετήσει ὁ φάρυγξ μου,
ἐβδελυγμένα δὲ ἐναντίον ἐμοῦ χείλη ψευδῆ.
8 μετὰ δικαιοσύνης πάντα τὰ ῥήματα τοῦ στόματός μου,
οὐδὲν ἐν αὐτοῖς σκολιὸν οὐδὲ στραγγαλῶδες·
9 πάντα ἐνώπια τοῖς συνιοῦσιν
καὶ ὀρθὰ τοῖς εὑρίσκουσι γνῶσιν.
10 λάβετε παιδείαν καὶ μὴ ἀργύριον
καὶ γνῶσιν ὑπὲρ χρυσίον δεδοκιμασμένον,
ἀνθαιρεῖσθε δὲ αἴσθησιν χρυσίου καθαροῦ·
11 κρείσσων γὰρ σοφία λίθων πολυτελῶν,
πᾶν δὲ τίμιον οὐκ ἄξιον αὐτῆς ἐστιν.
12 ἐγὼ ἡ σοφία κατεσκήνωσα βουλήν,
καὶ γνῶσιν καὶ ἔννοιαν ἐγὼ ἐπεκαλεσάμην.
13 φόβος κυρίου μισεῖ ἀδικίαν,
ὕβριν τε καὶ ὑπερηφανίαν καὶ ὁδοὺς πονηρῶν·
μεμίσηκα δὲ ἐγὼ διεστραμμένας ὁδοὺς κακῶν.
14 ἐμὴ βουλὴ καὶ ἀσφάλεια,
ἐμὴ φρόνησις, ἐμὴ δὲ ἰσχύς·
15 δι᾽ ἐμοῦ βασιλεῖς βασιλεύουσιν,
καὶ οἱ δυνάσται γράφουσιν δικαιοσύνην·
16 δι᾽ ἐμοῦ μεγιστᾶνες μεγαλύνονται,
καὶ τύραννοι δι᾽ ἐμοῦ κρατοῦσι γῆς.
17 ἐγὼ τοὺς ἐμὲ φιλοῦντας ἀγαπῶ,
οἱ δὲ ἐμὲ ζητοῦντες εὑρήσουσιν.
18 πλοῦτος καὶ δόξα ἐμοὶ ὑπάρχει
καὶ κτῆσις πολλῶν καὶ δικαιοσύνη·
19 βέλτιον ἐμὲ καρπίζεσθαι ὑπὲρ χρυσίον καὶ λίθον τίμιον,
τὰ δὲ ἐμὰ γενήματα κρείσσω ἀργυρίου ἐκλεκτοῦ.
20 ἐν ὁδοῖς δικαιοσύνης περιπατῶ
καὶ ἀνὰ μέσον τρίβων δικαιώματος ἀναστρέφομαι,
21 ἵνα μερίσω τοῖς ἐμὲ ἀγαπῶσιν ὕπαρξιν
καὶ τοὺς θησαυροὺς αὐτῶν ἐμπλήσω ἀγαθῶν.
21a ἐὰν ἀναγγείλω ὑμῖν τὰ καθ᾽ ἡμέραν γινόμενα,
μνημονεύσω τὰ ἐξ αἰῶνος ἀριθμῆσαι.
22 κύριος ἔκτισέν με ἀρχὴν ὁδῶν αὐτοῦ εἰς ἔργα αὐτοῦ,
23 πρὸ τοῦ αἰῶνος ἐθεμελίωσέν με ἐν ἀρχῇ,
24 πρὸ τοῦ τὴν γῆν ποιῆσαι καὶ πρὸ τοῦ τὰς ἀβύσσους ποιῆσαι,
πρὸ τοῦ προελθεῖν τὰς πηγὰς τῶν ὑδάτων,
25 πρὸ τοῦ ὄρη ἑδρασθῆναι,
πρὸ δὲ πάντων βουνῶν γεννᾷ με.
26 κύριος ἐποίησεν χώρας καὶ ἀοικήτους
καὶ ἄκρα οἰκούμενα τῆς ὑπ᾽ οὐρανόν.
27 ἡνίκα ἡτοίμαζεν τὸν οὐρανόν, συμπαρήμην αὐτῷ,
καὶ ὅτε ἀφώριζεν τὸν ἑαυτοῦ θρόνον ἐπ᾽ ἀνέμων.
28 ἡνίκα ἰσχυρὰ ἐποίει τὰ ἄνω νέφη,
καὶ ὡς ἀσφαλεῖς ἐτίθει πηγὰς τῆς ὑπ᾽ οὐρανὸν
29 καὶ ἰσχυρὰ ἐποίει τὰ θεμέλια τῆς γῆς,
30 ἤμην παρ᾽ αὐτῷ ἁρμόζουσα,
ἐγὼ ἤμην ᾗ προσέχαιρεν.
καθ᾽ ἡμέραν δὲ εὐφραινόμην ἐν προσώπῳ αὐτοῦ ἐν παντὶ καιρῷ,
31 ὅτε εὐφραίνετο τὴν οἰκουμένην συντελέσας
καὶ ἐνευφραίνετο ἐν υἱοῖς ἀνθρώπων.
32 νῦν οὖν, υἱέ, ἄκουέ μου.
34 μακάριος ἀνήρ, ὃς εἰσακούσεταί μου,
καὶ ἄνθρωπος, ὃς τὰς ἐμὰς ὁδοὺς φυλάξει
ἀγρυπνῶν ἐπ᾽ ἐμαῖς θύραις καθ᾽ ἡμέραν
τηρῶν σταθμοὺς ἐμῶν εἰσόδων·
35 αἱ γὰρ ἔξοδοί μου ἔξοδοι ζωῆς,
καὶ ἑτοιμάζεται θέλησις παρὰ κυρίου.
36 οἱ δὲ εἰς ἐμὲ ἁμαρτάνοντες ἀσεβοῦσιν τὰς ἑαυτῶν ψυχάς,
καὶ οἱ μισοῦντές με ἀγαπῶσιν θάνατον.