Fjalimi i Stefanit
1 Atëherë kryeprifti e pyeti Stefanin: «A janë të vërteta këto gjëra?».
2 Stefani tha: «Vëllezër dhe etër, më dëgjoni. Perëndia i lavdisë iu shfaq atit tonë Abrahamit kur ky ishte në Mesopotami, para se të banonte në Haran, 3 e i tha: dil nga toka jote e nga fisi yt dhe shko në tokën që unë do të të tregoj. 4 Atëherë ai doli nga toka e kaldenjve dhe banoi në Haran. Pasi i vdiq i ati, Perëndia e shpërnguli që andej dhe e solli në këtë tokë, ku tani banoni ju. 5 Atje nuk i dha në trashëgimi asnjë këmbë tokë, por i premtoi se do t'ia jepte në pronë atij e pasardhësve të tij, edhe pse Abrahami nuk kishte ende fëmijë. 6 Perëndia i tha se pasardhësit e tij do të jetonin si të huaj në dhe të huaj e atje do t'i skllavëronin e do t'i keqtrajtonin për katërqind vjet. 7 Por unë do ta gjykoj kombin të cilit ata do t'i shërbejnë, tha Perëndia, e pastaj ata do të dalin prej andej e do të më adhurojnë në këtë vend.
8 Pastaj bëri me Abrahamin besëlidhjen e rrethprerjes. Kështu Abrahamit i lindi Isaku dhe e rrethpreu ditën e tetë. Isakut i lindi Jakobi e Jakobit dymbëdhjetë patriarkët. 9 Patriarkët e kishin smirë Jozefin dhe e shitën në Egjipt, por Perëndia ishte me të. 10 Ai e çliroi nga të gjitha vuajtjet dhe i dha hir e urti përballë faraonit, mbretit të Egjiptit, që e caktoi Jozefin epror të Egjiptit e të gjithë shtëpisë së vet.
11 Pastaj, në të gjithë Egjiptin e Kanaanin ra një zi buke. Mjerimi ishte aq i madh saqë etërit tanë nuk gjenin asgjë për të ngrënë. 12 Por kur Jakobi dëgjoi se në Egjipt kishte grurë, dërgoi në fillim atje etërit tanë. 13 Herën e dytë, Jozefi u dha të njohur vëllezërve të vet dhe kështu faraoni u njoh me familjen e Jozefit.
14 Atëherë Jozefi dërgoi dikë që të thërriste atin e tij, Jakobin, e të gjithë farefisin, që ishin shtatëdhjetë e pesë veta. 15 Kështu Jakobi shkoi në Egjipt. Ai dhe etërit tanë vdiqën, 16 dhe trupat e tyre i sollën në Shekem, ku u varrosën në varrin që Abrahami ua kishte blerë me një shumë argjendi bijve të Hemorit në Shekem.
17 Ndërsa po afrohej koha e përmbushjes së premtimit që Perëndia i kishte dhënë Abrahamit, populli ynë u rrit e u shumua në Egjipt, 18 derisa në Egjipt u bë mbret dikush tjetër që nuk e njihte Jozefin. 19 Ai u soll dinakërisht me kombin tonë e i detyroi etërit tanë t'i braktisnin fëmijët në mëshirë të fatit, që të mos mbeteshin gjallë.
20 Në këtë kohë lindi Moisiu, i cili ishte i bukur në sytë e Perëndisë. Ai u rrit në shtëpinë e të atit për tre muaj 21 dhe kur e braktisën, e mori e bija e faraonit dhe e rriti si të ishte biri i vet. 22 Kështu Moisiu u edukua me tërë dijen e egjiptianëve dhe ishte i fuqishëm në fjalë e në vepra. 23 Kur mbushi dyzet vjeç, i lindi në zemër dëshira të shkonte të shihte vëllezërit e vet, bijtë e Izraelit. 24 Aty pa dikë të cilit po i bënin padrejtësi. Ai e mbrojti të shtypurin dhe mori shpagim duke vrarë egjiptianin. 25 Moisiu mendonte se vëllezërit e vet do ta kuptonin se Perëndia po i shpëtonte me anë të tij, por ata nuk e kuptuan. 26 Të nesërmen shkoi te disa izraelitë që po grindeshin e u përpoq t'i pajtonte duke u thënë: “Burra, ju jeni vëllezër. Pse i bëni padrejtësi njëri-tjetrit?”. 27 Por ai që po i bënte padrejtësi tjetrit, e shtyu Moisiun e i tha: kush të caktoi ty prijës e gjykatës mbi ne? 28 A do të më vrasësh edhe mua, sikurse vrave dje egjiptianin? 29 Kur dëgjoi këtë, Moisiu u largua e jetoi si i huaj në dheun e Midianit, ku i lindën dy bij.
30 Pasi kaluan dyzet vjet, Moisiut iu shfaq një engjëll në shkretëtirën e malit të Sinait, në flakën e një shkurreje që po digjej. 31 Kur e pa, Moisiu u çudit me këtë pamje. Ndërsa po afrohej për të parë më mirë, zëri i Zotit tha: 32 unë jam Perëndia i etërve të tu, Perëndia i Abrahamit, Isakut e Jakobit. Moisiu filloi të dridhej e nuk guxonte të shikonte. 33 Atëherë Zoti i tha: zbathi sandalet nga këmbët, sepse vendi ku po qëndron është tokë e shenjtë. 34 E kam parë mirë dhunën që i bëhet popullit tim në Egjipt, e kam dëgjuar rënkimin e tyre dhe kam zbritur për t'i çliruar. Tani eja të të dërgoj në Egjipt.
35 Ky ishte i njëjti Moisi që ata nuk e kishin pranuar kur i thanë: kush të caktoi ty prijës e gjykatës? Tani Perëndia e dërgoi atë si prijës dhe si shpengues përmes engjëllit që iu shfaq në shkurre. 36 Ky i nxori nga Egjipti dhe bëri mrekulli e shenja në tokën e Egjiptit, në detin e Kuq e në shkretëtirë për dyzet vjet. 37 Moisiu është ai që u tha izraelitëve: Perëndia do të nxjerrë nga vëllezërit tuaj një profet si unë. 38 Kur populli ishte mbledhur në shkretëtirë, i njëjti Moisi u bë ndërmjetësi mes engjëllit që i fliste në malin e Sinait dhe etërve tanë. Ai i mori fjalët e jetës për të na i dhënë neve. 39 Etërit tanë nuk deshën t'i bindeshin atij, madje iu shmangën e me zemrat e tyre u kthyen në Egjipt. 40 Ata i thanë Aronit: na bëj ca perëndi, që të na prijnë. Sa për këtë Moisiun që na nxori nga dheu i Egjiptit nuk dimë gjë ç'u bë me të. 41 Po ato ditë ata bënë një viç si idhull, i kushtuan një fli e u kënaqën me veprat e duarve të tyre.
42 Por Perëndia u largua prej tyre e i la të adhurojnë yjet e qiellit, siç është shkruar në librin e Profetëve:
a më kushtove kafshë të therura
dhe flijime,
dyzet vjet në shkretëtirë,
o shtëpia e Izraelit?
43 Ju morët me vete tendën e Molokut
dhe yllin e perëndisë suaj Refan,
shëmbëllimet që i bëtë vetë për t'i adhuruar,
prandaj do t'ju shpërngul përtej Babilonisë.
44 Në shkretëtirë etërit tanë kishin tendën e dëshmisë, sikurse Perëndia e kishte udhëzuar Moisiun kur i foli dhe e urdhëroi ta bënte sipas gjedhes që kishte parë. 45 Etërit tanë e morën në dorëzim tendën dhe bashkë me Jozuehun e mbartën me vete kur pushtuan tokën e kombeve, të cilët Perëndia i dëboi para syve të etërve tanë. Tenda mbeti aty deri në kohën e Davidit, 46 i cili gjeti hir para Perëndisë dhe kërkoi që të gjente një vendbanim për Perëndinë e Jakobit. 47 Por ishte Solomoni ai që ia ndërtoi shtëpinë Perëndisë.
48 Megjithatë, i tejlarti Perëndi nuk banon në shtëpi të bëra nga duart e njerëzve, sikurse thotë profeti:
49 qielli është froni im
e toka është shtroja e këmbëve të mia.
Çfarë shtëpie do të më ndërtoni,
thotë Zoti,
ose cili është vendi
ku do të gjej prehje?
50 A nuk i ka bërë dora ime
të gjitha këto gjëra?
51 Popull kryeneç, me zemër e veshë që nuk e dëgjojnë Perëndinë , edhe ju, sikurse etërit tuaj, vazhdoni t'i kundërviheni Shpirtit të shenjtë. 52 Cilin prej profetëve nuk përndoqën etërit tuaj? Ata vranë paralajmëruesit e ardhjes së të Drejtit, ndërsa tani ju jeni bërë tradhtarët dhe vrasësit e tij. 53 Ju jeni ata që morën ligjin, sikurse urdhëruan engjëjt, por nuk e zbatuat».
Vrasja e Stefanit
54 Kur dëgjuan këto gjëra, ata u zemëruan e kërcëlluan dhëmbët kundër Stefanit. 55 Por Stefani, i mbushur me Shpirtin e shenjtë, ngriti sytë drejt qiellit dhe pa lavdinë e Perëndisë e Jezuin që qëndronte në të djathtën e Perëndisë. 56 Atëherë tha: «Ja, po shoh qiejt e hapur dhe Birin e njeriut duke qëndruar në të djathtën e Perëndisë!». 57 Por ata mbyllën veshët dhe me një britmë të madhe u lëshuan kundër tij. 58 Pastaj e zvarritën jashtë qytetit dhe e goditën me gurë.
Dëshmitarët i vendosën rrobat te këmbët e një të riu që quhej Saul.
59 Ndërsa e godisnin me gurë, Stefani lutej: «O Zot Jezu, pranoje shpirtin tim!». 60 Pastaj ra në gjunjë dhe thirri me zë të lartë: «O Zot, mos ua ngarko atyre këtë mëkat». Pasi tha këto, vdiq.
Krie e shtatëtë
1 E i thotë i pari i priftëret Stefanit ndë janë këto punë kështu.
2 Edhe ai tha: O njerëz vëllazër e baballarë, digjoni. Perndia e lëvdimit ju duk babait sinë Avraamit kur qe ndë Mesopotami, pa ndënjurë dhe ai ndë Haran.
3 E i thotë atij: Dil nga dheu it, edhe nga gjëria jote, e eja ndë vënd që do të dëftoj unë ti.
4 Atëherë si dolli nga dheu i Halldheet ndënji ndë Haran; e ateje si i vdiqi babai tij, e pru atë ndë këtë dhe që rriji ju ndashti.
5 E nuk’ i dha atij klironomi ndë këtë dhe asnjë gjurmë këmbet, po i taksi të ja ip atë nd’urdhër të tij, e pas atij ndë të farësë tij, sepse s’pat ai djalë.
6 E i tha Perndia kështu, se do të vejë far’ e tij të rrijë ndë vënd të huaj, e do ta skllavosjënë atë, e ta mundojënë për katërqind vjet.
7 E atë fili që do të rrinë skllev mbë të, do ta gjukoj unë, tha Perndia; e pastaje do të dalënë e do të më shërbejënë mua ndë këtë vënd.
8 E i dha atij dhjatën’ e peritomisë, e ashtu polli Isaaknë e e peritemni atë ndë të tetënë ditë; e Isaaku Iakovnë, e Iakovi të dimbëdhjetë Patrikëtë.
9 E Patrikëtë pa për zili shitnë Iosifnë ndë Egjipto. Ma Perndia qe me atë.
10 E nxori atë nga gjithë shtrëngimet’ e tij e i dha atij dhurëti e sofi përpara Faraonit, mbretit s’Egjiptosë, e e vuri atë të parë ndë Egjipto edhe mbë gjithë shtëpi të tij.
11 E erdhi pastaj uja mbë gjithë dhe t’Egjiptosë e të Hanaanit, edhe shtrëngim i madh. E nukë gjeijnë ç’të haijnë baballarëtë tanë.
12 E si digjoi Iakovi që gjëndej grurë nd’Egjipto, dërgoi herën’ e parë baballarëtë tanë.
13 E të ditënë herë u njoh Iosifi ndë vëllazër të tij; e ju çfaq Faraonit filia e Iosifit.
14 E dërgoi Iosifi e thirri baban’ e tij Iakovnë, edhe gjithë fëmijën’ e tij, shtatëdhjet’ e pesë shpirt.
15 E vate Iakovi nd’Egjipto, e vdiqi ai edhe baballarëtë tanë.
16 E i prunë ndë Sihem, e i vunë ndë varr që pat blerë Avraami me të çmuarë t’ërgjëndit nga të bijt’ e Emmorit të Sihemit.
17 Ma kur u afërua koh’ e së taksurësë me be që pat bërë Perndia Avraamit, u rrit llaoi e u shtua nd’Egjipto.
18 Ngjera sa erdhi tjatër mbret nd’Egjipto, që s’e dij Iosifnë.
19 Kij zuri dinakëri kondrë filisë sanë, e u bëri të keq baballarëvet sonë, kaqë sa të shtijnë poshtë djelmt’ e ture, që të mos rroijnë e të shtonishnë.
20 Mb’atë kohë leu Moisiu e ish i dashurë nde Perndia. Ai u ushqie tre muaj ndë shtëpi të babait së tij.
21 E kur e hodhë atë poshtë, e mori atë e bija e Faraonit, e e ushqeu atë si bir të sajnë.
22 E u mpsua Moisiu ndë gjithë sofi t’Egjiptivet, e ish i fortë ndë fjalë edhe ndë punë.
23 E kur sosi ai të dizet vjeçtë, i erdhi ndë zëmërë të tij të vij të shih vëllazërit’ e tij, të bijt e Israilit.
24 E si pa një që mundonej, i dha ndihmë, e i mori hakënë atij që qe shtrënguarë, sepse vrau Egjiptionë.
25 E ai silloisej se vëllazërit’ e tij do të kupëtojënë që Perndia me dorë të tij u ip ature lefterinë. Ma ata s’e kupëtuanë.
26 E ditën’ e pastajme u duk nd’ata tek qërtoijnë, e i anangasi ata të paqtonishnë, e u tha: O njerëz, juvet jini vëllazër, pse dëmëtoni njeri-jatërinë?
27 Ma ai që adhiqis shoknë, e shtijti atë, e i tha: Cili të vuri ti të parë e gjukatas mbë ne?
28 Mos do të më vraç edhe mua, sikundrë vrave djethinë edhe Egjiptionë?
29 E me këtë fjalë iku Moisiu, e u kseniteps ndë vënd të Madhiamit, tek polli di djelm.
30 E si shkuanë dizet vjet ju duk atij nd’erimi të Sina Orosë Ëngjëlli i Zotit ndë flakë të zjarit ferrësë.
31 E si pa këtë Moisiu, u çudit për atë që u duk. E si u afërua ai të shih, i erdhi zë i Zotit që thosh:
32 Unë jam Perndia e baballarëvet suaj, e Perndia e Avraamit, e Perndia e Isaakut, e Perndia e Iakovit. E Moisiu u drodh, e nukë guxon të vështron.
33 E i thotë atit Zoti: Zgjidh këpucëtë nga këmbët’ e tua, sepse vëndi tek rri është i Shënjtëruarë.
34 Vështrova e paçë të këqiat’ e llaoit sim që është nd’Egjipto, e digjova rëkimn’ e ture, e zbrita t’i shpëtoj ata. E ndashti eja, e do të të dërgoj ti nd’Egjipto.
35 Këtë Moisinë që e arnisnë, kur thanë: Cili të bëri ti të parë e gjukatas? Këtë Perndia e dërgoi urdhëratas e shpëteish me dorë t’Ëngjëllit që ju duk atit ndë ferrë.
36 Kij i nxori ata, tuke bërë çudira e thavmëra, ndë dhe t’Egjiptosë, e ndë Det të Kuq, edhe nd’erimi, dizet vjet.
37 Kij është ai Moisiu që u tha bijet së Israilit: Zoti Perndia juaj do të ngrërë ndë ju profit prej vëllazëret suaj si mua, atit t’i digjoni.
38 Kij është që qe ndë mbëjedhëjë të llaoit nd’erimi, me Ëngjëllinë që kuvëndon me të ndë mal të Sinait, e me baballarëtë tuaj, e mori fjalë të jetësë, t’ua ip juvet.
39 Nde ai nukë deshnë të digjoijnë baballarëtë tanë, po e shqelmuanë e u kthienë me zëmëra të ture nd’Egjipto.
40 Tuke thënë Aaronit: Bëna navet Perndira që të na shkojënë përpara nesh, sepse për atë Moisinë që na nxori navet nga Egjiptoja nuk’ e dimë se ç’i gjau.
41 E bënë një viç mb’ato dit, e prunë kurban ndë Idhollo, e gëzonishnë ndë punëra të duarvet së ture.
42 E Perndia ktheu faqenë nga ata, e i lëshoi të shërbeijn’ asqer’ e Qiellit, sikundr’ është shkruarë ndë kartë të profitet: O shtëpi e Israilit, më kini prurë vallë të thertura e kurbanë mua dizet vjet nd’erimi?
43 Po ngrijtitë tendën’ e Mollohut, edhe ull’ e Perndisë suaj Remfanit, konatë që bëtë ju për të falë mbë to; e do t’u ngrë t’u shpie më tej Vavillonësë.
44 E patnë baballarëtë tanë tendën’ e martirisë nd’erimi, sikundrë e pat porsiturë ai që i tha Moisiut ta bën sikundrë pa tiponë.
45 Atë e muarrë dorë mbë dorë, e e prunë me vetëhe baballarëtë tanë bashkë me Iisunë të bëijnë zap filitë, që zboi Perndia nga faqea e baballarëvet sanë ngjera ndë ditë të Dhavidhit.
46 Ai gjeti hir përpara Perndisë. E u lut të gjen një tendë Perndisë Iakovit.
47 Sollomoi pa dërtoi shtëpi për të.
48 Po i Larti nukë rri ndë shtëpi të bërë me duar, sikundrë thotë profiti.
49 Qielli është froni im, edhe dheu qëndr’ e këmbëvet së mia. Çfarë lloi shtëpi do të më bëni mua? thotë Zoti. A çfarë lloi do të jetë vëndi i së prëjturit sim?
50 Nuk’ i ka bërë gjithë këto dora ime?
51 Kokëpakthierë e të paprerë ndë zëmërë e ndë veshë, juvet gjithënjë rriji kondrë Shënjtit Shpirt, si baballarëtë tuaj ashtu edhe juvet.
52 Cilinë nga profitë nukë ndoqnë baballarëtë tuaj? E vranë ata që u dëftoijnë për t’ardhurë të së drejtit, atij që juvet ndashti u bëtë prodhotër edhe gjakëtorë.
53 Juvet që kini marrë nomnë me porsi t’Ëngjëjet, e nuk’ e ruajtitë.
54 E kur digjuanë këto, u pëllcit zëmër’ e ture, e kërcëllijnë dhëmbëtë mbë të.
55 Ma ai sepse ish mbushurë prej Shënjtit Shpirt, si vështroi ndër Qiell, pa lëvdim Perndisë, e Iisunë ndënjurë mb’anë të djathëtë të Perndisë.
57 E ata thirrë fort e zunë veshët’ e ture, e u vërsulë gjithë bashkë mbi të.
58 E si e nxuarë jashtë nga quteti, i bijnë me gurë. E martirëtë vunë rrobat’ e ture përpara këmbëvet një trimshorit, që quhej Savllo.
59 E e vrisnë Stefanë me gurë, që thërrit e thosh: O Zot Iisu, pritmë Shpirtinë tim.
60 E si ujnji gjunjëtë, thirri me zë të madh: O Zot, mos ua zë ature për faj këtë punë. E si tha këtë, fleti.