The Death of Lazarus
1 Ἦν δέ τις ἀσθενῶν, Λάζαρος ἀπὸ Βηθανίας, ἐκ τῆς κώμης Μαρίας καὶ Μάρθας τῆς ἀδελφῆς αὐτῆς. 2 ἦν δὲ Μαριὰμ ἡ ἀλείψασα τὸν κύριον μύρῳ καὶ ἐκμάξασα τοὺς πόδας αὐτοῦ ταῖς θριξὶν αὐτῆς, ἧς ὁ ἀδελφὸς Λάζαρος ἠσθένει. 3 ἀπέστειλαν οὖν αἱ ἀδελφαὶ πρὸς αὐτὸν λέγουσαι, Κύριε, ἴδε ὃν φιλεῖς ἀσθενεῖ. 4 ἀκούσας δὲ ὁ Ἰησοῦς εἶπεν, Αὕτη ἡ ἀσθένεια οὐκ ἔστιν πρὸς θάνατον ἀλλ᾽ ὑπὲρ τῆς δόξης τοῦ θεοῦ, ἵνα δοξασθῇ ὁ υἱὸς τοῦ θεοῦ δι᾽ αὐτῆς. 5 ἠγάπα δὲ ὁ Ἰησοῦς τὴν Μάρθαν καὶ τὴν ἀδελφὴν αὐτῆς καὶ τὸν Λάζαρον. 6 ὡς οὖν ἤκουσεν ὅτι ἀσθενεῖ, τότε μὲν ἔμεινεν ἐν ᾧ ἦν τόπῳ δύο ἡμέρας, 7 ἔπειτα μετὰ τοῦτο λέγει τοῖς μαθηταῖς, Ἄγωμεν εἰς τὴν Ἰουδαίαν πάλιν. 8 λέγουσιν αὐτῷ οἱ μαθηταί, Ῥαββί, νῦν ἐζήτουν σε λιθάσαι οἱ Ἰουδαῖοι, καὶ πάλιν ὑπάγεις ἐκεῖ; 9 ἀπεκρίθη Ἰησοῦς, Οὐχὶ δώδεκα ὧραί εἰσιν τῆς ἡμέρας; ἐάν τις περιπατῇ ἐν τῇ ἡμέρᾳ, οὐ προσκόπτει, ὅτι τὸ φῶς τοῦ κόσμου τούτου βλέπει· 10 ἐὰν δέ τις περιπατῇ ἐν τῇ νυκτί, προσκόπτει, ὅτι τὸ φῶς οὐκ ἔστιν ἐν αὐτῷ. 11 ταῦτα εἶπεν, καὶ μετὰ τοῦτο λέγει αὐτοῖς, Λάζαρος ὁ φίλος ἡμῶν κεκοίμηται· ἀλλὰ πορεύομαι ἵνα ἐξυπνίσω αὐτόν. 12 εἶπαν οὖν οἱ μαθηταὶ αὐτῷ, Κύριε, εἰ κεκοίμηται σωθήσεται. 13 εἰρήκει δὲ ὁ Ἰησοῦς περὶ τοῦ θανάτου αὐτοῦ, ἐκεῖνοι δὲ ἔδοξαν ὅτι περὶ τῆς κοιμήσεως τοῦ ὕπνου λέγει. 14 τότε οὖν εἶπεν αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς παρρησίᾳ, Λάζαρος ἀπέθανεν, 15 καὶ χαίρω δι᾽ ὑμᾶς ἵνα πιστεύσητε, ὅτι οὐκ ἤμην ἐκεῖ· ἀλλ᾽ ἄγωμεν πρὸς αὐτόν. 16 εἶπεν οὖν Θωμᾶς ὁ λεγόμενος Δίδυμος τοῖς συμμαθηταῖς, Ἄγωμεν καὶ ἡμεῖς ἵνα ἀποθάνωμεν μετ᾽ αὐτοῦ.
Jesus the Resurrection and the Life
17 Ἐλθὼν οὖν ὁ Ἰησοῦς εὗρεν αὐτὸν τέσσαρας ἤδη ἡμέρας ἔχοντα ἐν τῷ μνημείῳ. 18 ἦν δὲ ἡ Βηθανία ἐγγὺς τῶν Ἱεροσολύμων ὡς ἀπὸ σταδίων δεκαπέντε. 19 πολλοὶ δὲ ἐκ τῶν Ἰουδαίων ἐληλύθεισαν πρὸς τὴν Μάρθαν καὶ Μαριὰμ ἵνα παραμυθήσωνται αὐτὰς περὶ τοῦ ἀδελφοῦ. 20 ἡ οὖν Μάρθα ὡς ἤκουσεν ὅτι Ἰησοῦς ἔρχεται ὑπήντησεν αὐτῷ· Μαριὰμ δὲ ἐν τῷ οἴκῳ ἐκαθέζετο. 21 εἶπεν οὖν ἡ Μάρθα πρὸς τὸν Ἰησοῦν, Κύριε, εἰ ἦς ὧδε οὐκ ἂν ἀπέθανεν ὁ ἀδελφός μου· 22 [ἀλλὰ] καὶ νῦν οἶδα ὅτι ὅσα ἂν αἰτήσῃ τὸν θεὸν δώσει σοι ὁ θεός. 23 λέγει αὐτῇ ὁ Ἰησοῦς, Ἀναστήσεται ὁ ἀδελφός σου. 24 λέγει αὐτῷ ἡ Μάρθα, Οἶδα ὅτι ἀναστήσεται ἐν τῇ ἀναστάσει ἐν τῇ ἐσχάτῃ ἡμέρᾳ. 25 εἶπεν αὐτῇ ὁ Ἰησοῦς, Ἐγώ εἰμι ἡ ἀνάστασις καὶ ἡ ζωή· ὁ πιστεύων εἰς ἐμὲ κἂν ἀποθάνῃ ζήσεται, 26 καὶ πᾶς ὁ ζῶν καὶ πιστεύων εἰς ἐμὲ οὐ μὴ ἀποθάνῃ εἰς τὸν αἰῶνα. πιστεύεις τοῦτο; 27 λέγει αὐτῷ, Ναὶ κύριε, ἐγὼ πεπίστευκα ὅτι σὺ εἶ ὁ χριστὸς ὁ υἱὸς τοῦ θεοῦ ὁ εἰς τὸν κόσμον ἐρχόμενος.
Jesus Weeps
28 Καὶ τοῦτο εἰποῦσα ἀπῆλθεν καὶ ἐφώνησεν Μαριὰμ τὴν ἀδελφὴν αὐτῆς λάθρᾳ εἰποῦσα, Ὁ διδάσκαλος πάρεστιν καὶ φωνεῖ σε. 29 ἐκείνη δὲ ὡς ἤκουσεν ἠγέρθη ταχὺ καὶ ἤρχετο πρὸς αὐτόν. 30 οὔπω δὲ ἐληλύθει ὁ Ἰησοῦς εἰς τὴν κώμην, ἀλλ᾽ ἦν ἔτι ἐν τῷ τόπῳ ὅπου ὑπήντησεν αὐτῷ ἡ Μάρθα. 31 οἱ οὖν Ἰουδαῖοι οἱ ὄντες μετ᾽ αὐτῆς ἐν τῇ οἰκίᾳ καὶ παραμυθούμενοι αὐτήν, ἰδόντες τὴν Μαριὰμ ὅτι ταχέως ἀνέστη καὶ ἐξῆλθεν, ἠκολούθησαν αὐτῇ δόξαντες ὅτι ὑπάγει εἰς τὸ μνημεῖον ἵνα κλαύσῃ ἐκεῖ. 32 ἡ οὖν Μαριὰμ ὡς ἦλθεν ὅπου ἦν Ἰησοῦς ἰδοῦσα αὐτὸν ἔπεσεν αὐτοῦ πρὸς τοὺς πόδας λέγουσα αὐτῷ, Κύριε, εἰ ἦς ὧδε οὐκ ἄν μου ἀπέθανεν ὁ ἀδελφός. 33 Ἰησοῦς οὖν ὡς εἶδεν αὐτὴν κλαίουσαν καὶ τοὺς συνελθόντας αὐτῇ Ἰουδαίους κλαίοντας, ἐνεβριμήσατο τῷ πνεύματι καὶ ἐτάραξεν ἑαυτὸν 34 καὶ εἶπεν, Ποῦ τεθείκατε αὐτόν; λέγουσιν αὐτῷ, Κύριε, ἔρχου καὶ ἴδε. 35 ἐδάκρυσεν ὁ Ἰησοῦς. 36 ἔλεγον οὖν οἱ Ἰουδαῖοι, Ἴδε πῶς ἐφίλει αὐτόν. 37 τινὲς δὲ ἐξ αὐτῶν εἶπαν, Οὐκ ἐδύνατο οὗτος ὁ ἀνοίξας τοὺς ὀφθαλμοὺς τοῦ τυφλοῦ ποιῆσαι ἵνα καὶ οὗτος μὴ ἀποθάνῃ;
Lazarus Brought to Life
38 Ἰησοῦς οὖν πάλιν ἐμβριμώμενος ἐν ἑαυτῷ ἔρχεται εἰς τὸ μνημεῖον· ἦν δὲ σπήλαιον καὶ λίθος ἐπέκειτο ἐπ᾽ αὐτῷ. 39 λέγει ὁ Ἰησοῦς, Ἄρατε τὸν λίθον. λέγει αὐτῷ ἡ ἀδελφὴ τοῦ τετελευτηκότος Μάρθα, Κύριε, ἤδη ὄζει, τεταρταῖος γάρ ἐστιν. 40 λέγει αὐτῇ ὁ Ἰησοῦς, Οὐκ εἶπόν σοι ὅτι ἐὰν πιστεύσῃς ὄψῃ τὴν δόξαν τοῦ θεοῦ; 41 ἦραν οὖν τὸν λίθον. ὁ δὲ Ἰησοῦς ἦρεν τοὺς ὀφθαλμοὺς ἄνω καὶ εἶπεν, Πάτερ, εὐχαριστῶ σοι ὅτι ἤκουσάς μου. 42 ἐγὼ δὲ ᾔδειν ὅτι πάντοτέ μου ἀκούεις, ἀλλὰ διὰ τὸν ὄχλον τὸν περιεστῶτα εἶπον, ἵνα πιστεύσωσιν ὅτι σύ με ἀπέστειλας. 43 καὶ ταῦτα εἰπὼν φωνῇ μεγάλῃ ἐκραύγασεν, Λάζαρε, δεῦρο ἔξω. 44 ἐξῆλθεν ὁ τεθνηκὼς δεδεμένος τοὺς πόδας καὶ τὰς χεῖρας κειρίαις καὶ ἡ ὄψις αὐτοῦ σουδαρίῳ περιεδέδετο. λέγει αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς, Λύσατε αὐτὸν καὶ ἄφετε αὐτὸν ὑπάγειν.
The Plot to Kill Jesus
(Mt 26.1‑5Mk 14.1‑2Lk 22.1‑2)45 Πολλοὶ οὖν ἐκ τῶν Ἰουδαίων οἱ ἐλθόντες πρὸς τὴν Μαριὰμ καὶ θεασάμενοι ἃ ἐποίησεν ἐπίστευσαν εἰς αὐτόν· 46 τινὲς δὲ ἐξ αὐτῶν ἀπῆλθον πρὸς τοὺς Φαρισαίους καὶ εἶπαν αὐτοῖς ἃ ἐποίησεν Ἰησοῦς. 47 συνήγαγον οὖν οἱ ἀρχιερεῖς καὶ οἱ Φαρισαῖοι συνέδριον καὶ ἔλεγον, Τί ποιοῦμεν ὅτι οὗτος ὁ ἄνθρωπος πολλὰ ποιεῖ σημεῖα; 48 ἐὰν ἀφῶμεν αὐτὸν οὕτως, πάντες πιστεύσουσιν εἰς αὐτόν, καὶ ἐλεύσονται οἱ Ῥωμαῖοι καὶ ἀροῦσιν ἡμῶν καὶ τὸν τόπον καὶ τὸ ἔθνος. 49 εἷς δέ τις ἐξ αὐτῶν Καϊάφας, ἀρχιερεὺς ὢν τοῦ ἐνιαυτοῦ ἐκείνου, εἶπεν αὐτοῖς, Ὑμεῖς οὐκ οἴδατε οὐδέν, 50 οὐδὲ λογίζεσθε ὅτι συμφέρει ὑμῖν ἵνα εἷς ἄνθρωπος ἀποθάνῃ ὑπὲρ τοῦ λαοῦ καὶ μὴ ὅλον τὸ ἔθνος ἀπόληται. 51 τοῦτο δὲ ἀφ᾽ ἑαυτοῦ οὐκ εἶπεν, ἀλλ᾽ ἀρχιερεὺς ὢν τοῦ ἐνιαυτοῦ ἐκείνου ἐπροφήτευσεν ὅτι ἔμελλεν Ἰησοῦς ἀποθνῄσκειν ὑπὲρ τοῦ ἔθνους, 52 καὶ οὐχ ὑπὲρ τοῦ ἔθνους μόνον ἀλλ᾽ ἵνα καὶ τὰ τέκνα τοῦ θεοῦ τὰ διεσκορπισμένα συναγάγῃ εἰς ἕν. 53 ἀπ᾽ ἐκείνης οὖν τῆς ἡμέρας ἐβουλεύσαντο ἵνα ἀποκτείνωσιν αὐτόν.
54 Ὁ οὖν Ἰησοῦς οὐκέτι παρρησίᾳ περιεπάτει ἐν τοῖς Ἰουδαίοις, ἀλλ᾽ ἀπῆλθεν ἐκεῖθεν εἰς τὴν χώραν ἐγγὺς τῆς ἐρήμου, εἰς Ἐφραὶμ λεγομένην πόλιν, κἀκεῖ ἔμεινεν μετὰ τῶν μαθητῶν.
55 Ἦν δὲ ἐγγὺς τὸ πάσχα τῶν Ἰουδαίων, καὶ ἀνέβησαν πολλοὶ εἰς Ἱεροσόλυμα ἐκ τῆς χώρας πρὸ τοῦ πάσχα ἵνα ἁγνίσωσιν ἑαυτούς. 56 ἐζήτουν οὖν τὸν Ἰησοῦν καὶ ἔλεγον μετ᾽ ἀλλήλων ἐν τῷ ἱερῷ ἑστηκότες, Τί δοκεῖ ὑμῖν; ὅτι οὐ μὴ ἔλθῃ εἰς τὴν ἑορτήν; 57 δεδώκεισαν δὲ οἱ ἀρχιερεῖς καὶ οἱ Φαρισαῖοι ἐντολὰς ἵνα ἐάν τις γνῷ ποῦ ἐστιν μηνύσῃ, ὅπως πιάσωσιν αὐτόν.
1 Edhe ishte një njeri sëmurë, Llazari nga Vithania, nga fshati i Marisë edhe i Marthësë, së motërës’ asaj.
2 (Edhe Maria ishte ajo që leu Zotinë me vaj ere, edhe fshiu këmbët’ e ati me flokët’ e asaj, të cilës’ i vëllaj, Llazari, ishte sëmurë.)
3 Të motëratë pra dërguanë tek ay, tuke thënë: “Zot, na ay që do ti tek është sëmurë.”
4 Edhe Jisuj kur dëgjoj tha: “Këjo sëmundë nuk’ është për vdekëje, po për lavdin’ e Perëndisë, që të lavduronet i Bir’ i Perëndisë me anë të asaj.”
5 Edhe Jisuj donte Marthën’ edhe të motërën’ e asaj, edhe Llazarinë.
6 Kur dëgjoj pra se është sëmurë, atëhere mbeti dy dit mb’ atë vënt ku ishte.
7 Pastaj pas kësaj u thotë nxënëset: “Le të vemi prapë ndë Judhe.”
8 Nxënësit’ i thonë: “Ravvi, ndashti Judhenjtë kërkoninë të të vrisinë me gurë, edhe përsëri vete atie?
9 Jisuj u përgjeq: “A s’ka dy-mbë-dhietë orë dita? Nd’ ecëtë ndonjë ditënë, nukë pengonetë, sepse sheh dritën’ e kësaj bote.
10 Po nd’ ecëtë ndonjë natënë, pengonetë, sepse s’ka dritë nd’ atë.”
11 Këto tha, edhe pastaj u thot atyre: “Llazari miku ynë fjeti; po vete që ta sqonj.”
12 Nxënësit’ e ati i thanë pra: “Zot, ndë fjeti, do të shpëtonjë.”
13 Po Jisuj kishte thënë për vdekëjen’ e ati; po ata kujtuanë se thotë për të fjeturit’ e gjumit.
14 Atëhere pra Jisuj u tha atyre ndër sy: “Llazari vdiq.
15 Edhe gëzonem për ju, që të besoni, sepse nukë qesh’ atie; po le të vemi tek ay.”
16 Thomaj pra, që thuhej binjak, u tha nxënëset shokëvet ti: “Le të vemi edhe neve, që të vdesëmë bashkë me atë.”
17 Kur erdhi pra Jisuj, e gjeti se kishte ndashti katrë dit ndë varr.
18 Edhe Vithania ishte afër Jerusalimit, sinja pesë-mbë-dhietë stadhe.
19 Edhe shumë vetë prej Judhenjet kishin’ ardhurë te Martha e te Maria, që t’i rëkoninë për të vëllan’ e atyreve.
20 Martha pra kur dëgjoj se po vien Jisuj, i dolli përpara; edhe Maria rrinte ndë shtëpi.
21 Martha pra i tha Jisujt: “Zot, t’ishnje këtu, im vëlla nukë do të vdiste.
22 Po edhe ndashti e di, se sa t’i lypënjsh Perëndisë, do të t’i apë Perëndia.”
23 Jisuj i thot’ asaj: “Yt vëlla do të ngjalletë.”
24 Martha i thotë: “E di se do të ngjalletë ndë të ngjallurit të ditësë pastajme.”
25 Jisuj i tha: “Unë jam të ngjalluritë edhe jeta; ay që më beson, edhe ndë vdektë, do të rronjë.
26 Edhe kushdo që rron edhe më beson, nukë do të vdesë për gjithë jetënë.
27 A e beson këtë?” I thotë: “Po, Zot, unë kam besuarë, se ti je Krishti, i Bir’ i Perëndisë, që ke ardhurë ndë botët.”
28 Edhe ajo si tha këto, vate e thërriti fshehura Marinë, të motërën’ e saj, e i tha: “Mësonjësi është këtu, edhe po të thërret.”
29 Ajo kur dëgjoj, ngrihetë shpejt, e vien tek ay.
30 (Jisuj edhe s’kishte ardhurë ndë fshat, po ishte nd’ atë vënt që i dolli përpara Martha.)
31 Judhenjtë pra që ishinë bashkë me atë ndë shtëpit tuke rëkuar atë, kur panë Marinë se u ngrit shpejt e dolli, i vanë prapa asaj, tuke thënë, se po vete ndë varr për të qjar’ atie.
32 Maria pra si erdhi atie ku ishte Jisuj, edhe pa atë, i ra ndër këmbë, tuke thën’ ati: “Zot, nd’ ishnje këtu, vëllaj nukë do të më vdiste.”
33 Jisuj pra kur pa atë tuke qjarë, edhe ata Judhenjtë që kishin’ ardhurë bashkë me atë tuke qjarë, sëmboj ndë shpirt të ti, edhe u droth,
34 E tha: ”Ku e keni vënë?” I thonë: “Zot, eja e shih.”
35 Jisuj derdhi lot.
36 Judhenjtë pra thoshinë: “Shih sa e donte.”
37 Po ca prej atyre thanë: “Nukë munte kyj që hapi syt’ e të verbërit, të bënte që të mos vdiste edhe kyj?”
38 Jisuj pra përsëri tuke sëmbuarë ndër vetëhe vien ndë varrt. Edhe ishte një spille, edhe mbi atë ishe vënë një gur.
39 Jisuj thotë: “Ngrini gurinë.” Martha, e motëra e të vdekurit, i thotë: “Zot, qelbetë ndashti; sepse është katrë diç.”
40 Jisuj i thot’ asaj: “Nukë të thashë, se ndë besofsh, do të shohç lavdin’ e Perëndisë?”
41 Ngritnë pra gurinë (atie ku ishte vënë i vdekuri). Edhe Jisuj ngriti sytë përpietë, e tha: “Atë, të falem ndersë, se më dëgjove.
42 Edhe un’ e dinjam se përherë më dëgjon; po këtë e thashë për këtë llauzinë që rri këtu rreth, që të besonjënë, se ti më dërgove.”
43 — Edhe si tha këto, bërtiti me zë të math: “Llazar, dil jashtë.”
44 Edhe i vdekuri dolli, lidhurë këmbët’ e duartë me rrypa pëlhure; edhe faqeja e ati pështjellë me rizë. Jisuj u thot’ atyre: “Sgjidheni, edhe lëreni të vejë.”
45 Shumë vetë pra prej Judhenjvet, që kishin’ ardhurë te Maria, edhe panë sa bëri (Jisuj), i besuanë.
46 Po ca prej atyre vanë te Farisenjtë, edhe u thanë sa bëri Jisuj.
47 Kryepriftëritë pra edhe Farisenjtë mbëlothnë bashkëndënëje, edhe thoshinë: “Ç’të bëjmë? Se kyj njeri po bën shumë çudira.
48 Ndë e lënçim’ atë kështu, të gjithë do t’i besonjënë; edhe do të vinë Romanëtë, e do të prishnjënë edhe vëndinë tënë edhe kombinë.
49 Edhe një nga ata, Kajafa, që ishte kryeprift i ati viti, u tha atyre: “Ju nukë dini asgjë,
50 As nukë mendoneni, se është mirë për ne të vdesë një njeri për llauzinë, edhe të mos humbasë gjithë kombi.”
51 — Edhe këtë nuk’ e tha prej vetëhesë ti, po tuke qënë kryeprift i ati viti, profitepsi se Jisuj kishte për të vdekurë për kombinë;
52 Edhe jo për kombinë vetëmë, po edhe që të mbëledhë mbë një edhe të bijt’ e Perëndisë që ishinë përndarë.
53 Që mb’ atë ditë pra bënë këshillë që ta vrasënë.
54 Përandaj Jisuj nuk’ ecënte më faqeza ndëpër Judhenjtë, po shkoj ateje mbë një vënt afërë shkretëtirësë, ndë një qytet që thuhet’ Efraim, edhe atie shkonte kohënë bashkë me nxënësit’ e ti.
55 Edhe ishte afër pashka e Judhenjet; edhe shumë vetë prej ati vëndi hipnë ndë Jerusalim përpara pashkësë, që të qëroninë vetëhen’ e tyre.
56 Kërkoninë pra Jisunë, edhe i thoshinë njëri tiatrit tuke ndenjurë ndë hieroret: “Ç’u duketë juve? Se nukë do të vinjë për të kremtenë?”
57 Edhe kryepriftërit’ e Farisenjtë kishinë porositurë, nd’ e marrtë vesh ndonjë se ku është, t’apë zë, që ta zënë.