The Council at Jerusalem
1 Καί τινες κατελθόντες ἀπὸ τῆς Ἰουδαίας ἐδίδασκον τοὺς ἀδελφοὺς ὅτι, Ἐὰν μὴ περιτμηθῆτε τῷ ἔθει τῷ Μωϋσέως, οὐ δύνασθε σωθῆναι. 2 γενομένης δὲ στάσεως καὶ ζητήσεως οὐκ ὀλίγης τῷ Παύλῳ καὶ τῷ Βαρναβᾷ πρὸς αὐτούς, ἔταξαν ἀναβαίνειν Παῦλον καὶ Βαρναβᾶν καί τινας ἄλλους ἐξ αὐτῶν πρὸς τοὺς ἀποστόλους καὶ πρεσβυτέρους εἰς Ἰερουσαλὴμ περὶ τοῦ ζητήματος τούτου. 3 Οἱ μὲν οὖν προπεμφθέντες ὑπὸ τῆς ἐκκλησίας διήρχοντο τήν τε Φοινίκην καὶ Σαμάρειαν ἐκδιηγούμενοι τὴν ἐπιστροφὴν τῶν ἐθνῶν καὶ ἐποίουν χαρὰν μεγάλην πᾶσιν τοῖς ἀδελφοῖς. 4 παραγενόμενοι δὲ εἰς Ἰερουσαλὴμ παρεδέχθησαν ἀπὸ τῆς ἐκκλησίας καὶ τῶν ἀποστόλων καὶ τῶν πρεσβυτέρων, ἀνήγγειλάν τε ὅσα ὁ θεὸς ἐποίησεν μετ᾽ αὐτῶν. 5 ἐξανέστησαν δέ τινες τῶν ἀπὸ τῆς αἱρέσεως τῶν Φαρισαίων πεπιστευκότες λέγοντες ὅτι δεῖ περιτέμνειν αὐτοὺς παραγγέλλειν τε τηρεῖν τὸν νόμον Μωϋσέως.
6 Συνήχθησάν τε οἱ ἀπόστολοι καὶ οἱ πρεσβύτεροι ἰδεῖν περὶ τοῦ λόγου τούτου. 7 πολλῆς δὲ ζητήσεως γενομένης ἀναστὰς Πέτρος εἶπεν πρὸς αὐτούς, Ἄνδρες ἀδελφοί, ὑμεῖς ἐπίστασθε ὅτι ἀφ᾽ ἡμερῶν ἀρχαίων ἐν ὑμῖν ἐξελέξατο ὁ θεὸς διὰ τοῦ στόματός μου ἀκοῦσαι τὰ ἔθνη τὸν λόγον τοῦ εὐαγγελίου καὶ πιστεῦσαι. 8 καὶ ὁ καρδιογνώστης θεὸς ἐμαρτύρησεν αὐτοῖς δοὺς τὸ πνεῦμα τὸ ἅγιον καθὼς καὶ ἡμῖν 9 καὶ οὐθὲν διέκρινεν μεταξὺ ἡμῶν τε καὶ αὐτῶν τῇ πίστει καθαρίσας τὰς καρδίας αὐτῶν. 10 νῦν οὖν τί πειράζετε τὸν θεὸν ἐπιθεῖναι ζυγὸν ἐπὶ τὸν τράχηλον τῶν μαθητῶν ὃν οὔτε οἱ πατέρες ἡμῶν οὔτε ἡμεῖς ἰσχύσαμεν βαστάσαι; 11 ἀλλὰ διὰ τῆς χάριτος τοῦ κυρίου Ἰησοῦ πιστεύομεν σωθῆναι καθ᾽ ὃν τρόπον κἀκεῖνοι.
12 Ἐσίγησεν δὲ πᾶν τὸ πλῆθος καὶ ἤκουον Βαρναβᾶ καὶ Παύλου ἐξηγουμένων ὅσα ἐποίησεν ὁ θεὸς σημεῖα καὶ τέρατα ἐν τοῖς ἔθνεσιν δι᾽ αὐτῶν. 13 Μετὰ δὲ τὸ σιγῆσαι αὐτοὺς ἀπεκρίθη Ἰάκωβος λέγων, Ἄνδρες ἀδελφοί, ἀκούσατέ μου. 14 Συμεὼν ἐξηγήσατο καθὼς πρῶτον ὁ θεὸς ἐπεσκέψατο λαβεῖν ἐξ ἐθνῶν λαὸν τῷ ὀνόματι αὐτοῦ. 15 καὶ τούτῳ συμφωνοῦσιν οἱ λόγοι τῶν προφητῶν καθὼς γέγραπται,
16 Μετὰ ταῦτα ἀναστρέψω
καὶ ἀνοικοδομήσω τὴν σκηνὴν Δαυὶδ τὴν πεπτωκυῖαν
καὶ τὰ κατεσκαμμένα αὐτῆς ἀνοικοδομήσω
καὶ ἀνορθώσω αὐτήν,
17 ὅπως ἂν ἐκζητήσωσιν οἱ κατάλοιποι τῶν ἀνθρώπων τὸν κύριον
καὶ πάντα τὰ ἔθνη ἐφ᾽ οὓς ἐπικέκληται τὸ ὄνομά μου ἐπ᾽ αὐτούς,
λέγει κύριος ποιῶν ταῦτα 18 γνωστὰ ἀπ᾽ αἰῶνος.
19 διὸ ἐγὼ κρίνω μὴ παρενοχλεῖν τοῖς ἀπὸ τῶν ἐθνῶν ἐπιστρέφουσιν ἐπὶ τὸν θεόν, 20 ἀλλ᾽ ἐπιστεῖλαι αὐτοῖς τοῦ ἀπέχεσθαι τῶν ἀλισγημάτων τῶν εἰδώλων καὶ τῆς πορνείας καὶ τοῦ πνικτοῦ καὶ τοῦ αἵματος. 21 Μωϋσῆς γὰρ ἐκ γενεῶν ἀρχαίων κατὰ πόλιν τοὺς κηρύσσοντας αὐτὸν ἔχει ἐν ταῖς συναγωγαῖς κατὰ πᾶν σάββατον ἀναγινωσκόμενος.
The Reply of the Council
22 Τότε ἔδοξεν τοῖς ἀποστόλοις καὶ τοῖς πρεσβυτέροις σὺν ὅλῃ τῇ ἐκκλησίᾳ ἐκλεξαμένους ἄνδρας ἐξ αὐτῶν πέμψαι εἰς Ἀντιόχειαν σὺν τῷ Παύλῳ καὶ Βαρναβᾷ, Ἰούδαν τὸν καλούμενον Βαρσαββᾶν καὶ Σιλᾶν, ἄνδρας ἡγουμένους ἐν τοῖς ἀδελφοῖς, 23 γράψαντες διὰ χειρὸς αὐτῶν, Οἱ ἀπόστολοι καὶ οἱ πρεσβύτεροι ἀδελφοὶ τοῖς κατὰ τὴν Ἀντιόχειαν καὶ Συρίαν καὶ Κιλικίαν ἀδελφοῖς τοῖς ἐξ ἐθνῶν χαίρειν. 24 Ἐπειδὴ ἠκούσαμεν ὅτι τινὲς ἐξ ἡμῶν [ἐξελθόντες] ἐτάραξαν ὑμᾶς λόγοις ἀνασκευάζοντες τὰς ψυχὰς ὑμῶν οἷς οὐ διεστειλάμεθα, 25 ἔδοξεν ἡμῖν γενομένοις ὁμοθυμαδὸν ἐκλεξαμένοις ἄνδρας πέμψαι πρὸς ὑμᾶς σὺν τοῖς ἀγαπητοῖς ἡμῶν Βαρναβᾷ καὶ Παύλῳ, 26 ἀνθρώποις παραδεδωκόσιν τὰς ψυχὰς αὐτῶν ὑπὲρ τοῦ ὀνόματος τοῦ κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. 27 ἀπεστάλκαμεν οὖν Ἰούδαν καὶ Σιλᾶν καὶ αὐτοὺς διὰ λόγου ἀπαγγέλλοντας τὰ αὐτά. 28 ἔδοξεν γὰρ τῷ πνεύματι τῷ ἁγίῳ καὶ ἡμῖν μηδὲν πλέον ἐπιτίθεσθαι ὑμῖν βάρος πλὴν τούτων τῶν ἐπάναγκες, 29 ἀπέχεσθαι εἰδωλοθύτων καὶ αἵματος καὶ πνικτῶν καὶ πορνείας, ἐξ ὧν διατηροῦντες ἑαυτοὺς εὖ πράξετε. Ἔρρωσθε.
30 Οἱ μὲν οὖν ἀπολυθέντες κατῆλθον εἰς Ἀντιόχειαν, καὶ συναγαγόντες τὸ πλῆθος ἐπέδωκαν τὴν ἐπιστολήν. 31 ἀναγνόντες δὲ ἐχάρησαν ἐπὶ τῇ παρακλήσει. 32 Ἰούδας τε καὶ Σιλᾶς καὶ αὐτοὶ προφῆται ὄντες διὰ λόγου πολλοῦ παρεκάλεσαν τοὺς ἀδελφοὺς καὶ ἐπεστήριξαν, 33 ποιήσαντες δὲ χρόνον ἀπελύθησαν μετ᾽ εἰρήνης ἀπὸ τῶν ἀδελφῶν πρὸς τοὺς ἀποστείλαντας αὐτούς. 35 Παῦλος δὲ καὶ Βαρναβᾶς διέτριβον ἐν Ἀντιοχείᾳ διδάσκοντες καὶ εὐαγγελιζόμενοι μετὰ καὶ ἑτέρων πολλῶν τὸν λόγον τοῦ κυρίου.
Paul and Barnabas Separate
36 Μετὰ δέ τινας ἡμέρας εἶπεν πρὸς Βαρναβᾶν Παῦλος, Ἐπιστρέψαντες δὴ ἐπισκεψώμεθα τοὺς ἀδελφοὺς κατὰ πόλιν πᾶσαν ἐν αἷς κατηγγείλαμεν τὸν λόγον τοῦ κυρίου πῶς ἔχουσιν. 37 Βαρναβᾶς δὲ ἐβούλετο συμπαραλαβεῖν καὶ τὸν Ἰωάννην τὸν καλούμενον Μᾶρκον· 38 Παῦλος δὲ ἠξίου, τὸν ἀποστάντα ἀπ᾽ αὐτῶν ἀπὸ Παμφυλίας καὶ μὴ συνελθόντα αὐτοῖς εἰς τὸ ἔργον μὴ συμπαραλαμβάνειν τοῦτον. 39 ἐγένετο δὲ παροξυσμὸς ὥστε ἀποχωρισθῆναι αὐτοὺς ἀπ᾽ ἀλλήλων, τόν τε Βαρναβᾶν παραλαβόντα τὸν Μᾶρκον ἐκπλεῦσαι εἰς Κύπρον, 40 Παῦλος δὲ ἐπιλεξάμενος Σιλᾶν ἐξῆλθεν παραδοθεὶς τῇ χάριτι τοῦ κυρίου ὑπὸ τῶν ἀδελφῶν. 41 διήρχετο δὲ τὴν Συρίαν καὶ [τὴν] Κιλικίαν ἐπιστηρίζων τὰς ἐκκλησίας.
1 Edhe ca vetë që sbritnë nga Judhea mësoninë vëllezëritë, se: “Ndë mos u rrethprefshi pas zakonit Mojsiut, s’munt të shpëtoni.”
2 Po passi u bë të çarë, edhe Pavli e Varnava bënë mjaft të kërkuarë me fialë me ata, e panë me udhë të hipënjë Pavli edhe Varnava edhe ca të tjerë nga ata te apostojt’ edhe te pleqtë ndë Jerusalim për këtë të kërkuarë.
3 Ata pra si përcuallnë nga qisha, shkoninë ndëpër Finikë e ndëpër Samari, tuke treguarë të këthyerët’ e kombevet; edhe u bininë një gëzim të madh gjithë vëllezëret.
4 Edhe kur erthnë ndë Jerusalim, u pritnë prej qishës’ e prej apostojvet e prej pleqvet, edhe dhanë zë për gjithë sa bëri Perëndia me anë t’ atyreve.
5 Po u ngritnë ca prej eresisë Farisevet që kishinë besuarë, e thoshinë, se: “Duhetë të rrethpresëm’ ata e t’i porositnjëmë të ruanjënë nomin’ e Mojsiut.”
6 Edhe u mbëlothnë aposotojt’ e pleqtë të shikonjënë për këtë fialë.
7 Edhe passi u bë shumë të kërkuarë me fialë , u ngrit Pietri, e u tha atyre: “O burra vëllezër, ju e dini se që ndë dit të lashta Perëndia sgjodhi ndër mest nesh, që të dëgjonjënë kombetë fialën’ e ungjillit me anë të gojësë sime edhe të besonjënë.
8 Edhe zemërë-njohësi Perëndi martirisi për ata, kur u dha atyre Frymën’ e Shënjtëruarë sikundrë edhe neve.
9 Edhe nukë bëri ndonjë të shquarë ndër mest tënë e atyreve, po qëroi zenërat’ e atyreve me anë të besësë.
10 Tashi pra përse ngisni Perëndinë, e kërkoni të vini sgjedhë mbë qafë të nxënëset, të cilënë as atëritë tanë as neve muntmë ta mbajmë?
11 Po besojmë se me anë të Zotit Jisu (Krisht) do të shpëtojmë, sikundrë edhe ata.
12 Edhe gjithë shumica pushoj, edhe dëgjoninë Varnavën’ edhe Pavlinë që dëfteninë sa shenje e çudira bëri Perëndia ndër kombet me anë t’ atyre.
13 Edhe ata si pushuanë, u përgjeq Jakovi, tuke thënë: “O burra vëllezër, pa më dëgjoni;
14 Simeoni dëfteu se si pa Perëndia kombetë herën’ e parë, që të marrë nga ata një llaus për emërin’ e ti.
15 Edhe fialët’ e profitërvet janë një me këtë, sikundrë është shkruarë:
16 “Pastaj do të këthenem e do të ndërtonj përsëri tendën’ e Dhavidhit që është rrëzuarë; edhe do të ndërtonj përsëri ato që janë rrëzuarë nga ajo, edhe do ta ngre mbë këmbë;
17 Që të kërkonjënë Zotinë njerëzit’ e tierë, edhe gjithë kombetë, mbë të cilëtë thërritet’ emëri im, thotë Zoti që bën këto të gjitha.”
18 Punët’ e tia janë të njohura te Perëndia që përpara jetësë.
19 Përandaj un’ e shoh me udhë të mos i ngasëm’ ata që këthenenë nga kombetë te Perëndia;
20 Po t’u shkruajm’ atyre të heqënë dorë nga ndyrësirat’ e idhujvet, edhe nga kurvëria, edhe nga gjëj’ e mbyturë, edhe nga gjaku.
21 Sepse Mojsiu që prej brezash lashtë ka mbë çdo qytet ata që leçisën’ atë udëpër sinagogjit, kur këndonetë nomi për çdo të shëtunë.”
22 Atëhere u duk mirë apostojvet edhe pleqvet bashkë me gjithë qishënë të sgjedhënë njerës nga ata, edhe t’i dërgonjënë ndë Antiohi bashkë me Pavlin’ e me Varnavënë; Judhënë që qjuhej përmbiemërë Varsava, edhe Sillënë, njerës të parë ndër vëllezërit.
23 Edhe shkruanë me anë të dorës’ atyre këto:
“Apostojt’ edhe pleqt’ edhe vëllezëritë, gëzim qoftë mbë vëllezëritë që gjëndenë prej kombesh ndëpër Antiohinë e ndëpër Syrinë e ndëpër Qiliqinë.
24 Passi dëgjuamë se erthnë ca vetë prej nesh, e u tuntnë juve me fialë, edhe prishnë shpirtëratë tuaj, tuke thënë, të rrethpriti e të ruani nomnë, të cilëtë neve nuk’ i porositëm për këtë ;
25 Na u duk mirë neve që jemi mbëledhurë gjithë bashkë me një zëmërë, të sgjedhëmë njerës, e t’i dërgojmë te ju bashkë me të dashuritë tanë Varnavën’ edhe Pavlinë,
26 Njerës që kanë dhënë jetët’ e tyre për emërin’ e Zotit tënë Jisu Krishtit.
27 Dërguam pra Judhën’ edhe Sillënë, që t’u thonë juve edhe ata me gojë po ato.
28 Sepse iu duk mirë Frymësë Shënjtëruar’ edhe neve, të mos u vëmë juve tiatërë barrë veç këtyre që janë të nevojëshime.
29 Të hiqni dorë nga kurbanet’ e idhujvet, edhe nga gjaku, edhe nga gjëj’ e mbyturë, edhe nga kurvëria; nga ato ndë ruajçi vetëhenë tuaj, do të bëni mirë. Qofshi me shëndet.”
30 Këta pra si u lëshuanë, erthnë ndë Antiohi; edhe mbëlothnë shumicënë, e u dhan’ atyre ndër duar kartënë.
31 Edhe ata, si e kënduanë, u gëzuanë për këtë ngushëllim që u bë atyre .
32 Edhe Judha edhe Silla, që edhe ata ishin profitërë, ngushëlluanë vëllezëritë me shumë fialë, e i forcuanë.
33 Edhe si ndenjnë atie ca kohë, u dërguanë prapë me paqtim nga vellezëritë tek apostojtë.
34 Po Sillësë iu duk mirë të mbesë aty.
35 Edhe Pavli e Varnava rrininë ndë Antiohi, tuke mësuar’ e tuke leçiturë fialën’ e Zotit, bashkë me shumë vetë të tierë.
36 Edhe pas ca diç Pavli i tha Varnavësë: “Le të këthenemi tashi të shohëmë vëllezëritë tanë qytet mbë qytet, që dham zën’ e mirë për Zotinë ndër ata, vallë si janë.
37 Edhe Varnava donte të marrë bashkë me vetëhe Joanninë që qjuhej Mark;
38 Po Pavlit s’iu duk mirë të marrë me vetëhe atë që qe ndarë nga ata prej Pamfylisë, edhe nuk’ erdhi bashkë me ata ndë punët.
39 Gjau pra një qartë ndër ata , kaqë sa u ndanë njëri prej tietrit; edhe Varnava mori me vetëhe Markunë, edhe lundroj për Qyprë.
40 Edhe Pavli sgjodhi Sillënë, edhe iku, si u dha nga vëllezëritë ndë hir të Perëndisë.
41 Edhe shkonte ndëpër Syri e ndëpër Qiliqi, tuke forcuarë qishatë.