The Unbelief of Jesus’ Brothers
1 Καὶ μετὰ ταῦτα περιεπάτει ὁ Ἰησοῦς ἐν τῇ Γαλιλαίᾳ· οὐ γὰρ ἤθελεν ἐν τῇ Ἰουδαίᾳ περιπατεῖν, ὅτι ἐζήτουν αὐτὸν οἱ Ἰουδαῖοι ἀποκτεῖναι. 2 ἦν δὲ ἐγγὺς ἡ ἑορτὴ τῶν Ἰουδαίων ἡ σκηνοπηγία. 3 εἶπον οὖν πρὸς αὐτὸν οἱ ἀδελφοὶ αὐτοῦ, Μετάβηθι ἐντεῦθεν καὶ ὕπαγε εἰς τὴν Ἰουδαίαν, ἵνα καὶ οἱ μαθηταί σου θεωρήσουσιν σοῦ τὰ ἔργα ἃ ποιεῖς· 4 οὐδεὶς γάρ τι ἐν κρυπτῷ ποιεῖ καὶ ζητεῖ αὐτὸς ἐν παρρησίᾳ εἶναι. εἰ ταῦτα ποιεῖς, φανέρωσον σεαυτὸν τῷ κόσμῳ. 5 οὐδὲ γὰρ οἱ ἀδελφοὶ αὐτοῦ ἐπίστευον εἰς αὐτόν. 6 λέγει οὖν αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς, Ὁ καιρὸς ὁ ἐμὸς οὔπω πάρεστιν, ὁ δὲ καιρὸς ὁ ὑμέτερος πάντοτέ ἐστιν ἕτοιμος. 7 οὐ δύναται ὁ κόσμος μισεῖν ὑμᾶς, ἐμὲ δὲ μισεῖ, ὅτι ἐγὼ μαρτυρῶ περὶ αὐτοῦ ὅτι τὰ ἔργα αὐτοῦ πονηρά ἐστιν. 8 ὑμεῖς ἀνάβητε εἰς τὴν ἑορτήν· ἐγὼ οὐκ ἀναβαίνω εἰς τὴν ἑορτὴν ταύτην, ὅτι ὁ ἐμὸς καιρὸς οὔπω πεπλήρωται. 9 ταῦτα δὲ εἰπὼν αὐτὸς ἔμεινεν ἐν τῇ Γαλιλαίᾳ.
Jesus at the Feast of Tabernacles
10 Ὡς δὲ ἀνέβησαν οἱ ἀδελφοὶ αὐτοῦ εἰς τὴν ἑορτήν, τότε καὶ αὐτὸς ἀνέβη οὐ φανερῶς ἀλλ᾽ [ὡς] ἐν κρυπτῷ. 11 οἱ οὖν Ἰουδαῖοι ἐζήτουν αὐτὸν ἐν τῇ ἑορτῇ καὶ ἔλεγον, Ποῦ ἐστιν ἐκεῖνος; 12 καὶ γογγυσμὸς περὶ αὐτοῦ ἦν πολὺς ἐν τοῖς ὄχλοις· οἱ μὲν ἔλεγον ὅτι Ἀγαθός ἐστιν, ἄλλοι [δὲ] ἔλεγον, Οὔ, ἀλλὰ πλανᾷ τὸν ὄχλον. 13 οὐδεὶς μέντοι παρρησίᾳ ἐλάλει περὶ αὐτοῦ διὰ τὸν φόβον τῶν Ἰουδαίων.
14 Ἤδη δὲ τῆς ἑορτῆς μεσούσης ἀνέβη Ἰησοῦς εἰς τὸ ἱερὸν καὶ ἐδίδασκεν. 15 ἐθαύμαζον οὖν οἱ Ἰουδαῖοι λέγοντες, Πῶς οὗτος γράμματα οἶδεν μὴ μεμαθηκώς; 16 ἀπεκρίθη οὖν αὐτοῖς [ὁ] Ἰησοῦς καὶ εἶπεν, Ἡ ἐμὴ διδαχὴ οὐκ ἔστιν ἐμὴ ἀλλὰ τοῦ πέμψαντός με· 17 ἐάν τις θέλῃ τὸ θέλημα αὐτοῦ ποιεῖν, γνώσεται περὶ τῆς διδαχῆς πότερον ἐκ τοῦ θεοῦ ἐστιν ἢ ἐγὼ ἀπ᾽ ἐμαυτοῦ λαλῶ. 18 ὁ ἀφ᾽ ἑαυτοῦ λαλῶν τὴν δόξαν τὴν ἰδίαν ζητεῖ· ὁ δὲ ζητῶν τὴν δόξαν τοῦ πέμψαντος αὐτὸν οὗτος ἀληθής ἐστιν καὶ ἀδικία ἐν αὐτῷ οὐκ ἔστιν. 19 οὐ Μωϋσῆς δέδωκεν ὑμῖν τὸν νόμον; καὶ οὐδεὶς ἐξ ὑμῶν ποιεῖ τὸν νόμον. τί με ζητεῖτε ἀποκτεῖναι; 20 ἀπεκρίθη ὁ ὄχλος, Δαιμόνιον ἔχεις· τίς σε ζητεῖ ἀποκτεῖναι; 21 ἀπεκρίθη Ἰησοῦς καὶ εἶπεν αὐτοῖς, Ἓν ἔργον ἐποίησα καὶ πάντες θαυμάζετε. 22 διὰ τοῦτο Μωϋσῆς δέδωκεν ὑμῖν τὴν περιτομήν – οὐχ ὅτι ἐκ τοῦ Μωϋσέως ἐστὶν ἀλλ᾽ ἐκ τῶν πατέρων – καὶ ἐν σαββάτῳ περιτέμνετε ἄνθρωπον. 23 εἰ περιτομὴν λαμβάνει ἄνθρωπος ἐν σαββάτῳ ἵνα μὴ λυθῇ ὁ νόμος Μωϋσέως, ἐμοὶ χολᾶτε ὅτι ὅλον ἄνθρωπον ὑγιῆ ἐποίησα ἐν σαββάτῳ; 24 μὴ κρίνετε κατ᾽ ὄψιν, ἀλλὰ τὴν δικαίαν κρίσιν κρίνετε.
Is This the Christ?
25 Ἔλεγον οὖν τινες ἐκ τῶν Ἱεροσολυμιτῶν, Οὐχ οὗτός ἐστιν ὃν ζητοῦσιν ἀποκτεῖναι; 26 καὶ ἴδε παρρησίᾳ λαλεῖ καὶ οὐδὲν αὐτῷ λέγουσιν. μήποτε ἀληθῶς ἔγνωσαν οἱ ἄρχοντες ὅτι οὗτός ἐστιν ὁ χριστός; 27 ἀλλὰ τοῦτον οἴδαμεν πόθεν ἐστίν· ὁ δὲ χριστὸς ὅταν ἔρχηται οὐδεὶς γινώσκει πόθεν ἐστίν. 28 ἔκραξεν οὖν ἐν τῷ ἱερῷ διδάσκων ὁ Ἰησοῦς καὶ λέγων, Κἀμὲ οἴδατε καὶ οἴδατε πόθεν εἰμί· καὶ ἀπ᾽ ἐμαυτοῦ οὐκ ἐλήλυθα, ἀλλ᾽ ἔστιν ἀληθινὸς ὁ πέμψας με, ὃν ὑμεῖς οὐκ οἴδατε· 29 ἐγὼ οἶδα αὐτόν, ὅτι παρ᾽ αὐτοῦ εἰμι κἀκεῖνός με ἀπέστειλεν. 30 Ἐζήτουν οὖν αὐτὸν πιάσαι, καὶ οὐδεὶς ἐπέβαλεν ἐπ᾽ αὐτὸν τὴν χεῖρα, ὅτι οὔπω ἐληλύθει ἡ ὥρα αὐτοῦ. 31 Ἐκ τοῦ ὄχλου δὲ πολλοὶ ἐπίστευσαν εἰς αὐτὸν καὶ ἔλεγον, Ὁ χριστὸς ὅταν ἔλθῃ μὴ πλείονα σημεῖα ποιήσει ὧν οὗτος ἐποίησεν;
Officers Sent to Arrest Jesus
32 Ἤκουσαν οἱ Φαρισαῖοι τοῦ ὄχλου γογγύζοντος περὶ αὐτοῦ ταῦτα, καὶ ἀπέστειλαν οἱ ἀρχιερεῖς καὶ οἱ Φαρισαῖοι ὑπηρέτας ἵνα πιάσωσιν αὐτόν. 33 εἶπεν οὖν ὁ Ἰησοῦς, Ἔτι χρόνον μικρὸν μεθ᾽ ὑμῶν εἰμι καὶ ὑπάγω πρὸς τὸν πέμψαντά με. 34 ζητήσετέ με καὶ οὐχ εὑρήσετέ [με], καὶ ὅπου εἰμὶ ἐγὼ ὑμεῖς οὐ δύνασθε ἐλθεῖν. 35 εἶπον οὖν οἱ Ἰουδαῖοι πρὸς ἑαυτούς, Ποῦ οὗτος μέλλει πορεύεσθαι ὅτι ἡμεῖς οὐχ εὑρήσομεν αὐτόν; μὴ εἰς τὴν διασπορὰν τῶν Ἑλλήνων μέλλει πορεύεσθαι καὶ διδάσκειν τοὺς Ἕλληνας; 36 τίς ἐστιν ὁ λόγος οὗτος ὃν εἶπεν, Ζητήσετέ με καὶ οὐχ εὑρήσετέ [με], καὶ ὅπου εἰμὶ ἐγὼ ὑμεῖς οὐ δύνασθε ἐλθεῖν;
Rivers of Living Water
37 Ἐν δὲ τῇ ἐσχάτῃ ἡμέρᾳ τῇ μεγάλῃ τῆς ἑορτῆς εἱστήκει ὁ Ἰησοῦς καὶ ἔκραξεν λέγων, Ἐάν τις διψᾷ ἐρχέσθω πρός με καὶ πινέτω. 38 ὁ πιστεύων εἰς ἐμέ, καθὼς εἶπεν ἡ γραφή, ποταμοὶ ἐκ τῆς κοιλίας αὐτοῦ ῥεύσουσιν ὕδατος ζῶντος. 39 τοῦτο δὲ εἶπεν περὶ τοῦ πνεύματος ὃ ἔμελλον λαμβάνειν οἱ πιστεύσαντες εἰς αὐτόν· οὔπω γὰρ ἦν πνεῦμα, ὅτι Ἰησοῦς οὐδέπω ἐδοξάσθη.
Division among the People
40 Ἐκ τοῦ ὄχλου οὖν ἀκούσαντες τῶν λόγων τούτων ἔλεγον, Οὗτός ἐστιν ἀληθῶς ὁ προφήτης· 41 ἄλλοι ἔλεγον, Οὗτός ἐστιν ὁ χριστός, οἱ δὲ ἔλεγον, Μὴ γὰρ ἐκ τῆς Γαλιλαίας ὁ χριστὸς ἔρχεται; 42 οὐχ ἡ γραφὴ εἶπεν ὅτι ἐκ τοῦ σπέρματος Δαυὶδ καὶ ἀπὸ Βηθλέεμ τῆς κώμης ὅπου ἦν Δαυὶδ ἔρχεται ὁ χριστός; 43 σχίσμα οὖν ἐγένετο ἐν τῷ ὄχλῳ δι᾽ αὐτόν· 44 τινὲς δὲ ἤθελον ἐξ αὐτῶν πιάσαι αὐτόν, ἀλλ᾽ οὐδεὶς ἐπέβαλεν ἐπ᾽ αὐτὸν τὰς χεῖρας.
The Unbelief of Those in Authority
45 Ἦλθον οὖν οἱ ὑπηρέται πρὸς τοὺς ἀρχιερεῖς καὶ Φαρισαίους, καὶ εἶπον αὐτοῖς ἐκεῖνοι, Διὰ τί οὐκ ἠγάγετε αὐτόν; 46 ἀπεκρίθησαν οἱ ὑπηρέται, Οὐδέποτε ἐλάλησεν οὕτως ἄνθρωπος. 47 ἀπεκρίθησαν οὖν αὐτοῖς οἱ Φαρισαῖοι, Μὴ καὶ ὑμεῖς πεπλάνησθε; 48 μή τις ἐκ τῶν ἀρχόντων ἐπίστευσεν εἰς αὐτὸν ἢ ἐκ τῶν Φαρισαίων; 49 ἀλλ᾽ ὁ ὄχλος οὗτος ὁ μὴ γινώσκων τὸν νόμον ἐπάρατοί εἰσιν. 50 λέγει Νικόδημος πρὸς αὐτούς, ὁ ἐλθὼν πρὸς αὐτὸν [τὸ] πρότερον, εἷς ὢν ἐξ αὐτῶν, 51 Μὴ ὁ νόμος ἡμῶν κρίνει τὸν ἄνθρωπον ἐὰν μὴ ἀκούσῃ πρῶτον παρ᾽ αὐτοῦ καὶ γνῷ τί ποιεῖ; 52 ἀπεκρίθησαν καὶ εἶπαν αὐτῷ, Μὴ καὶ σὺ ἐκ τῆς Γαλιλαίας εἶ; ἐραύνησον καὶ ἴδε ὅτι ἐκ τῆς Γαλιλαίας προφήτης οὐκ ἐγείρεται.
The Woman Caught in Adultery
53 ⟦ Καὶ ἐπορεύθησαν ἕκαστος εἰς τὸν οἶκον αὐτοῦ,
1 Edhe pas këtyre Jisuj ecënte ndë Galilet, sepse s’donte të ecënte ndë Judhet, sepse Judhenjt’ kërkoninë ta vrasënë.
2 Edhe ishte afër’ e kremteja e Judhenjet, tëndë-ngrehëja.
3 Të vëllezërit’ e ati pra i thanë: “Sbrit prej këndej, edhe ecë ndë Judhet, që të shohën’ edhe nxënësit’ e tu punërat’ e tua që bën;
4 Sepse asndonjë s’bën gjë fshehurazi, edhe kërkon të shfaqet ay vetë. Ndë bën këto, shfaq vetëhenë tënde ndë botët.”
5 Sepse as të vëllezërit’ e ati nuk’ i besoninë.
6 Jisuj u thotë pra atyre: “Koha ime edhe s’ka ardhurë, po koha juaj është përherë gati.
7 Bota s’munt t’u ketë mëri juve; po mua më ka mëri, sepse unë martiris për atë, se punërat’ e asaj janë të liga.
8 Ju shkoni ndë këtë të kremte; unë (edhe) nukë vete ndë këtë të kremte, sepse koha ime edhe s’është mbushurë.”
9 Edhe si u tha atyre këto, mbeti ndë Galilet.
10 Edhe si hipnë të vëllezërit’ e ati, atëhere hipi edhe ay ndë të kremtenë, jo faqeza, po si fshehurazi.
11 Judhenjtë pra e kërkoninë ndë të kremtet, edhe thoshinë: “Ku ësht’ ay?”
12 Edhe ishte shumë murmuri ndër gjëndëjet për atë; ca thoshinë: se ësht’ i mirë; e të tierë thoshinë: “Jo; po gënjen gjëndëjenë.”
13 Po asndonjë nukë fliste përpara sysh për atë, nga frika e Judhenjet.
14 Edhe ndashti kur ishte përgjysëmë e kremteja, Jisuj hipi ndë hieroret, edhe mësonte.
15 Edhe Judhenjtë çuditeshinë, tuke thënë: “Qysh di kyj shkronja pa qënë mësuarë?”
16 Jisuj iu përgjeq atyre, e tha: “Mësimi im nuk’ ësht’ imi, po i ati që më ka dërguarë.
17 Ndë dashtë ndonjë të bënjë dashurimin’ e ati, do të njohë për mësimnë, nd’ është nga Perëndia, apo unë flas prej vetëhesë sime.
18 Ay që flet prej vetëhesë ti, kërkon lavdin’ e ti; po ay që kërkon lavdin’ e ati që e ka dërguarë, kyj ësht’ i vërtetë, edhe nukë ka shtrëmbëri tek ay.
19 A nuk’ u dha juve nominë Mojsiu? Edhe asnjë prej jush s’bën nominë. Përse kërkoni të më vrisni?”
20 Gjëndëja u përgjeq e tha: “Ke diallinë. Cili kërkon të të vrasë?”
21 Jisuj u përgjeq e u tha atyre: “Një punë bëra, edhe të gjithë çuditeni.
22 Përandaj Mojsiu u ka dhënë juve rrethpresëjenë, (jo se është nga Mojsiu, po nga atëritë) edhe për ditë të shëtunë rrethprisni njeri.
23 Ndë qoftë se rrethpritetë njeri për të shëtunë, që të mos prishetë nomi Mojsiut, mbë mua zemëroneni, sepse bëra të shëndoshë një njeri të tërë për të shëtunë?
24 Mos gjykoni për faqe, po gjykoni gjyqin’ e drejtë.”
25 Ca pra prej Jerosolimitëvet thoshinë: “Nuk’ është kyj që kërkonjënë të vrasënë?
26 Po na te po flet ndër sy, edhe s’i thonë asgjë. Mos e njohënë me të vërtetë të parëtë, se kyj është me të vërtetë Krishti?
27 Po këtë e dimë nga është; po kur vien Krishti, asndonjë s’e njeh nga është.”
28 Jisuj pra thërriti, tuke mësuarë ndë hieroret, edhe tha: “Edhe mua më dini, edhe nga jam e dini; edhe s’kam ardhurë prej vetiu, po ësht’ i vërtetë ay që më ka dërguarë, të cilinë ju nuk’ e dini;
29 Po un’ e di, sepse jam prej ati, edhe ay më dërgoj.”
30 Kërkoninë pra ta zënë; po asndonjë s’vuri dorënë mb’ atë, sepse edhe s’i kishte ardhur’ ora.
31 Edhe shumë vetë prej gjëndëjesë i besuanë, edhe thoshinë, se kur të vinjë Krishti, mos do të bënjë më shumë shënja se këto që bëri kyj?
32 Farisenjtë dëgjuanë gjëndëjenë se po murmurisinë këto për atë; edhe Farisenjt’ edhe kryepriftëritë dërguanë shërbëtorë që ta zënë.
33 Jisuj pra tha (atyre): “Edhe pak kohë jam bashkë me ju, edhe vete tek ay që më dërgoj.
34 Do të më kërkoni, e nukë do të më gjeni; edhe atie ku jam unë, ju s’munt të vini.”
35 Judhenjtë pra thanë me vetëhen’ e tyre: “Ku do të vejë kyj, që neve nukë do ta gjejmë? Mos do të vejë ndër ata që janë përndarë ndër Grekët, e të mësonjë Grekëtë?
36 Ç’është këjo fialë që tha: Do të më kërkoni, e nukë do të më gjeni? Edhe: Atie ku jam unë, ju s’munt të vini?”
37 Edhe ndë të pastajmenë ditë, të së madhesë ditësë së kremtesë, Jisuj qëndroj e thërriti, tuke thënë: “Kush të ketë et, le të vinjë tek unë, e le të pijë.
38 Ay që më beson mua, sikundrë tha shkronja, lumëra uji të gjallë do të rriedhënë nga barku i ati.”
39 (Edhe këtë e tha për Frymënë që kishinë për të marrë ata që t’i besoninë; sepse edhe s’ishte dhënë Frym’ e Shënjtëruarë, sepse Jisuj edhe s’ishte lavduruarë.)
40 Shumë vetë pra prej gjëndëjesë, kur dëgjuanë këtë fialë, thoshinë: “Kyj është me të vërtetë profiti.” Të tierë thoshinë: “Kyj është Krishti.”
41 Po të tierë thoshinë: “Sos vien Krishti nga Galilea.
42 Nukë tha shkronja, se Krishti vien nga far’ e Dhavidhit, edhe nga fshati Vithleemësë, andej nga ishte Davidhi?”
43 U bë pra një shqyerëje ndër gjëndëjet për atë.
44 Edhe ca prej atyreve doninë ta zënë; po asndonjë s’vuri duartë mb’ atë.
45 Erthnë pra shërbëtorëtë te kryepriftërit’ e te Farisenjtë, edhe ata u than’ atyre: “Përse s’e prutë?”
46 Shërbëtorëtë u përgjeqnë: “As kurrë ndonjëherë s’ka folurë njeri kështu, posi kyj njeri.”
47 Fariesnjtë pra u përgjeqnë atyre: “Mos u gënjyet’ edhe ju?
48 Sos i ka besuarë ndonjë prej të parëvet a prej Farisenjet?
49 Po këjo gjëndëje që s’njeh nomnë, janë të mallëkuarë.”
50 U thot’ atyre Nikodhimi (ay që pat ardhurë natënë tek ay, i cili ishte një prej atyre):
51 “Mos gjykon njerinë nomi ynë, pa dëgjuarë më përpara atë, e pa marrë vesh se ç’bën?”
52 U përgjeqnë e i thanë: “Mos je edhe ti nga Galilea? Vëshgo e shih, se profit nga Galilea nuk’ është ngriturë.”
53 Edhe gjithësecili vate ndë shtëpi të ti.