Paul at Ephesus
1 Ἐγένετο δὲ ἐν τῷ τὸν Ἀπολλῶ εἶναι ἐν Κορίνθῳ Παῦλον διελθόντα τὰ ἀνωτερικὰ μέρη [κατ]ελθεῖν εἰς Ἔφεσον καὶ εὑρεῖν τινας μαθητὰς 2 εἶπέν τε πρὸς αὐτούς, Εἰ πνεῦμα ἅγιον ἐλάβετε πιστεύσαντες; οἱ δὲ πρὸς αὐτόν, Ἀλλ᾽ οὐδ᾽ εἰ πνεῦμα ἅγιον ἔστιν ἠκούσαμεν. 3 εἶπέν τε, Εἰς τί οὖν ἐβαπτίσθητε; οἱ δὲ εἶπαν, Εἰς τὸ Ἰωάννου βάπτισμα. 4 εἶπεν δὲ Παῦλος, Ἰωάννης ἐβάπτισεν βάπτισμα μετανοίας τῷ λαῷ λέγων εἰς τὸν ἐρχόμενον μετ᾽ αὐτὸν ἵνα πιστεύσωσιν, τοῦτ᾽ ἔστιν εἰς τὸν Ἰησοῦν. 5 ἀκούσαντες δὲ ἐβαπτίσθησαν εἰς τὸ ὄνομα τοῦ κυρίου Ἰησοῦ, 6 καὶ ἐπιθέντος αὐτοῖς τοῦ Παύλου [τὰς] χεῖρας ἦλθεν τὸ πνεῦμα τὸ ἅγιον ἐπ᾽ αὐτούς, ἐλάλουν τε γλώσσαις καὶ ἐπροφήτευον. 7 ἦσαν δὲ οἱ πάντες ἄνδρες ὡσεὶ δώδεκα.
8 Εἰσελθὼν δὲ εἰς τὴν συναγωγὴν ἐπαρρησιάζετο ἐπὶ μῆνας τρεῖς διαλεγόμενος καὶ πείθων [τὰ] περὶ τῆς βασιλείας τοῦ θεοῦ. 9 ὡς δέ τινες ἐσκληρύνοντο καὶ ἠπείθουν κακολογοῦντες τὴν ὁδὸν ἐνώπιον τοῦ πλήθους, ἀποστὰς ἀπ᾽ αὐτῶν ἀφώρισεν τοὺς μαθητὰς καθ᾽ ἡμέραν διαλεγόμενος ἐν τῇ σχολῇ Τυράννου. 10 τοῦτο δὲ ἐγένετο ἐπὶ ἔτη δύο, ὥστε πάντας τοὺς κατοικοῦντας τὴν Ἀσίαν ἀκοῦσαι τὸν λόγον τοῦ κυρίου, Ἰουδαίους τε καὶ Ἕλληνας.
The Sons of Sceva
11 Δυνάμεις τε οὐ τὰς τυχούσας ὁ θεὸς ἐποίει διὰ τῶν χειρῶν Παύλου, 12 ὥστε καὶ ἐπὶ τοὺς ἀσθενοῦντας ἀποφέρεσθαι ἀπὸ τοῦ χρωτὸς αὐτοῦ σουδάρια ἢ σιμικίνθια καὶ ἀπαλλάσσεσθαι ἀπ᾽ αὐτῶν τὰς νόσους, τά τε πνεύματα τὰ πονηρὰ ἐκπορεύεσθαι. 13 ἐπεχείρησαν δέ τινες καὶ τῶν περιερχομένων Ἰουδαίων ἐξορκιστῶν ὀνομάζειν ἐπὶ τοὺς ἔχοντας τὰ πνεύματα τὰ πονηρὰ τὸ ὄνομα τοῦ κυρίου Ἰησοῦ λέγοντες, Ὁρκίζω ὑμᾶς τὸν Ἰησοῦν ὃν Παῦλος κηρύσσει. 14 ἦσαν δέ τινος Σκευᾶ Ἰουδαίου ἀρχιερέως ἑπτὰ υἱοὶ τοῦτο ποιοῦντες. 15 ἀποκριθὲν δὲ τὸ πνεῦμα τὸ πονηρὸν εἶπεν αὐτοῖς, Τὸν [μὲν] Ἰησοῦν γινώσκω καὶ τὸν Παῦλον ἐπίσταμαι, ὑμεῖς δὲ τίνες ἐστέ; 16 καὶ ἐφαλόμενος ὁ ἄνθρωπος ἐπ᾽ αὐτοὺς ἐν ᾧ ἦν τὸ πνεῦμα τὸ πονηρόν, κατακυριεύσας ἀμφοτέρων ἴσχυσεν κατ᾽ αὐτῶν ὥστε γυμνοὺς καὶ τετραυματισμένους ἐκφυγεῖν ἐκ τοῦ οἴκου ἐκείνου. 17 τοῦτο δὲ ἐγένετο γνωστὸν πᾶσιν Ἰουδαίοις τε καὶ Ἕλλησιν τοῖς κατοικοῦσιν τὴν Ἔφεσον καὶ ἐπέπεσεν φόβος ἐπὶ πάντας αὐτοὺς καὶ ἐμεγαλύνετο τὸ ὄνομα τοῦ κυρίου Ἰησοῦ. 18 πολλοί τε τῶν πεπιστευκότων ἤρχοντο ἐξομολογούμενοι καὶ ἀναγγέλλοντες τὰς πράξεις αὐτῶν. 19 ἱκανοὶ δὲ τῶν τὰ περίεργα πραξάντων συνενέγκαντες τὰς βίβλους κατέκαιον ἐνώπιον πάντων, καὶ συνεψήφισαν τὰς τιμὰς αὐτῶν καὶ εὗρον ἀργυρίου μυριάδας πέντε. 20 Οὕτως κατὰ κράτος τοῦ κυρίου ὁ λόγος ηὔξανεν καὶ ἴσχυεν.
The Riot at Ephesus
21 Ὡς δὲ ἐπληρώθη ταῦτα, ἔθετο ὁ Παῦλος ἐν τῷ πνεύματι διελθὼν τὴν Μακεδονίαν καὶ Ἀχαΐαν πορεύεσθαι εἰς Ἱεροσόλυμα εἰπὼν ὅτι Μετὰ τὸ γενέσθαι με ἐκεῖ δεῖ με καὶ Ῥώμην ἰδεῖν. 22 ἀποστείλας δὲ εἰς τὴν Μακεδονίαν δύο τῶν διακονούντων αὐτῷ, Τιμόθεον καὶ Ἔραστον, αὐτὸς ἐπέσχεν χρόνον εἰς τὴν Ἀσίαν.
23 Ἐγένετο δὲ κατὰ τὸν καιρὸν ἐκεῖνον τάραχος οὐκ ὀλίγος περὶ τῆς ὁδοῦ. 24 Δημήτριος γάρ τις ὀνόματι, ἀργυροκόπος, ποιῶν ναοὺς ἀργυροῦς Ἀρτέμιδος παρείχετο τοῖς τεχνίταις οὐκ ὀλίγην ἐργασίαν, 25 οὓς συναθροίσας καὶ τοὺς περὶ τὰ τοιαῦτα ἐργάτας εἶπεν, Ἄνδρες, ἐπίστασθε ὅτι ἐκ ταύτης τῆς ἐργασίας ἡ εὐπορία ἡμῖν ἐστιν 26 καὶ θεωρεῖτε καὶ ἀκούετε ὅτι οὐ μόνον Ἐφέσου ἀλλὰ σχεδὸν πάσης τῆς Ἀσίας ὁ Παῦλος οὗτος πείσας μετέστησεν ἱκανὸν ὄχλον λέγων ὅτι οὐκ εἰσὶν θεοὶ οἱ διὰ χειρῶν γινόμενοι. 27 οὐ μόνον δὲ τοῦτο κινδυνεύει ἡμῖν τὸ μέρος εἰς ἀπελεγμὸν ἐλθεῖν ἀλλὰ καὶ τὸ τῆς μεγάλης θεᾶς Ἀρτέμιδος ἱερὸν εἰς οὐθὲν λογισθῆναι, μέλλειν τε καὶ καθαιρεῖσθαι τῆς μεγαλειότητος αὐτῆς ἣν ὅλη ἡ Ἀσία καὶ ἡ οἰκουμένη σέβεται.
28 Ἀκούσαντες δὲ καὶ γενόμενοι πλήρεις θυμοῦ ἔκραζον λέγοντες, Μεγάλη ἡ Ἄρτεμις Ἐφεσίων. 29 καὶ ἐπλήσθη ἡ πόλις τῆς συγχύσεως, ὥρμησάν τε ὁμοθυμαδὸν εἰς τὸ θέατρον συναρπάσαντες Γάϊον καὶ Ἀρίσταρχον Μακεδόνας, συνεκδήμους Παύλου. 30 Παύλου δὲ βουλομένου εἰσελθεῖν εἰς τὸν δῆμον οὐκ εἴων αὐτὸν οἱ μαθηταί· 31 τινὲς δὲ καὶ τῶν Ἀσιαρχῶν, ὄντες αὐτῷ φίλοι, πέμψαντες πρὸς αὐτὸν παρεκάλουν μὴ δοῦναι ἑαυτὸν εἰς τὸ θέατρον. 32 ἄλλοι μὲν οὖν ἄλλο τι ἔκραζον· ἦν γὰρ ἡ ἐκκλησία συγκεχυμένη καὶ οἱ πλείους οὐκ ᾔδεισαν τίνος ἕνεκα συνεληλύθεισαν. 33 ἐκ δὲ τοῦ ὄχλου συνεβίβασαν Ἀλέξανδρον, προβαλόντων αὐτὸν τῶν Ἰουδαίων· ὁ δὲ Ἀλέξανδρος κατασείσας τὴν χεῖρα ἤθελεν ἀπολογεῖσθαι τῷ δήμῳ. 34 ἐπιγνόντες δὲ ὅτι Ἰουδαῖός ἐστιν, φωνὴ ἐγένετο μία ἐκ πάντων ὡς ἐπὶ ὥρας δύο κραζόντων, Μεγάλη ἡ Ἄρτεμις Ἐφεσίων. 35 καταστείλας δὲ ὁ γραμματεὺς τὸν ὄχλον φησίν, Ἄνδρες Ἐφέσιοι, τίς γάρ ἐστιν ἀνθρώπων ὃς οὐ γινώσκει τὴν Ἐφεσίων πόλιν νεωκόρον οὖσαν τῆς μεγάλης Ἀρτέμιδος καὶ τοῦ διοπετοῦς; 36 ἀναντιρρήτων οὖν ὄντων τούτων δέον ἐστὶν ὑμᾶς κατεσταλμένους ὑπάρχειν καὶ μηδὲν προπετὲς πράσσειν. 37 ἠγάγετε γὰρ τοὺς ἄνδρας τούτους οὔτε ἱεροσύλους οὔτε βλασφημοῦντας τὴν θεὸν ἡμῶν. 38 εἰ μὲν οὖν Δημήτριος καὶ οἱ σὺν αὐτῷ τεχνῖται ἔχουσιν πρός τινα λόγον, ἀγοραῖοι ἄγονται καὶ ἀνθύπατοί εἰσιν, ἐγκαλείτωσαν ἀλλήλοις. 39 εἰ δέ τι περαιτέρω ἐπιζητεῖτε, ἐν τῇ ἐννόμῳ ἐκκλησίᾳ ἐπιλυθήσεται. 40 καὶ γὰρ κινδυνεύομεν ἐγκαλεῖσθαι στάσεως περὶ τῆς σήμερον, μηδενὸς αἰτίου ὑπάρχοντος περὶ οὗ [οὐ] δυνησόμεθα ἀποδοῦναι λόγον περὶ τῆς συστροφῆς ταύτης. καὶ ταῦτα εἰπὼν ἀπέλυσεν τὴν ἐκκλησίαν.
1 Edhe Apolloj kur ishte ndë Korinthë, Pavli shkoj ndëpër anët të sipërme, e erdhi ndë Efesë; edhe si gjeti atie ca nxënësa,
2 U tha atyre: “A muartë Frymë të Shënjtëruarë, kur besuatë?” Edhe ata i thanë: “Po as nukë kemi dëgjuarë se ka Frymë të Shënjtëruarë.”
3 Edhe ay u tha atyre: “Mbë se pra u pagëzuatë?” Edhe ata thanë: “Ndë pagëzim të Joannit.”
4 Edhe Pavli tha: “Joanni pagëzoj me pagëzim pendimi, tuke i thënë llauzit t’i besonjën’ ati që vien pas atij, do me thënë, Jisu Krishtit.”
5 Edhe ata si dëgjuanë, u pagëzuanë mb’ emërit të Zotit Jisu.
6 Edhe Pavli si vuri duartë mbi ata, erdhi Frym’ e Shënjtëruarë mbi ata, edhe flisninë gjuhëra e profitepsninë.
7 Edhe gjithë këta ishinë sindonja dy-mbë-dhietë burra.
8 Edhe ay hyri ndë sinagogjit e fliste me sy hapurë, tuke kuvënduarë për tre muaj, e tuke u mbushurë mëndëjen’ atyre për punët’ e mbëretërisë Perëndisë.
9 Po ata passi ashpëroneshinë e s’u mbushej mëndëja, po flisninë keq për udhën’ e Zotit përpara gjëndëjesë, u largua nga ata, edhe ndau nxënësitë, tuke kuvënduarë përditë ndë skoli të një farë Tyranni.
10 Edhe këjo u bë për dy viet, kaqë sa gjith’ ata që rrininë nd’ Asi dëgjuanë fialën’ e Zotit (Jisu), Judhenj e Grekë.
11 Edhe Perëndia bënte çudira të mëdha me anë të duarvet Pavlit,
12 Kaqë sa bineshinë mbi të sëmurët riza e përparje nga trupi ati, edhe sëmundat’ ikninë nga ata, edhe frymat’ e liga dilninë nga ata.
13 Edhe ca nga ata Judhenj përgjërimtarë që silleshinë rrotullë vunëduartë të zënë n’gojë emërin’ e Zotit Jisu mb’ ata që kishinë fryma të liga, tuke thënë: “U përgjërojmë juve mb’ atë Jisunë që leçit Pavli.”
14 Edhe ata që bëninë këtë ishinë shtatë bijt’ e një kryeprift Judheu që qjuhej Sqeva.
15 Edhe frym’ e ligë u përgjeq e tha: “Jisun’ e njoh, edhe Pavlin’ e di; po ju cilëtë jeni?”
16 Edhe ay njeriu që kishte frymën’ e ligë u hoth mbi ata, edhe i mundi, e u hipi sipër atyreve, kaqë sa ata iknë prej shtëpis’ ati sveshurë e plagosurë.
17 Edhe këjo u bë e diturë mbë të gjithë, mbë Judhenj e mbë Grekë, që rrininë nd’ Efesë: edhe të gjith’ ata i mori frika, edhe madhëronej emëri i Zotit Jisu.
18 Edhe shumë nga ata që kishinë besuarë vininë tuke rrëfyerë e tuke dëftyerë punët’ e tyre.
19 Edhe shumë vetë nga ata që bëninë magji, bininë vivliat’ e tyre, e i diqninë përpara të gjithëve; edhe numëruanë të çëmuarët’ e atyreve, e i gjetnë se vëjeninë pesë-dhietë mijë copa argjëndi.
20 Kështu shtonej e forconej fort fial’ e Zotit.
21 Edhe si u mbaruanë këto punë , Pavli e vuri ndër mënt me vetëhen e ti, si të shkonjë ndëpër Maqedhoni e ndëpër Ahai, të vejë ndë Jerusalim, e tha, se: “Si të vete atie, duhetë që të shoh un’ edhe Romënë.”
22 Edhe dërgoj ndë Maqedhoni dy vetë nga ata që i shërbeninë, Timothenë edhe Erastinë, po ay vetë ndenji ca kohë ndë Asi.
23 Edhe nd’ atë kohë u bë shumë trazyrë për këtë udhë.
24 Sepse një farë argjëndari që qjuhej Dhimitër, i cili ndërtonte tempuj të Artemidhësë, edhe u epte shumë fitim mieshtërvet,
25 Kyj si mbëlodhi këta, edhe ata që punoninë të tilla, tha: “O burra, e dini mirë se fitimi ynë është nga këjo punë.
26 Edhe vini re e dëgjoni, se jo vetëmë nd’ Efesësë, po afro ndëpër gjith’ Asinë, kyj Pavli u mbushi mëndëjenë e këtheu shumë gjëndëje, tuke thënë, se nukë janë perëndira ata që dëftonenë me duar.
27 Edhe jo vetëmë këjo mieshtëria jonë është mbë rrëzik të bierë poshtë, po edhe tempulli perëndieshësë madhe Artemidhësë të mos zihetë për gjë, edhe do të humbasë madhëria e asaj, të cilën’ e ka për nderë gjith’Asia edhe bota.
28 Edhe ata kur dëgjuanë, u mbushnë me zëmëratë, e bërtisninë tuke thënë: “E madhe ësht’ Artemidha e Efesianëvet.”
29 Edhe gjithë qyteti u mbush me trazyrë; edhe si rrëmbyenë Gajnë edhe Aristarhunë, njerës Maqedhonas, që bënin’ udhë bashkë me Pavlinë, u sulnë me një zëmërë ndë theatrë.
30 Edhe Pavli kur donte të hynjë ndër gjëndëjenë, nxënësitë nuk’ e lininë.
31 Edhe ca nga të parët’ e Asisë, që ishinë miqt e ati, dërguanë tek ay e i luteshinë mos dalë përpata ndë theatrë.
32 Të tierë pra bërtisninë për një gjë, e të tierë për tietërë ; sepse ishte trazuarë përmbëledhëja, edhe më të shumëtë nukë dininë për ç’punë ishinë mbëledhurë.
33 Edhe ata nxuarnë Aleksandhrinë përpara gjëndëjesë që të fliste , sepse Judhenjt’ e kishinë vënë përpara, edhe Aleksandhri tundi dorënë, e deshi t’i apë fialë gjëndëjesë.
34 Po passi e njohnë se është Judhe, u bë një zë nga të gjithë, tuke bërtiturë afro dy orë: “E madhe ësht’ Artemidha e Efesianëvet.”
35 Edhe shkronjësi si pushoj gjëndëjenë thotë: “O burra Efesianë, cili njeri ësht’ ay që s’e di se qyteti Efesianëvet i shërben tempullit Artemidhësë perëndieshësë madhe, edhe idhullit që sbriti nga Enjëteja?
36 Passi s’gjëndetë njeri pra të flasë kundrë këtyre, ju duhetë të mbëlithni vetëhenë, e të mos bëni ndonjë punë me të rrëmbyerë.
37 Sepse keni prurë këta njerës, që as kanë viedhurë gjë qishe, as kanë vllasfimisurë perëndieshënë tuaj.
38 Ndë qoftë pra se Dhimitri edhe mieshtritë që janë bashkë me atë kanë fialë kundrë ndonjërit, ka dit që bënetë gjyqi, edhe ka prokonsulla; le të ngrenë njëri tietrinë.
39 Po ndë kërkoni ndonjë gjë për të tiera punëra, do të sgjidhetë ndë përmbëledhëjet që është me udhë.
40 Sepse jemi ndë rrëzik mos na përflasënë se ngritëm krye për trazyrën’ e kësaj ditësë soçëme, pa qenë ndonjë farë pune, që të muntnjëmë të apëmë fialë për këtë trazyrë.”
41 Edhe si tha këto, lëshoj përmbëledhëjenë.