The Tradition of the Elders
(Mt 15.1‑20)1 Καὶ συνάγονται πρὸς αὐτὸν οἱ Φαρισαῖοι καί τινες τῶν γραμματέων ἐλθόντες ἀπὸ Ἱεροσολύμων. 2 καὶ ἰδόντες τινὰς τῶν μαθητῶν αὐτοῦ ὅτι κοιναῖς χερσίν, τοῦτ᾽ ἔστιν ἀνίπτοις, ἐσθίουσιν τοὺς ἄρτους 3 – οἱ γὰρ Φαρισαῖοι καὶ πάντες οἱ Ἰουδαῖοι ἐὰν μὴ πυγμῇ νίψωνται τὰς χεῖρας οὐκ ἐσθίουσιν, κρατοῦντες τὴν παράδοσιν τῶν πρεσβυτέρων, 4 καὶ ἀπ᾽ ἀγορᾶς ἐὰν μὴ βαπτίσωνται οὐκ ἐσθίουσιν, καὶ ἄλλα πολλά ἐστιν ἃ παρέλαβον κρατεῖν, βαπτισμοὺς ποτηρίων καὶ ξεστῶν καὶ χαλκίων [καὶ κλινῶν] – 5 καὶ ἐπερωτῶσιν αὐτὸν οἱ Φαρισαῖοι καὶ οἱ γραμματεῖς, Διὰ τί οὐ περιπατοῦσιν οἱ μαθηταί σου κατὰ τὴν παράδοσιν τῶν πρεσβυτέρων, ἀλλὰ κοιναῖς χερσὶν ἐσθίουσιν τὸν ἄρτον; 6 ὁ δὲ εἶπεν αὐτοῖς, Καλῶς ἐπροφήτευσεν Ἠσαΐας περὶ ὑμῶν τῶν ὑποκριτῶν, ὡς γέγραπται [ὅτι]
Οὗτος ὁ λαὸς τοῖς χείλεσίν με τιμᾷ,
ἡ δὲ καρδία αὐτῶν πόρρω ἀπέχει ἀπ᾽ ἐμοῦ·
7 μάτην δὲ σέβονταί με
διδάσκοντες διδασκαλίας ἐντάλματα ἀνθρώπων.
8 ἀφέντες τὴν ἐντολὴν τοῦ θεοῦ κρατεῖτε τὴν παράδοσιν τῶν ἀνθρώπων. 9 Καὶ ἔλεγεν αὐτοῖς, Καλῶς ἀθετεῖτε τὴν ἐντολὴν τοῦ θεοῦ, ἵνα τὴν παράδοσιν ὑμῶν στήσητε. 10 Μωϋσῆς γὰρ εἶπεν, Τίμα τὸν πατέρα σου καὶ τὴν μητέρα σου , καί, Ὁ κακολογῶν πατέρα ἢ μητέρα θανάτῳ τελευτάτω. 11 ὑμεῖς δὲ λέγετε, Ἐὰν εἴπῃ ἄνθρωπος τῷ πατρὶ ἢ τῇ μητρί, Κορβᾶν, ὅ ἐστιν, Δῶρον, ὃ ἐὰν ἐξ ἐμοῦ ὠφεληθῇς, 12 οὐκέτι ἀφίετε αὐτὸν οὐδὲν ποιῆσαι τῷ πατρὶ ἢ τῇ μητρί, 13 ἀκυροῦντες τὸν λόγον τοῦ θεοῦ τῇ παραδόσει ὑμῶν ᾗ παρεδώκατε· καὶ παρόμοια τοιαῦτα πολλὰ ποιεῖτε.
14 Καὶ προσκαλεσάμενος πάλιν τὸν ὄχλον ἔλεγεν αὐτοῖς, Ἀκούσατέ μου πάντες καὶ σύνετε. 15 οὐδέν ἐστιν ἔξωθεν τοῦ ἀνθρώπου εἰσπορευόμενον εἰς αὐτὸν ὃ δύναται κοινῶσαι αὐτόν, ἀλλὰ τὰ ἐκ τοῦ ἀνθρώπου ἐκπορευόμενά ἐστιν τὰ κοινοῦντα τὸν ἄνθρωπον. 17 Καὶ ὅτε εἰσῆλθεν εἰς οἶκον ἀπὸ τοῦ ὄχλου, ἐπηρώτων αὐτὸν οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ τὴν παραβολήν. 18 καὶ λέγει αὐτοῖς, Οὕτως καὶ ὑμεῖς ἀσύνετοί ἐστε; οὐ νοεῖτε ὅτι πᾶν τὸ ἔξωθεν εἰσπορευόμενον εἰς τὸν ἄνθρωπον οὐ δύναται αὐτὸν κοινῶσαι 19 ὅτι οὐκ εἰσπορεύεται αὐτοῦ εἰς τὴν καρδίαν ἀλλ᾽ εἰς τὴν κοιλίαν, καὶ εἰς τὸν ἀφεδρῶνα ἐκπορεύεται, καθαρίζων πάντα τὰ βρώματα; 20 ἔλεγεν δὲ ὅτι Τὸ ἐκ τοῦ ἀνθρώπου ἐκπορευόμενον, ἐκεῖνο κοινοῖ τὸν ἄνθρωπον. 21 ἔσωθεν γὰρ ἐκ τῆς καρδίας τῶν ἀνθρώπων οἱ διαλογισμοὶ οἱ κακοὶ ἐκπορεύονται, πορνεῖαι, κλοπαί, φόνοι, 22 μοιχεῖαι, πλεονεξίαι, πονηρίαι, δόλος, ἀσέλγεια, ὀφθαλμὸς πονηρός, βλασφημία, ὑπερηφανία, ἀφροσύνη· 23 πάντα ταῦτα τὰ πονηρὰ ἔσωθεν ἐκπορεύεται καὶ κοινοῖ τὸν ἄνθρωπον.
The Syrophoenician Woman’s Faith
(Mt 15.21‑28)24 Ἐκεῖθεν δὲ ἀναστὰς ἀπῆλθεν εἰς τὰ ὅρια Τύρου. καὶ εἰσελθὼν εἰς οἰκίαν οὐδένα ἤθελεν γνῶναι, καὶ οὐκ ἠδυνήθη λαθεῖν· 25 ἀλλ᾽ εὐθὺς ἀκούσασα γυνὴ περὶ αὐτοῦ, ἧς εἶχεν τὸ θυγάτριον αὐτῆς πνεῦμα ἀκάθαρτον, ἐλθοῦσα προσέπεσεν πρὸς τοὺς πόδας αὐτοῦ· 26 ἡ δὲ γυνὴ ἦν Ἑλληνίς, Συροφοινίκισσα τῷ γένει· καὶ ἠρώτα αὐτὸν ἵνα τὸ δαιμόνιον ἐκβάλῃ ἐκ τῆς θυγατρὸς αὐτῆς. 27 καὶ ἔλεγεν αὐτῇ, Ἄφες πρῶτον χορτασθῆναι τὰ τέκνα, οὐ γάρ ἐστιν καλὸν λαβεῖν τὸν ἄρτον τῶν τέκνων καὶ τοῖς κυναρίοις βαλεῖν. 28 ἡ δὲ ἀπεκρίθη καὶ λέγει αὐτῷ, Κύριε· καὶ τὰ κυνάρια ὑποκάτω τῆς τραπέζης ἐσθίουσιν ἀπὸ τῶν ψιχίων τῶν παιδίων. 29 καὶ εἶπεν αὐτῇ, Διὰ τοῦτον τὸν λόγον ὕπαγε, ἐξελήλυθεν ἐκ τῆς θυγατρός σου τὸ δαιμόνιον. 30 καὶ ἀπελθοῦσα εἰς τὸν οἶκον αὐτῆς εὗρεν τὸ παιδίον βεβλημένον ἐπὶ τὴν κλίνην καὶ τὸ δαιμόνιον ἐξεληλυθός.
A Deaf and Dumb Man Healed
31 Καὶ πάλιν ἐξελθὼν ἐκ τῶν ὁρίων Τύρου ἦλθεν διὰ Σιδῶνος εἰς τὴν θάλασσαν τῆς Γαλιλαίας ἀνὰ μέσον τῶν ὁρίων Δεκαπόλεως. 32 καὶ φέρουσιν αὐτῷ κωφὸν καὶ μογιλάλον καὶ παρακαλοῦσιν αὐτὸν ἵνα ἐπιθῇ αὐτῷ τὴν χεῖρα. 33 καὶ ἀπολαβόμενος αὐτὸν ἀπὸ τοῦ ὄχλου κατ᾽ ἰδίαν ἔβαλεν τοὺς δακτύλους αὐτοῦ εἰς τὰ ὦτα αὐτοῦ καὶ πτύσας ἥψατο τῆς γλώσσης αὐτοῦ, 34 καὶ ἀναβλέψας εἰς τὸν οὐρανὸν ἐστέναξεν καὶ λέγει αὐτῷ, Εφφαθα, ὅ ἐστιν, Διανοίχθητι. 35 καὶ [εὐθέως] ἠνοίγησαν αὐτοῦ αἱ ἀκοαί, καὶ ἐλύθη ὁ δεσμὸς τῆς γλώσσης αὐτοῦ καὶ ἐλάλει ὀρθῶς. 36 καὶ διεστείλατο αὐτοῖς ἵνα μηδενὶ λέγωσιν· ὅσον δὲ αὐτοῖς διεστέλλετο, αὐτοὶ μᾶλλον περισσότερον ἐκήρυσσον. 37 καὶ ὑπερπερισσῶς ἐξεπλήσσοντο λέγοντες, Καλῶς πάντα πεποίηκεν, καὶ τοὺς κωφοὺς ποιεῖ ἀκούειν καὶ [τοὺς] ἀλάλους λαλεῖν.
1 Atëhere mbëlidhenë tek ay Farisejtë, edhe disa nga shkronjësitë, që kishin’ ardhurë nga Jerusalimi.
2 Edhe kur panë dica nga nxënësit’e ati tuke ngrënë bukë me duar të ndyra, domethënë të palara, i shanë.
3 (Sepse Farisejt’ edhe gjithë Judhejtë, ndë mos lafshinë duartë gjer ndë bilure, nukë hanë, sepse mbajnë fialënë që u kanë lënë pleqtë.
4 Edhe kur këthenenë nga tregu, ndë mos u lafshinë, nukë hanë; edhe shumë të tiera jan’ ato që kanë marrë t’i mbajnë, të lara potirash, e qelqesh, e ramërishtash, e shtratërash).
5 Pasandaj Farisejt’ edhe shkronjësit’ e pyesënë: “Përse nxënësit’ e tu nuk’ ecëjënë sikundrë kanë lënë fialë pleqtë, po hanë bukë me duar të palara?”
6 Po ay u përgjeq e u tha atyre: “Se Isaja profitepsi mirë për ju ipokritëtë, sikundrë është shkruarë: “Kyj llauzi më nderon me buzët, po zemëra e atyreve është lark prej meje.
7 Edhe kot më kanë frikë, tuke mësuarë mësime, që janë porosi njerëzish.”
8 Sepse keni lënë porosin’ e Perëndisë, e mbani fialëtë që kanë lënë njerëzitë, të lara qelqesh e potirash, edhe bëni shumë të tiera tillash kështu.”
9 Edhe u thosh atyre: “Mirë e hithni poshtë porosin’ e Perëndisë, që të ruani fialënë që keni lënë ju.
10 Sepse Mojsiu tha: “Ndero tët atë e tët ëmë”, edhe: ”Kush flet keq për tatënë a për t’ëmënë, le të vritetë.”
11 Po ju thoni: Njeriu ndë i thëntë tet a s’ëmësë: Kurban, që do me thënë dhurëti, është ç’të mirë ke për të parë prej meje,mjaft .
12 Edhe s’e lini më t’i bëjë gjë tet a s’ëmësë.
13 Edhe shkelni fialën’ e Perëndisë për fialënë tuaj që keni lënë; edhe bëni shumë të tillash kështu.”
14 Pasandaj si thirri përanë gjithe gjëndëjenë, u thosh atyre: “Të gjithë më dëgjoni, edhe merrni vesh:
15 S’është ndonjë gjë që i hyn përjashta njeriut që munt ta ndynjë, po ato që dalënë nga ay, ato janë që ndyjënë njerinë.
16 Ndë pastë ndonjë veshë të dëgjojë, le të dëgjojë.”
17 Edhe kur hyri ndë shtëpi prej gjëndëjesë, nxënësit’e ati pyesninë për paravolinë.
18 Edhe ay u thotë atyre: “Kështu edhe ju jeni të pamarrë vesh? S’merrni vesh se çdo gjë që i hyn njeriut përjashta nukë munt ta ndyjë?
19 Sepse nukë hyn ndë zemërë t’ati, po ndë barkut; edhe del mbë të dalët, që qëron gjithë të ngrënatë.”
20 Po thoshte, se: “Ç’del nga njeriu, ajo ndyn njerinë.
21 Sepse përbrënda nga zemër’ e njerëzet dalënë mendimet’ e liq, ndyrësira, kurvëria, vrasëje, viedhësira, lakëmime,
22 Të keqe, kobim, tepërë-ndryrësirë, syri lik, vllasfimi, madhështi, marrësi.
23 Gjithë këto të liga dalënë përbrënda, edhe ndyjënë njerinë.”
24 Edhe u ngre prej andej, e vate ndë sinoret të Tyrës’ e të Sidhonësë, edhe si hyri ndë shtëpi, nukë deshi ta marrë vesh asndonjë, po s’mundi të fshihetë.
25 Sepse një grua, të cilësë e bila vogëlë kishte frymë të ndyrë, kur dëgjoj për atë, erdhi e i ra ndër këmbë.
26 Edhe ajo gruaja ishte Greke, Syrofiniqe nga kombi; edhe i lutej të kërrejë diallinë prej së bilësë.
27 Po Jisuj i tha asaj: “Le të nginjenë më përpara dielmtë; sepse s’është mirë të marrë ndonjë bukën’ e dielmvet, edhe t’ia hedhë këlyshvet qënvet. ”
28 Po ajo u përgjeq e i tha: “Po, Zot, sepse edhe këlysht’ e qenvet përposh truvezësë hanë nga thërrimet’e çunavet vegjëlë.”
29 Edhe ay i tha asaj: “Për këtë fialë shko; dialli dolli nga jot bilë.”
30 Edhe ajo kur vate ndë shtëpi të saj, gjeti diallinë se kish dalë, edhe të bilënë rënë mbi shtrat.
31 Pasandaj si dolli përsëri nga sinoret’ e Tyrës’ e të Sidhonësë, erdhi ndë det të Galilesë, ndëpër mes të sinoreve Dhekapolësë.
32 Edhe bijënë një shurth belbuq, edhe i lutenë të vërë dorënë mbi atë.
33 Edhe ay e mori prej gjëndëjesë veçanë, e vuri gishtërat’ e ti ndë veshët t’ati, edhe si pështyti, i preku gluhënë ati.
34 Edhe si shtiu sytë mbë qiell, psherëtiti, edhe i tha: “Effatha”, që do me thënë: Hapu.
35 Edhe përnjëherë u hapnë veshët’ e ati, edhe u sgjith të lidhurit’ e gluhës’ ati, edhe fliste drejtë.
36 Edhe i porositi mos i thonë asndonjërit; po ay sa i porosiste, ata kaqë shumë më tepërë ata leçitninë.
37 Edhe çuditeshinë fort tepërë e thoshinë: “Mirë i ka bërë të gjitha; edhe bën shurdhatë të dëgjojënë, edhe memecëtë të flasënë.”