The Tradition of the Elders
(Mt 15.1‑20)1 Καὶ συνάγονται πρὸς αὐτὸν οἱ Φαρισαῖοι καί τινες τῶν γραμματέων ἐλθόντες ἀπὸ Ἱεροσολύμων. 2 καὶ ἰδόντες τινὰς τῶν μαθητῶν αὐτοῦ ὅτι κοιναῖς χερσίν, τοῦτ᾽ ἔστιν ἀνίπτοις, ἐσθίουσιν τοὺς ἄρτους 3 – οἱ γὰρ Φαρισαῖοι καὶ πάντες οἱ Ἰουδαῖοι ἐὰν μὴ πυγμῇ νίψωνται τὰς χεῖρας οὐκ ἐσθίουσιν, κρατοῦντες τὴν παράδοσιν τῶν πρεσβυτέρων, 4 καὶ ἀπ᾽ ἀγορᾶς ἐὰν μὴ βαπτίσωνται οὐκ ἐσθίουσιν, καὶ ἄλλα πολλά ἐστιν ἃ παρέλαβον κρατεῖν, βαπτισμοὺς ποτηρίων καὶ ξεστῶν καὶ χαλκίων [καὶ κλινῶν] – 5 καὶ ἐπερωτῶσιν αὐτὸν οἱ Φαρισαῖοι καὶ οἱ γραμματεῖς, Διὰ τί οὐ περιπατοῦσιν οἱ μαθηταί σου κατὰ τὴν παράδοσιν τῶν πρεσβυτέρων, ἀλλὰ κοιναῖς χερσὶν ἐσθίουσιν τὸν ἄρτον; 6 ὁ δὲ εἶπεν αὐτοῖς, Καλῶς ἐπροφήτευσεν Ἠσαΐας περὶ ὑμῶν τῶν ὑποκριτῶν, ὡς γέγραπται [ὅτι]
Οὗτος ὁ λαὸς τοῖς χείλεσίν με τιμᾷ,
ἡ δὲ καρδία αὐτῶν πόρρω ἀπέχει ἀπ᾽ ἐμοῦ·
7 μάτην δὲ σέβονταί με
διδάσκοντες διδασκαλίας ἐντάλματα ἀνθρώπων.
8 ἀφέντες τὴν ἐντολὴν τοῦ θεοῦ κρατεῖτε τὴν παράδοσιν τῶν ἀνθρώπων. 9 Καὶ ἔλεγεν αὐτοῖς, Καλῶς ἀθετεῖτε τὴν ἐντολὴν τοῦ θεοῦ, ἵνα τὴν παράδοσιν ὑμῶν στήσητε. 10 Μωϋσῆς γὰρ εἶπεν, Τίμα τὸν πατέρα σου καὶ τὴν μητέρα σου , καί, Ὁ κακολογῶν πατέρα ἢ μητέρα θανάτῳ τελευτάτω. 11 ὑμεῖς δὲ λέγετε, Ἐὰν εἴπῃ ἄνθρωπος τῷ πατρὶ ἢ τῇ μητρί, Κορβᾶν, ὅ ἐστιν, Δῶρον, ὃ ἐὰν ἐξ ἐμοῦ ὠφεληθῇς, 12 οὐκέτι ἀφίετε αὐτὸν οὐδὲν ποιῆσαι τῷ πατρὶ ἢ τῇ μητρί, 13 ἀκυροῦντες τὸν λόγον τοῦ θεοῦ τῇ παραδόσει ὑμῶν ᾗ παρεδώκατε· καὶ παρόμοια τοιαῦτα πολλὰ ποιεῖτε.
14 Καὶ προσκαλεσάμενος πάλιν τὸν ὄχλον ἔλεγεν αὐτοῖς, Ἀκούσατέ μου πάντες καὶ σύνετε. 15 οὐδέν ἐστιν ἔξωθεν τοῦ ἀνθρώπου εἰσπορευόμενον εἰς αὐτὸν ὃ δύναται κοινῶσαι αὐτόν, ἀλλὰ τὰ ἐκ τοῦ ἀνθρώπου ἐκπορευόμενά ἐστιν τὰ κοινοῦντα τὸν ἄνθρωπον. 17 Καὶ ὅτε εἰσῆλθεν εἰς οἶκον ἀπὸ τοῦ ὄχλου, ἐπηρώτων αὐτὸν οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ τὴν παραβολήν. 18 καὶ λέγει αὐτοῖς, Οὕτως καὶ ὑμεῖς ἀσύνετοί ἐστε; οὐ νοεῖτε ὅτι πᾶν τὸ ἔξωθεν εἰσπορευόμενον εἰς τὸν ἄνθρωπον οὐ δύναται αὐτὸν κοινῶσαι 19 ὅτι οὐκ εἰσπορεύεται αὐτοῦ εἰς τὴν καρδίαν ἀλλ᾽ εἰς τὴν κοιλίαν, καὶ εἰς τὸν ἀφεδρῶνα ἐκπορεύεται, καθαρίζων πάντα τὰ βρώματα; 20 ἔλεγεν δὲ ὅτι Τὸ ἐκ τοῦ ἀνθρώπου ἐκπορευόμενον, ἐκεῖνο κοινοῖ τὸν ἄνθρωπον. 21 ἔσωθεν γὰρ ἐκ τῆς καρδίας τῶν ἀνθρώπων οἱ διαλογισμοὶ οἱ κακοὶ ἐκπορεύονται, πορνεῖαι, κλοπαί, φόνοι, 22 μοιχεῖαι, πλεονεξίαι, πονηρίαι, δόλος, ἀσέλγεια, ὀφθαλμὸς πονηρός, βλασφημία, ὑπερηφανία, ἀφροσύνη· 23 πάντα ταῦτα τὰ πονηρὰ ἔσωθεν ἐκπορεύεται καὶ κοινοῖ τὸν ἄνθρωπον.
The Syrophoenician Woman’s Faith
(Mt 15.21‑28)24 Ἐκεῖθεν δὲ ἀναστὰς ἀπῆλθεν εἰς τὰ ὅρια Τύρου. καὶ εἰσελθὼν εἰς οἰκίαν οὐδένα ἤθελεν γνῶναι, καὶ οὐκ ἠδυνήθη λαθεῖν· 25 ἀλλ᾽ εὐθὺς ἀκούσασα γυνὴ περὶ αὐτοῦ, ἧς εἶχεν τὸ θυγάτριον αὐτῆς πνεῦμα ἀκάθαρτον, ἐλθοῦσα προσέπεσεν πρὸς τοὺς πόδας αὐτοῦ· 26 ἡ δὲ γυνὴ ἦν Ἑλληνίς, Συροφοινίκισσα τῷ γένει· καὶ ἠρώτα αὐτὸν ἵνα τὸ δαιμόνιον ἐκβάλῃ ἐκ τῆς θυγατρὸς αὐτῆς. 27 καὶ ἔλεγεν αὐτῇ, Ἄφες πρῶτον χορτασθῆναι τὰ τέκνα, οὐ γάρ ἐστιν καλὸν λαβεῖν τὸν ἄρτον τῶν τέκνων καὶ τοῖς κυναρίοις βαλεῖν. 28 ἡ δὲ ἀπεκρίθη καὶ λέγει αὐτῷ, Κύριε· καὶ τὰ κυνάρια ὑποκάτω τῆς τραπέζης ἐσθίουσιν ἀπὸ τῶν ψιχίων τῶν παιδίων. 29 καὶ εἶπεν αὐτῇ, Διὰ τοῦτον τὸν λόγον ὕπαγε, ἐξελήλυθεν ἐκ τῆς θυγατρός σου τὸ δαιμόνιον. 30 καὶ ἀπελθοῦσα εἰς τὸν οἶκον αὐτῆς εὗρεν τὸ παιδίον βεβλημένον ἐπὶ τὴν κλίνην καὶ τὸ δαιμόνιον ἐξεληλυθός.
A Deaf and Dumb Man Healed
31 Καὶ πάλιν ἐξελθὼν ἐκ τῶν ὁρίων Τύρου ἦλθεν διὰ Σιδῶνος εἰς τὴν θάλασσαν τῆς Γαλιλαίας ἀνὰ μέσον τῶν ὁρίων Δεκαπόλεως. 32 καὶ φέρουσιν αὐτῷ κωφὸν καὶ μογιλάλον καὶ παρακαλοῦσιν αὐτὸν ἵνα ἐπιθῇ αὐτῷ τὴν χεῖρα. 33 καὶ ἀπολαβόμενος αὐτὸν ἀπὸ τοῦ ὄχλου κατ᾽ ἰδίαν ἔβαλεν τοὺς δακτύλους αὐτοῦ εἰς τὰ ὦτα αὐτοῦ καὶ πτύσας ἥψατο τῆς γλώσσης αὐτοῦ, 34 καὶ ἀναβλέψας εἰς τὸν οὐρανὸν ἐστέναξεν καὶ λέγει αὐτῷ, Εφφαθα, ὅ ἐστιν, Διανοίχθητι. 35 καὶ [εὐθέως] ἠνοίγησαν αὐτοῦ αἱ ἀκοαί, καὶ ἐλύθη ὁ δεσμὸς τῆς γλώσσης αὐτοῦ καὶ ἐλάλει ὀρθῶς. 36 καὶ διεστείλατο αὐτοῖς ἵνα μηδενὶ λέγωσιν· ὅσον δὲ αὐτοῖς διεστέλλετο, αὐτοὶ μᾶλλον περισσότερον ἐκήρυσσον. 37 καὶ ὑπερπερισσῶς ἐξεπλήσσοντο λέγοντες, Καλῶς πάντα πεποίηκεν, καὶ τοὺς κωφοὺς ποιεῖ ἀκούειν καὶ [τοὺς] ἀλάλους λαλεῖν.
KAPTINA VII.
1 Atëherë mblidhenë ke ai Fariseitë, ende disa pre Shkruisish, qi kishin’ ardhunë prei Ierusalemit.
2 Ende kur panë disa prei dishepujsh ati tue ngranë bukë me durë të ndyta, do me thanë të palame, i shanë.
3 (Sepse Fariseit’ ende gjithë Iudeitë, ndë mos lafshinë durët ngjer ndë byrryl, nukë hanë, sepse mbanë fjalënë qi u kanë lanë pleqtë.
4 Ende kur këthehenë prei tregut, ndë mos u lafshinë, nukë hanë. Ende shumë të tiera jan’ ato qi kanë marrë me i mbaitunë, të lame potirash, e qelqesh, e ramërishtash, e shtratënash.)
5 Mbasandai Fariseit’ ende Shkruisit’ e pysinë: Përse dishepujt’ e tu nuk’ ecinë sikundrë kanë lanë fjalë pleqtë, po hanë bukë me durë të palame?
6 Po ai u përgjeq, e u tha atyne, se: Isaia profetizoi mirë për ju hipokritënitë, sikundrë ashtë shkrumë: “Kyi populli më nderon me buzët, po zemëra e atyneve ashtë lark prei meje.
7 Ende kot më kanë frikë, tue mësumë mësime, qi janë mësime nierëzish”.
8 Sepse keni lanë porosin’ e Perëndisë, e mbani fjalëtë qi kanë lanë nierëzitë, të lame qelqesh, e potirash; ende bani shumë të tiera kësonash kështu.
9 Ende u thoshte atyne: Mirë e hethni poshtë porosin’ e Perëndisë, qi të runi fjalënë qi keni lanë ju,
10 Sepse Moiseu tha: “Ndero t’ët at’ e t’ët amë”; ende: “Kush flet keq për të i atin’ a për t’amën’, u maroftë me vdekë”.
11 Po ju thoni: Nieriu ndë i dhashtë të i atit a s’amësë Kurban (qi do me thanë dhunëti), ashtë qish të mirë ke me pamë prei meje; mbaston .
12 Ende s’e lini ma me i bamë gja të i atit vet, a s’amësë vet;
13 ende shkelni fjalën e Perëndisë për fjalënë tui qi keni lanë; ende bani shumë kësonash kështu.
14 Mbasandai si thirri për-anë gjithë gjindëjenë, u tha atyne: Të gjithë më ndëgjoni, ende merrni vesh -
15 S’ashtë ndonji gja qi i hyn përjashta nieriut, qi mundetë me e ndymë, po ato qi dalinë prei ati, ato janë qi ndyjnë nierinë.
16 Ndë pastë kush veshë me ndëgjumë, le të ndëgjojë.
17 Ende kur hyni ndë shtëpi prei gjindëjesë, dishepujt’ e ati pysinë për parabullënë.
18 Ende ai u thot’ atyne: Kështu ende ju jeni të pamarrë vesht? S’merrni vesht se çdo gja qi i hyn nieriut përjashta, nukë mundetë me e ndymë?
19 Sepse nukë hyn ndë zemërët t’ati, po ndë barkut, ende del mbë të dalunit, qi qiron gjithë të ngranatë.
20 Ende thoshte, se: Qish del prei nieriut, ajo ndyn nierinë.
21 Sepse përmbrenda prei zemrësë nierëzëvet dalinë mendimet’ e këqia, ndynësina, kurvënia, vrasie,
22 viedhësina, tepër-lakëmime, të keqie, gënjim, tepër-ndynësinë, syn’ i keq, vlasfimi, madhështi, marri;
23 gjithë këto të këqia dalinë përmbrenda, ende ndyjnë nierinë.
24 Ende u ngrit prei andyj, e shkoi mbë synoret e Tyrës’ e Sidonësë; ende si hyni ndë shtëpit, nukë deshi me e marrë vesht askush, po s’mufti me u bam’ e mpshefët.
25 Sepse nji gru, të cillës’ e bijëza kishte shpirt të ndytë, kur ndëgjoi për ate, erdhi, e i ra ndër kambë
26 (ende ajo gruja ishte Greke, Syrofinike prei kombit), ende i lutei me nxierrë diallinë prei së bijëzë vet.
27 Po Iesui i tha: Le të ngihenë ma përpara dielmtë, sepse s’ashtë mirë me marrë kushi bukën’ e dielmvet, ende me ia hedhunë këlyshvet qenvet.
28 Po ajo u përgjeq, e i tha: Po, Zot; po ende këlysht’ e qenvet përposh tuvezësë hanë prei thërrimevet e çunavet vogjilë.
29 Ende ai i tha: Për këte fjalë shko; dialli dul prei s’at bije.
30 Ende ajo kur voiti ndë shtëpit të vet, gjeti diallinë se kishtë dalë, ende të bijënë ranë mbi shtrat.
31 Mbasandai si dul për-së-ri prei synorevet Tyrës’ e Sidonësë, erdhi ndë det të Galilesë, ndërmiet synorevet Dekapolit.
32 Ende i bijenë nji shurth belbuq, ende i lutenë me vumë dorënë mbi ate.
33 Ende ai e mur prei gjindëjesë veç-anë, e vuni gishtat’ e vet ndë veshët t’ati, ende si pështyni, preku gjuhën’ e ati;
34 ende si shtiu sytë mbi qill, shamtini, ende i tha: Effatha, qi do me thanë: çilu.
35 Ende përnjiherë u çelnë veshët’ e ati, ende u sgjith të lidhunit’ e gjuhës’ati, ende fliste dreitë.
36 Ende i porositi mos i thonë askuit, po ai sa i porosiste, ata kaqi shumë ma tepërë leçisinë.
37 Ende mërekulloheshinë fort tepërë, e thoshinë: Mirë i ka bamë të gjitha, ende ban shurdhatë me ndëgjumë, ende të pagojëtë me folunë.