The Council at Jerusalem
1 Καί τινες κατελθόντες ἀπὸ τῆς Ἰουδαίας ἐδίδασκον τοὺς ἀδελφοὺς ὅτι, Ἐὰν μὴ περιτμηθῆτε τῷ ἔθει τῷ Μωϋσέως, οὐ δύνασθε σωθῆναι. 2 γενομένης δὲ στάσεως καὶ ζητήσεως οὐκ ὀλίγης τῷ Παύλῳ καὶ τῷ Βαρναβᾷ πρὸς αὐτούς, ἔταξαν ἀναβαίνειν Παῦλον καὶ Βαρναβᾶν καί τινας ἄλλους ἐξ αὐτῶν πρὸς τοὺς ἀποστόλους καὶ πρεσβυτέρους εἰς Ἰερουσαλὴμ περὶ τοῦ ζητήματος τούτου. 3 Οἱ μὲν οὖν προπεμφθέντες ὑπὸ τῆς ἐκκλησίας διήρχοντο τήν τε Φοινίκην καὶ Σαμάρειαν ἐκδιηγούμενοι τὴν ἐπιστροφὴν τῶν ἐθνῶν καὶ ἐποίουν χαρὰν μεγάλην πᾶσιν τοῖς ἀδελφοῖς. 4 παραγενόμενοι δὲ εἰς Ἰερουσαλὴμ παρεδέχθησαν ἀπὸ τῆς ἐκκλησίας καὶ τῶν ἀποστόλων καὶ τῶν πρεσβυτέρων, ἀνήγγειλάν τε ὅσα ὁ θεὸς ἐποίησεν μετ᾽ αὐτῶν. 5 ἐξανέστησαν δέ τινες τῶν ἀπὸ τῆς αἱρέσεως τῶν Φαρισαίων πεπιστευκότες λέγοντες ὅτι δεῖ περιτέμνειν αὐτοὺς παραγγέλλειν τε τηρεῖν τὸν νόμον Μωϋσέως.
6 Συνήχθησάν τε οἱ ἀπόστολοι καὶ οἱ πρεσβύτεροι ἰδεῖν περὶ τοῦ λόγου τούτου. 7 πολλῆς δὲ ζητήσεως γενομένης ἀναστὰς Πέτρος εἶπεν πρὸς αὐτούς, Ἄνδρες ἀδελφοί, ὑμεῖς ἐπίστασθε ὅτι ἀφ᾽ ἡμερῶν ἀρχαίων ἐν ὑμῖν ἐξελέξατο ὁ θεὸς διὰ τοῦ στόματός μου ἀκοῦσαι τὰ ἔθνη τὸν λόγον τοῦ εὐαγγελίου καὶ πιστεῦσαι. 8 καὶ ὁ καρδιογνώστης θεὸς ἐμαρτύρησεν αὐτοῖς δοὺς τὸ πνεῦμα τὸ ἅγιον καθὼς καὶ ἡμῖν 9 καὶ οὐθὲν διέκρινεν μεταξὺ ἡμῶν τε καὶ αὐτῶν τῇ πίστει καθαρίσας τὰς καρδίας αὐτῶν. 10 νῦν οὖν τί πειράζετε τὸν θεὸν ἐπιθεῖναι ζυγὸν ἐπὶ τὸν τράχηλον τῶν μαθητῶν ὃν οὔτε οἱ πατέρες ἡμῶν οὔτε ἡμεῖς ἰσχύσαμεν βαστάσαι; 11 ἀλλὰ διὰ τῆς χάριτος τοῦ κυρίου Ἰησοῦ πιστεύομεν σωθῆναι καθ᾽ ὃν τρόπον κἀκεῖνοι.
12 Ἐσίγησεν δὲ πᾶν τὸ πλῆθος καὶ ἤκουον Βαρναβᾶ καὶ Παύλου ἐξηγουμένων ὅσα ἐποίησεν ὁ θεὸς σημεῖα καὶ τέρατα ἐν τοῖς ἔθνεσιν δι᾽ αὐτῶν. 13 Μετὰ δὲ τὸ σιγῆσαι αὐτοὺς ἀπεκρίθη Ἰάκωβος λέγων, Ἄνδρες ἀδελφοί, ἀκούσατέ μου. 14 Συμεὼν ἐξηγήσατο καθὼς πρῶτον ὁ θεὸς ἐπεσκέψατο λαβεῖν ἐξ ἐθνῶν λαὸν τῷ ὀνόματι αὐτοῦ. 15 καὶ τούτῳ συμφωνοῦσιν οἱ λόγοι τῶν προφητῶν καθὼς γέγραπται,
16 Μετὰ ταῦτα ἀναστρέψω
καὶ ἀνοικοδομήσω τὴν σκηνὴν Δαυὶδ τὴν πεπτωκυῖαν
καὶ τὰ κατεσκαμμένα αὐτῆς ἀνοικοδομήσω
καὶ ἀνορθώσω αὐτήν,
17 ὅπως ἂν ἐκζητήσωσιν οἱ κατάλοιποι τῶν ἀνθρώπων τὸν κύριον
καὶ πάντα τὰ ἔθνη ἐφ᾽ οὓς ἐπικέκληται τὸ ὄνομά μου ἐπ᾽ αὐτούς,
λέγει κύριος ποιῶν ταῦτα 18 γνωστὰ ἀπ᾽ αἰῶνος.
19 διὸ ἐγὼ κρίνω μὴ παρενοχλεῖν τοῖς ἀπὸ τῶν ἐθνῶν ἐπιστρέφουσιν ἐπὶ τὸν θεόν, 20 ἀλλ᾽ ἐπιστεῖλαι αὐτοῖς τοῦ ἀπέχεσθαι τῶν ἀλισγημάτων τῶν εἰδώλων καὶ τῆς πορνείας καὶ τοῦ πνικτοῦ καὶ τοῦ αἵματος. 21 Μωϋσῆς γὰρ ἐκ γενεῶν ἀρχαίων κατὰ πόλιν τοὺς κηρύσσοντας αὐτὸν ἔχει ἐν ταῖς συναγωγαῖς κατὰ πᾶν σάββατον ἀναγινωσκόμενος.
The Reply of the Council
22 Τότε ἔδοξεν τοῖς ἀποστόλοις καὶ τοῖς πρεσβυτέροις σὺν ὅλῃ τῇ ἐκκλησίᾳ ἐκλεξαμένους ἄνδρας ἐξ αὐτῶν πέμψαι εἰς Ἀντιόχειαν σὺν τῷ Παύλῳ καὶ Βαρναβᾷ, Ἰούδαν τὸν καλούμενον Βαρσαββᾶν καὶ Σιλᾶν, ἄνδρας ἡγουμένους ἐν τοῖς ἀδελφοῖς, 23 γράψαντες διὰ χειρὸς αὐτῶν, Οἱ ἀπόστολοι καὶ οἱ πρεσβύτεροι ἀδελφοὶ τοῖς κατὰ τὴν Ἀντιόχειαν καὶ Συρίαν καὶ Κιλικίαν ἀδελφοῖς τοῖς ἐξ ἐθνῶν χαίρειν. 24 Ἐπειδὴ ἠκούσαμεν ὅτι τινὲς ἐξ ἡμῶν [ἐξελθόντες] ἐτάραξαν ὑμᾶς λόγοις ἀνασκευάζοντες τὰς ψυχὰς ὑμῶν οἷς οὐ διεστειλάμεθα, 25 ἔδοξεν ἡμῖν γενομένοις ὁμοθυμαδὸν ἐκλεξαμένοις ἄνδρας πέμψαι πρὸς ὑμᾶς σὺν τοῖς ἀγαπητοῖς ἡμῶν Βαρναβᾷ καὶ Παύλῳ, 26 ἀνθρώποις παραδεδωκόσιν τὰς ψυχὰς αὐτῶν ὑπὲρ τοῦ ὀνόματος τοῦ κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. 27 ἀπεστάλκαμεν οὖν Ἰούδαν καὶ Σιλᾶν καὶ αὐτοὺς διὰ λόγου ἀπαγγέλλοντας τὰ αὐτά. 28 ἔδοξεν γὰρ τῷ πνεύματι τῷ ἁγίῳ καὶ ἡμῖν μηδὲν πλέον ἐπιτίθεσθαι ὑμῖν βάρος πλὴν τούτων τῶν ἐπάναγκες, 29 ἀπέχεσθαι εἰδωλοθύτων καὶ αἵματος καὶ πνικτῶν καὶ πορνείας, ἐξ ὧν διατηροῦντες ἑαυτοὺς εὖ πράξετε. Ἔρρωσθε.
30 Οἱ μὲν οὖν ἀπολυθέντες κατῆλθον εἰς Ἀντιόχειαν, καὶ συναγαγόντες τὸ πλῆθος ἐπέδωκαν τὴν ἐπιστολήν. 31 ἀναγνόντες δὲ ἐχάρησαν ἐπὶ τῇ παρακλήσει. 32 Ἰούδας τε καὶ Σιλᾶς καὶ αὐτοὶ προφῆται ὄντες διὰ λόγου πολλοῦ παρεκάλεσαν τοὺς ἀδελφοὺς καὶ ἐπεστήριξαν, 33 ποιήσαντες δὲ χρόνον ἀπελύθησαν μετ᾽ εἰρήνης ἀπὸ τῶν ἀδελφῶν πρὸς τοὺς ἀποστείλαντας αὐτούς. 35 Παῦλος δὲ καὶ Βαρναβᾶς διέτριβον ἐν Ἀντιοχείᾳ διδάσκοντες καὶ εὐαγγελιζόμενοι μετὰ καὶ ἑτέρων πολλῶν τὸν λόγον τοῦ κυρίου.
Paul and Barnabas Separate
36 Μετὰ δέ τινας ἡμέρας εἶπεν πρὸς Βαρναβᾶν Παῦλος, Ἐπιστρέψαντες δὴ ἐπισκεψώμεθα τοὺς ἀδελφοὺς κατὰ πόλιν πᾶσαν ἐν αἷς κατηγγείλαμεν τὸν λόγον τοῦ κυρίου πῶς ἔχουσιν. 37 Βαρναβᾶς δὲ ἐβούλετο συμπαραλαβεῖν καὶ τὸν Ἰωάννην τὸν καλούμενον Μᾶρκον· 38 Παῦλος δὲ ἠξίου, τὸν ἀποστάντα ἀπ᾽ αὐτῶν ἀπὸ Παμφυλίας καὶ μὴ συνελθόντα αὐτοῖς εἰς τὸ ἔργον μὴ συμπαραλαμβάνειν τοῦτον. 39 ἐγένετο δὲ παροξυσμὸς ὥστε ἀποχωρισθῆναι αὐτοὺς ἀπ᾽ ἀλλήλων, τόν τε Βαρναβᾶν παραλαβόντα τὸν Μᾶρκον ἐκπλεῦσαι εἰς Κύπρον, 40 Παῦλος δὲ ἐπιλεξάμενος Σιλᾶν ἐξῆλθεν παραδοθεὶς τῇ χάριτι τοῦ κυρίου ὑπὸ τῶν ἀδελφῶν. 41 διήρχετο δὲ τὴν Συρίαν καὶ [τὴν] Κιλικίαν ἐπιστηρίζων τὰς ἐκκλησίας.
KAPTINA XV.
1 Edhe disa vetë qi sdrypnë prei Iudesë, mësojinë vëllazënitë, se ndë mos u rreth- prefshi mbas zakonit Moiseut, s’mundeni me u shpëtuem.
2 Por ata mbassi u hangrën mëjaft, edhe banë kërkime me fjalë me Paulin’ e me Barnabënë, së mbrapëni e këputnë fjalënë me hypunë Pauli edhe Barnaba, edhe disa të tierë prei atyneve te apostujt edhe te pleqt ndë Ierusalem për këte kërkim.
3 Ata pra si u përcuellnë prei kishësë, shkojinë ndëpër Fenikë e ndëpër Samari, tue diftuem të këthyemit’ e kombevet; edhe u epinë gëzim të math gjithë vëllazënavet.
4 Edhe si erthnë ndë Ierusalem, u pritnë prei kishës’ e prei apostujsh e prei pleqsh, edhe diftuenë gjithë sa bani Perëndia me anë t’atyneve.
5 Por u ngritnë disa prei eresisë Farisevet qi kishinë besuem, tue thanë, se: Duhetë me i rreth-premë, e me i porositunë të rueinë ligjën’ e Moiseut.
6 Edhe u mbëlothnë apostujt’ e pleqtë me vum’ ore për këte fjalë.
7 Edhe mbassi u ba shumë kërkim me fjalë , u ngrit Pietri, e u tha atyne: O burra vëllazën, ju e dini se çë ndë ditt të lashta Perëndia sgjodhi ndërmiet nesh, qi të ndëgjojnë kombetë fjalën’ e ungjillit me anë të gojësë s’eme, edhe të besojnë.
8 Edhe zemër-ngjofësi Perëndi deshmoi për ata, kur u dha Shpirtinë Shenjt, sikurse edhe neve.
9 Edhe s’bani ndonji të damë ndërmiet nesh e atyne, por qiroi zemërat’ e atyneve me anë të besësë.
10 Tashti pra përse ngitni Perëndinë, e kërkoni me vumë sgjedhë ndë qafë të dishepujvet, të cillën’ as atënitë t’anë, as na nukë muftëm me e bartunë?
11 Por besojmë se me anë të hirit Zotit Iesu Krisht kemi me u shpëtuem, sikurse edhe ata.
12 Edhe gjithë shumica pushoi, e ndëgjojinë Barnabën’ edhe Paulinë qi diftojinë sa shenje e mërekullia bani Perëndia ndër kombet me anë t’atyneve.
13 Edhe ata si pushuenë, u përgjeq Iakobi, tue thanë: O burra vëllazën, pa më ndëgjoni.
14 Symeoni diftoi si vështroi Perëndia kombetë herën’ e parë, qi të marri prei atyneve nji popull për emënin’ e vet,
15 Edhe fjalët’ e profetënavet janë si nji-nji me këte, sikurse ashtë shkruem:
16 “Mbaskëndai kam me u këthyem, e kam me ndërtuem për-së-ri tendën’ e Davidit qi ashtë rrëzuem; edhe kam me ndërtuem për-së-ri ato qi janë rëmuem prei asai,
17 edhe kam me e ngritunë mbë kambë, qi të kërkojnë Zotinë nierëzit’ e tierë, edhe gjithë kombetë, mbi të cillëtë thërritet’ emëni em, - thotë Zoti, qi ban këto të gjitha”.
18 Punët’ e veta janë ngjofunë te Perëndia çë përpara jetësë.
19 Përandai unë gjukoj me udhë të mos i ngasim’ ata qi këthehenë prei kombevet te Perëndia,
20 por t’u shkrueim’ atyne nji letër, të tërheqinë dorë prei ndynësinavet idhujvet, edhe prei kurvënisë, edhe prei kafshësë mbytëme, edhe prei gjakut.
21 Sepse Moiseu çë prei brezash lashta ka mbë çdo qytet ata qi predikojn’ ate, kur këndohetë ligja ndëpër syngagogat për çdo të shëtunë.
22 Atëherë u duk mirë apostujvet edhe pleqvet bashkë me gjithë kishënë, të sgjedhinë nierës prei atyneve, edhe të dërgojnë ndë Andiohi bashkë me Paulin’ e me Barnabënë, Iudenë qi quhei përmbi emënë Barsabë, edhe Silënë, nierës të parë ndër vëllazënit;
23 edhe shkruenë me anë të dorës’ atyneve këto: Apostujt’ edhe pleqt’ edhe vëllazënitë, mbë vëllazënit qi janë prei kombesh gjindunë ndëpër Andiohinë e ndëpër Syrinë e ndëpër Kilikinë, u falemi juve me shëndet .
24 Sepse ndëgjuem se erthnë disa vetë prei nesh, e u përzinë juve me fjalë, edhe prishinë shpirtënatë tuei, tue thanë: Të rreth-priteni e të rueni ligjënë; të cillëtë na s’i porositëm për këte ;
25 na u duk mirë neve qi jemi mbëledhunë gjithë bashkë me nji zemërë, të sgjedhimë nierës, e t’i dërgojmë te ju bashkë me të dashunit t’anë Barnabën’ edhe Paulinë,
26 nierës qi kanë dhanë jetat’ e veta për emënin’ e Zotit t’ynë Iesu Krishtit.
27 Dërguem pra Iudën’ edhe Silënë, për me u thanë juve edhe ata me gojë ato qi u kemi shkruem juve .
28 Sepse iu duk mirë Shpirtit Shenjt edhe neve, të mos u vemë juve tietër barrë ma, veç atyne qi janë të nevojëshime:
29 Të tërhiqni dorë prei kurbanevet idhujvet, edhe prei gjakut, edhe prei kafshësë mbytëme, edhe prei kurvënisë, prei të cillavet ndë rueitshi vetëvetëhenë, do të bani mirë. Qofshi me shëndet.
30 Këta pra si u lishuenë, erthnë ndë Andiohi, edhe mbëlothnë shumicënë, e u dhan’ atyne ndër duer letrënë.
31 Edhe ata kur e kënduenë, u gëzuenë për këte ngushullim.
32 Edhe Iuda edhe Sila, qi ishin’ edhe ata profetën, ngushulluenë vëllazënitë me shumë fjalë, e i forcuenë.
33 Edhe si ndejnë atie disa kohë, u dërguenë prap me paqtim prei vëllazënish tek apostujt.
34 Por Silës’ iu duk mirë me mbetun’ aty.
35 Edhe Pauli e Barnaba shkojinë kohënë ndë Andiohi, tue mësuem e tue predikuem fjalën’ e Zotit bashkë me shumë vetë të tierë.
36 Edhe mbas disa ditsh Pauli i tha Barnabësë: Le të këthehemi tashti me pamë vëllazënitë t’anë qytet mbë qytet, qi dham zanin’ e mirë për Zotinë ndër ato, pale si janë.
37 Edhe Barnaba donte me marrë bashkë me vetëhe Gjionninë qi quhei Mark.
38 Por Paulit s’iu duk mirë me marrë bashkë me vetëhe ate qi qe damë prei atyneve kah Pamfylia, edhe nuk’ erdhi bashkë me ata ndë punët.
39 Koditi pra nji qartë ndër ata , kaqi sa u danë njiani prei tietërit; edhe Barnaba muer me vetëhe Markunë, edhe lundroi për Kyprë.
40 Edhe Pauli sgjodhi Silën’, edhe iku, dhanë prei vëllazënish ndë hir të Perëndisë.
41 Edhe shkonte ndëpër Syrinë e ndëpër Kilikinë, tue forcuem kishatë.