The Unbelief of Jesus’ Brothers
1 Καὶ μετὰ ταῦτα περιεπάτει ὁ Ἰησοῦς ἐν τῇ Γαλιλαίᾳ· οὐ γὰρ ἤθελεν ἐν τῇ Ἰουδαίᾳ περιπατεῖν, ὅτι ἐζήτουν αὐτὸν οἱ Ἰουδαῖοι ἀποκτεῖναι. 2 ἦν δὲ ἐγγὺς ἡ ἑορτὴ τῶν Ἰουδαίων ἡ σκηνοπηγία. 3 εἶπον οὖν πρὸς αὐτὸν οἱ ἀδελφοὶ αὐτοῦ, Μετάβηθι ἐντεῦθεν καὶ ὕπαγε εἰς τὴν Ἰουδαίαν, ἵνα καὶ οἱ μαθηταί σου θεωρήσουσιν σοῦ τὰ ἔργα ἃ ποιεῖς· 4 οὐδεὶς γάρ τι ἐν κρυπτῷ ποιεῖ καὶ ζητεῖ αὐτὸς ἐν παρρησίᾳ εἶναι. εἰ ταῦτα ποιεῖς, φανέρωσον σεαυτὸν τῷ κόσμῳ. 5 οὐδὲ γὰρ οἱ ἀδελφοὶ αὐτοῦ ἐπίστευον εἰς αὐτόν. 6 λέγει οὖν αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς, Ὁ καιρὸς ὁ ἐμὸς οὔπω πάρεστιν, ὁ δὲ καιρὸς ὁ ὑμέτερος πάντοτέ ἐστιν ἕτοιμος. 7 οὐ δύναται ὁ κόσμος μισεῖν ὑμᾶς, ἐμὲ δὲ μισεῖ, ὅτι ἐγὼ μαρτυρῶ περὶ αὐτοῦ ὅτι τὰ ἔργα αὐτοῦ πονηρά ἐστιν. 8 ὑμεῖς ἀνάβητε εἰς τὴν ἑορτήν· ἐγὼ οὐκ ἀναβαίνω εἰς τὴν ἑορτὴν ταύτην, ὅτι ὁ ἐμὸς καιρὸς οὔπω πεπλήρωται. 9 ταῦτα δὲ εἰπὼν αὐτὸς ἔμεινεν ἐν τῇ Γαλιλαίᾳ.
Jesus at the Feast of Tabernacles
10 Ὡς δὲ ἀνέβησαν οἱ ἀδελφοὶ αὐτοῦ εἰς τὴν ἑορτήν, τότε καὶ αὐτὸς ἀνέβη οὐ φανερῶς ἀλλ᾽ [ὡς] ἐν κρυπτῷ. 11 οἱ οὖν Ἰουδαῖοι ἐζήτουν αὐτὸν ἐν τῇ ἑορτῇ καὶ ἔλεγον, Ποῦ ἐστιν ἐκεῖνος; 12 καὶ γογγυσμὸς περὶ αὐτοῦ ἦν πολὺς ἐν τοῖς ὄχλοις· οἱ μὲν ἔλεγον ὅτι Ἀγαθός ἐστιν, ἄλλοι [δὲ] ἔλεγον, Οὔ, ἀλλὰ πλανᾷ τὸν ὄχλον. 13 οὐδεὶς μέντοι παρρησίᾳ ἐλάλει περὶ αὐτοῦ διὰ τὸν φόβον τῶν Ἰουδαίων.
14 Ἤδη δὲ τῆς ἑορτῆς μεσούσης ἀνέβη Ἰησοῦς εἰς τὸ ἱερὸν καὶ ἐδίδασκεν. 15 ἐθαύμαζον οὖν οἱ Ἰουδαῖοι λέγοντες, Πῶς οὗτος γράμματα οἶδεν μὴ μεμαθηκώς; 16 ἀπεκρίθη οὖν αὐτοῖς [ὁ] Ἰησοῦς καὶ εἶπεν, Ἡ ἐμὴ διδαχὴ οὐκ ἔστιν ἐμὴ ἀλλὰ τοῦ πέμψαντός με· 17 ἐάν τις θέλῃ τὸ θέλημα αὐτοῦ ποιεῖν, γνώσεται περὶ τῆς διδαχῆς πότερον ἐκ τοῦ θεοῦ ἐστιν ἢ ἐγὼ ἀπ᾽ ἐμαυτοῦ λαλῶ. 18 ὁ ἀφ᾽ ἑαυτοῦ λαλῶν τὴν δόξαν τὴν ἰδίαν ζητεῖ· ὁ δὲ ζητῶν τὴν δόξαν τοῦ πέμψαντος αὐτὸν οὗτος ἀληθής ἐστιν καὶ ἀδικία ἐν αὐτῷ οὐκ ἔστιν. 19 οὐ Μωϋσῆς δέδωκεν ὑμῖν τὸν νόμον; καὶ οὐδεὶς ἐξ ὑμῶν ποιεῖ τὸν νόμον. τί με ζητεῖτε ἀποκτεῖναι; 20 ἀπεκρίθη ὁ ὄχλος, Δαιμόνιον ἔχεις· τίς σε ζητεῖ ἀποκτεῖναι; 21 ἀπεκρίθη Ἰησοῦς καὶ εἶπεν αὐτοῖς, Ἓν ἔργον ἐποίησα καὶ πάντες θαυμάζετε. 22 διὰ τοῦτο Μωϋσῆς δέδωκεν ὑμῖν τὴν περιτομήν – οὐχ ὅτι ἐκ τοῦ Μωϋσέως ἐστὶν ἀλλ᾽ ἐκ τῶν πατέρων – καὶ ἐν σαββάτῳ περιτέμνετε ἄνθρωπον. 23 εἰ περιτομὴν λαμβάνει ἄνθρωπος ἐν σαββάτῳ ἵνα μὴ λυθῇ ὁ νόμος Μωϋσέως, ἐμοὶ χολᾶτε ὅτι ὅλον ἄνθρωπον ὑγιῆ ἐποίησα ἐν σαββάτῳ; 24 μὴ κρίνετε κατ᾽ ὄψιν, ἀλλὰ τὴν δικαίαν κρίσιν κρίνετε.
Is This the Christ?
25 Ἔλεγον οὖν τινες ἐκ τῶν Ἱεροσολυμιτῶν, Οὐχ οὗτός ἐστιν ὃν ζητοῦσιν ἀποκτεῖναι; 26 καὶ ἴδε παρρησίᾳ λαλεῖ καὶ οὐδὲν αὐτῷ λέγουσιν. μήποτε ἀληθῶς ἔγνωσαν οἱ ἄρχοντες ὅτι οὗτός ἐστιν ὁ χριστός; 27 ἀλλὰ τοῦτον οἴδαμεν πόθεν ἐστίν· ὁ δὲ χριστὸς ὅταν ἔρχηται οὐδεὶς γινώσκει πόθεν ἐστίν. 28 ἔκραξεν οὖν ἐν τῷ ἱερῷ διδάσκων ὁ Ἰησοῦς καὶ λέγων, Κἀμὲ οἴδατε καὶ οἴδατε πόθεν εἰμί· καὶ ἀπ᾽ ἐμαυτοῦ οὐκ ἐλήλυθα, ἀλλ᾽ ἔστιν ἀληθινὸς ὁ πέμψας με, ὃν ὑμεῖς οὐκ οἴδατε· 29 ἐγὼ οἶδα αὐτόν, ὅτι παρ᾽ αὐτοῦ εἰμι κἀκεῖνός με ἀπέστειλεν. 30 Ἐζήτουν οὖν αὐτὸν πιάσαι, καὶ οὐδεὶς ἐπέβαλεν ἐπ᾽ αὐτὸν τὴν χεῖρα, ὅτι οὔπω ἐληλύθει ἡ ὥρα αὐτοῦ. 31 Ἐκ τοῦ ὄχλου δὲ πολλοὶ ἐπίστευσαν εἰς αὐτὸν καὶ ἔλεγον, Ὁ χριστὸς ὅταν ἔλθῃ μὴ πλείονα σημεῖα ποιήσει ὧν οὗτος ἐποίησεν;
Officers Sent to Arrest Jesus
32 Ἤκουσαν οἱ Φαρισαῖοι τοῦ ὄχλου γογγύζοντος περὶ αὐτοῦ ταῦτα, καὶ ἀπέστειλαν οἱ ἀρχιερεῖς καὶ οἱ Φαρισαῖοι ὑπηρέτας ἵνα πιάσωσιν αὐτόν. 33 εἶπεν οὖν ὁ Ἰησοῦς, Ἔτι χρόνον μικρὸν μεθ᾽ ὑμῶν εἰμι καὶ ὑπάγω πρὸς τὸν πέμψαντά με. 34 ζητήσετέ με καὶ οὐχ εὑρήσετέ [με], καὶ ὅπου εἰμὶ ἐγὼ ὑμεῖς οὐ δύνασθε ἐλθεῖν. 35 εἶπον οὖν οἱ Ἰουδαῖοι πρὸς ἑαυτούς, Ποῦ οὗτος μέλλει πορεύεσθαι ὅτι ἡμεῖς οὐχ εὑρήσομεν αὐτόν; μὴ εἰς τὴν διασπορὰν τῶν Ἑλλήνων μέλλει πορεύεσθαι καὶ διδάσκειν τοὺς Ἕλληνας; 36 τίς ἐστιν ὁ λόγος οὗτος ὃν εἶπεν, Ζητήσετέ με καὶ οὐχ εὑρήσετέ [με], καὶ ὅπου εἰμὶ ἐγὼ ὑμεῖς οὐ δύνασθε ἐλθεῖν;
Rivers of Living Water
37 Ἐν δὲ τῇ ἐσχάτῃ ἡμέρᾳ τῇ μεγάλῃ τῆς ἑορτῆς εἱστήκει ὁ Ἰησοῦς καὶ ἔκραξεν λέγων, Ἐάν τις διψᾷ ἐρχέσθω πρός με καὶ πινέτω. 38 ὁ πιστεύων εἰς ἐμέ, καθὼς εἶπεν ἡ γραφή, ποταμοὶ ἐκ τῆς κοιλίας αὐτοῦ ῥεύσουσιν ὕδατος ζῶντος. 39 τοῦτο δὲ εἶπεν περὶ τοῦ πνεύματος ὃ ἔμελλον λαμβάνειν οἱ πιστεύσαντες εἰς αὐτόν· οὔπω γὰρ ἦν πνεῦμα, ὅτι Ἰησοῦς οὐδέπω ἐδοξάσθη.
Division among the People
40 Ἐκ τοῦ ὄχλου οὖν ἀκούσαντες τῶν λόγων τούτων ἔλεγον, Οὗτός ἐστιν ἀληθῶς ὁ προφήτης· 41 ἄλλοι ἔλεγον, Οὗτός ἐστιν ὁ χριστός, οἱ δὲ ἔλεγον, Μὴ γὰρ ἐκ τῆς Γαλιλαίας ὁ χριστὸς ἔρχεται; 42 οὐχ ἡ γραφὴ εἶπεν ὅτι ἐκ τοῦ σπέρματος Δαυὶδ καὶ ἀπὸ Βηθλέεμ τῆς κώμης ὅπου ἦν Δαυὶδ ἔρχεται ὁ χριστός; 43 σχίσμα οὖν ἐγένετο ἐν τῷ ὄχλῳ δι᾽ αὐτόν· 44 τινὲς δὲ ἤθελον ἐξ αὐτῶν πιάσαι αὐτόν, ἀλλ᾽ οὐδεὶς ἐπέβαλεν ἐπ᾽ αὐτὸν τὰς χεῖρας.
The Unbelief of Those in Authority
45 Ἦλθον οὖν οἱ ὑπηρέται πρὸς τοὺς ἀρχιερεῖς καὶ Φαρισαίους, καὶ εἶπον αὐτοῖς ἐκεῖνοι, Διὰ τί οὐκ ἠγάγετε αὐτόν; 46 ἀπεκρίθησαν οἱ ὑπηρέται, Οὐδέποτε ἐλάλησεν οὕτως ἄνθρωπος. 47 ἀπεκρίθησαν οὖν αὐτοῖς οἱ Φαρισαῖοι, Μὴ καὶ ὑμεῖς πεπλάνησθε; 48 μή τις ἐκ τῶν ἀρχόντων ἐπίστευσεν εἰς αὐτὸν ἢ ἐκ τῶν Φαρισαίων; 49 ἀλλ᾽ ὁ ὄχλος οὗτος ὁ μὴ γινώσκων τὸν νόμον ἐπάρατοί εἰσιν. 50 λέγει Νικόδημος πρὸς αὐτούς, ὁ ἐλθὼν πρὸς αὐτὸν [τὸ] πρότερον, εἷς ὢν ἐξ αὐτῶν, 51 Μὴ ὁ νόμος ἡμῶν κρίνει τὸν ἄνθρωπον ἐὰν μὴ ἀκούσῃ πρῶτον παρ᾽ αὐτοῦ καὶ γνῷ τί ποιεῖ; 52 ἀπεκρίθησαν καὶ εἶπαν αὐτῷ, Μὴ καὶ σὺ ἐκ τῆς Γαλιλαίας εἶ; ἐραύνησον καὶ ἴδε ὅτι ἐκ τῆς Γαλιλαίας προφήτης οὐκ ἐγείρεται.
The Woman Caught in Adultery
53 ⟦ Καὶ ἐπορεύθησαν ἕκαστος εἰς τὸν οἶκον αὐτοῦ,
KAPTINA VII.
1 Edhe Iesui mbaskëndai ecëte ndë Galile, sepse s’donte me ecunë ndë Iude, sepse Iudeit’ e kërkojshinë me e vramë.
2 Edhe ishte afër festa e Iudevet, tendë-ngrefia.
3 Të vëllazënit’ e ati pra i thanë: Sdryp prei këndyj, edhe shko ndë Iude, qi të shofin’ edhe dishepujt’ e tu punët’ e tua qi ban.
4 Sepse askushi nukë ban gja pshefas, edhe kërkon të shpërfaqet’ ai vetë; ndë bafsh këto, shpërfaq vetëvetëhenë ndë botët.
5 Sepse as ata vëllazanit’ e ati s’i besojshinë.
6 Iesui pra u thot’ atyne: Koha eme edhe s’ka ardhunë, por koha juei ashtë përherë gati.
7 S’mundetë bota me u pasunë mëni juve; por mue më ka mëni, sepse unë deshmoj për ate, se punët’ e asai janë të këqia.
8 Ju shkoni ndë këte festë; por un’ edhe nukë shkoj ndë këte festë; sepse koha eme edhe s’ashtë mbushunë.
9 Edhe si u tha atyne këto, mbeti ndë Galile.
10 Edhe si votnë të vëllazënit’ e ati, atëherë vote edhe ai ndë festët, jo mballafaqe, por sikurse pshefas.
11 Iudeitë pra e kërkojshinë ndë festët, edhe thoshinë: Ku asht’ ai?
12 Edhe ishte shumë murmurim ndër gjindëjet për ate; disa thoshinë, se asht’ i mirë, e të tierë thoshinë: Jo; por gënjen popullinë.
13 Por askushi nukë fliste ndë sy për ate, prei frikësë Iudevet.
14 Edhe tashti kur ishte për gjymësë festa, Iesui hypi ndë tempull, edhe mësonte.
15 Edhe Iudeitë mërekulloheshinë, tue thanë: Si di kyi shkronja, pa qenunë mësuem?
16 Iesui u përgjeq atyne e tha: Mësimi em nuk’ asht’ emi, por i ati qi më ka dërguem.
17 Ndë dashtë kushi me bamë dashunimin’ e ati, ka me e ngjoftunë prei mësimit, cilla prei së dyjash prei Perëndisë ashtë, a por unë flas prei vetëhesë s’eme.
18 Ai qi flet prei vetëvetëhesë, kërkon laftin’ e vet, por ai qi kërkon laftin’ e ati qi ka dërguem ate, kyi asht’ i vërtetë, edhe nuk’ ashtë shtrembëni nd’ate.
19 A nuk’ u dha ligjënë juve Moiseu? Edhe as ndonji prei jush nukë ban ligjënë; përse kërkoni me më vramë?
20 Gjindëja u përgjeq e tha: Ke diallinë, cilli kërkon me të vramë?
21 Iesui u përgjeq e u tha atyne: Nji punë bana, edhe të gjithë mërekulloheni.
22 Përandai Moiseu u ka dhanë juve rreth-presienë (jo se ashtë prei Moiseut, por prei atënish), edhe për ditë të shëtunë rreth-pritni nierinë.
23 Ndë u rreth-preftë nieri të shëtunënë, qi të mos prishetë ligja e Moiseut; mbë mue zemëroheni, sepse bana të shëndoshë gjithë nierinë të shëtunënë?
24 Mos gjukoni për faqe, por gjukoni gjyqin’ e dreitë.
25 Disa pra prei Ierusalemitësh thoshinë: Nuk’ ashtë kyi ai qi kërkojnë me e vramë?
26 Por qe te po flet ndër sy, edhe s’i thon’ asgja. Druese mos e ngjoftnë për të vërtet të parëtë, se kyi ashtë për të vërtet Krishti?
27 Por këte e dimë prei kah ashtë, por kur vien Krishti, askushi s’e ngjef prei kah ashtë.
28 Iesui pra thërriti tue mësuem ndë tempull, edhe tha: Edhe mue më dini, edhe prei kah jam më dini; edhe s’kam ardhunë prei vetiut, por asht’ i vërtetë ai qi më ka dërguem, të cillinë ju nuk’ e dini,
29 por un’ e dij, sepse jam prei ati, edhe ai më dërgoi.
30 Kërkojshinë pra me e zanë, por askushi s’vuni dorënë mbi ate, sepse edhe s’i kishte ardhun ora.
31 Edhe shumë vetë prei gjindëjes’ i besuenë, edhe thoshinë, se: Kur të vijë Krishti, mos ka me bamë ma shumë mërekullia se këto qi bani kyi?
32 Fariseitë ndëgjuenë gjindëjenë se po murmurojshinë për këto fjalë ; edhe Fariseit’ e Krye-priftënitë dërguenë shërbëtorëtë për me e zanë.
33 Iesui pra u tha atyne: Edhe pak mot jam bashkë me ju, edhe vete tek ai qi më ka dërguem.
34 Keni me më kërkuem, e s’keni me më gjetunë; edhe atie ku jam unë, ju s’mundeni me ardhunë,
35 Iudeitë pra thanë me vetëvetëhenë: Ku ka me votunë kyi, qi na s’kemi me e gjetunë? Mos ka me votunë ndërmiet atyneve qi janë shpërndamë ndëpër Grekët, e me mësuem Grekëtë?
36 Qish ashtë këjo fjalë qi tha: Keni me më kërkuem, e s’keni me më gjetunë; edhe: Atie ku jam unë, ju s’mundeni me ardhunë?
37 Edhe të mbrapmenë ditën’ e festësë madhe Iesui ndejti, e thërriti tue thanë: Ndë i artht’ et ndokuit, le të vijë tek unë, e le të pijë.
38 Ai qi më beson, sikurse tha shkronja, lumëna uji të gjallë kanë me rriedhë prei barkut ati.
39 (Edhe këte e tha për Shpirtinë Shenjt , qi kishinë me marrë ata qi t’i besojshinë, se edhe s’ishte dhanë Shpirti Shenjt, sepse Iesui edhe s’ishte lavduem.)
40 Shumë vetë pra prei gjindëjesë kur ndëgjuenë këte fjalë, thoshinë: Kyi ashtë për të vërtet profeti.
41 Të tierë thoshinë: Kyi ashtë Krishti. Por të tierë thoshinë: Mos vien Krishti prei Galilesë?
42 Nukë tha shkronja, se Krishti vien prei farësë Davidit, edhe prei krye-katundit Bethleemit, andej kah ishte Davidi?
43 U ba pra nji shqerrë ndërmiet gjindëjesë për ate.
44 Edhe disa prei atyneve dojshinë me e zanë; por askushi nukë vuni duertë mbi ate.
45 Erthnë pra shërbërorëtë te Krye-priftënit e te Fariseit, edhe ata u than’ atyne: Përse s’e prutë?
46 Shërbëtorët’ u përgjeqnë: Askurrë ndonjiherë s’ka folunë nieri kështu, porsi kyi nieri.
47 Fariseitë pra u përgjeqnë atyne: Mos u gënjyet’ edhe ju?
48 Mos i ka besuem ndonji prei të parëvet, a prei Farisevet?
49 Por këjo gjindëja, qi s’ngjef ligjënë, janë të mallëkuem.
50 Nikodemi u thot’ atyne (ai qi pat ardhunë natënë tek ai, i cilli ishte nji prei atyneve):
51 Mos gjukon nierinë ligja jonë, ndë mos ndëgjoftë ma përpara prei ati, e të marri vesht qish ban?
52 U përgjeqnë e i thanë: Mos je edhe ti prei Galilesë? Vështro, e shif, se profet prei Galilesë nuk ashtë ngritunë.
53 Edhe gjithë-se-cilli vote ndë shtëpit të vet.