The Tradition of the Elders
(Mk 7.1‑23)1 Τότε προσέρχονται τῷ Ἰησοῦ ἀπὸ Ἱεροσολύμων Φαρισαῖοι καὶ γραμματεῖς λέγοντες, 2 Διὰ τί οἱ μαθηταί σου παραβαίνουσιν τὴν παράδοσιν τῶν πρεσβυτέρων; οὐ γὰρ νίπτονται τὰς χεῖρας [αὐτῶν] ὅταν ἄρτον ἐσθίωσιν. 3 ὁ δὲ ἀποκριθεὶς εἶπεν αὐτοῖς, Διὰ τί καὶ ὑμεῖς παραβαίνετε τὴν ἐντολὴν τοῦ θεοῦ διὰ τὴν παράδοσιν ὑμῶν; 4 ὁ γὰρ θεὸς εἶπεν, Τίμα τὸν πατέρα καὶ τὴν μητέρα, καί, Ὁ κακολογῶν πατέρα ἢ μητέρα θανάτῳ τελευτάτω. 5 ὑμεῖς δὲ λέγετε, Ὃς ἂν εἴπῃ τῷ πατρὶ ἢ τῇ μητρί, Δῶρον ὃ ἐὰν ἐξ ἐμοῦ ὠφεληθῇς, 6 οὐ μὴ τιμήσει τὸν πατέρα αὐτοῦ· καὶ ἠκυρώσατε τὸν λόγον τοῦ θεοῦ διὰ τὴν παράδοσιν ὑμῶν. 7 ὑποκριταί, καλῶς ἐπροφήτευσεν περὶ ὑμῶν Ἠσαΐας λέγων,
8 Ὁ λαὸς οὗτος τοῖς χείλεσίν με τιμᾷ,
ἡ δὲ καρδία αὐτῶν πόρρω ἀπέχει ἀπ᾽ ἐμοῦ·
9 μάτην δὲ σέβονταί με
διδάσκοντες διδασκαλίας ἐντάλματα ἀνθρώπων.
10 Καὶ προσκαλεσάμενος τὸν ὄχλον εἶπεν αὐτοῖς, Ἀκούετε καὶ συνίετε· 11 οὐ τὸ εἰσερχόμενον εἰς τὸ στόμα κοινοῖ τὸν ἄνθρωπον, ἀλλὰ τὸ ἐκπορευόμενον ἐκ τοῦ στόματος τοῦτο κοινοῖ τὸν ἄνθρωπον. 12 Τότε προσελθόντες οἱ μαθηταὶ λέγουσιν αὐτῷ, Οἶδας ὅτι οἱ Φαρισαῖοι ἀκούσαντες τὸν λόγον ἐσκανδαλίσθησαν; 13 ὁ δὲ ἀποκριθεὶς εἶπεν, Πᾶσα φυτεία ἣν οὐκ ἐφύτευσεν ὁ πατήρ μου ὁ οὐράνιος ἐκριζωθήσεται. 14 ἄφετε αὐτούς· τυφλοί εἰσιν ὁδηγοὶ [τυφλῶν]· τυφλὸς δὲ τυφλὸν ἐὰν ὁδηγῇ, ἀμφότεροι εἰς βόθυνον πεσοῦνται. 15 Ἀποκριθεὶς δὲ ὁ Πέτρος εἶπεν αὐτῷ, Φράσον ἡμῖν τὴν παραβολὴν [ταύτην]. 16 ὁ δὲ εἶπεν, Ἀκμὴν καὶ ὑμεῖς ἀσύνετοί ἐστε; 17 οὐ νοεῖτε ὅτι πᾶν τὸ εἰσπορευόμενον εἰς τὸ στόμα εἰς τὴν κοιλίαν χωρεῖ καὶ εἰς ἀφεδρῶνα ἐκβάλλεται; 18 τὰ δὲ ἐκπορευόμενα ἐκ τοῦ στόματος ἐκ τῆς καρδίας ἐξέρχεται, κἀκεῖνα κοινοῖ τὸν ἄνθρωπον. 19 ἐκ γὰρ τῆς καρδίας ἐξέρχονται διαλογισμοὶ πονηροί, φόνοι, μοιχεῖαι, πορνεῖαι, κλοπαί, ψευδομαρτυρίαι, βλασφημίαι. 20 ταῦτά ἐστιν τὰ κοινοῦντα τὸν ἄνθρωπον, τὸ δὲ ἀνίπτοις χερσὶν φαγεῖν οὐ κοινοῖ τὸν ἄνθρωπον.
The Canaanite Women’s Faith
(Mk 7.24‑30)21 Καὶ ἐξελθὼν ἐκεῖθεν ὁ Ἰησοῦς ἀνεχώρησεν εἰς τὰ μέρη Τύρου καὶ Σιδῶνος. 22 καὶ ἰδοὺ γυνὴ Χαναναία ἀπὸ τῶν ὁρίων ἐκείνων ἐξελθοῦσα ἔκραζεν λέγουσα, Ἐλέησόν με, κύριε υἱὸς Δαυίδ· ἡ θυγάτηρ μου κακῶς δαιμονίζεται. 23 ὁ δὲ οὐκ ἀπεκρίθη αὐτῇ λόγον. καὶ προσελθόντες οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ ἠρώτουν αὐτὸν λέγοντες, Ἀπόλυσον αὐτήν, ὅτι κράζει ὄπισθεν ἡμῶν. 24 ὁ δὲ ἀποκριθεὶς εἶπεν, Οὐκ ἀπεστάλην εἰ μὴ εἰς τὰ πρόβατα τὰ ἀπολωλότα οἴκου Ἰσραήλ. 25 ἡ δὲ ἐλθοῦσα προσεκύνει αὐτῷ λέγουσα, Κύριε, βοήθει μοι. 26 ὁ δὲ ἀποκριθεὶς εἶπεν, Οὐκ ἔστιν καλὸν λαβεῖν τὸν ἄρτον τῶν τέκνων καὶ βαλεῖν τοῖς κυναρίοις. 27 ἡ δὲ εἶπεν, Ναὶ κύριε, καὶ γὰρ τὰ κυνάρια ἐσθίει ἀπὸ τῶν ψιχίων τῶν πιπτόντων ἀπὸ τῆς τραπέζης τῶν κυρίων αὐτῶν. 28 τότε ἀποκριθεὶς ὁ Ἰησοῦς εἶπεν αὐτῇ, Ὦ γύναι, μεγάλη σου ἡ πίστις· γενηθήτω σοι ὡς θέλεις. καὶ ἰάθη ἡ θυγάτηρ αὐτῆς ἀπὸ τῆς ὥρας ἐκείνης.
The Healing of Many People
29 Καὶ μεταβὰς ἐκεῖθεν ὁ Ἰησοῦς ἦλθεν παρὰ τὴν θάλασσαν τῆς Γαλιλαίας, καὶ ἀναβὰς εἰς τὸ ὄρος ἐκάθητο ἐκεῖ. 30 καὶ προσῆλθον αὐτῷ ὄχλοι πολλοὶ ἔχοντες μεθ᾽ ἑαυτῶν χωλούς, τυφλούς, κυλλούς, κωφούς, καὶ ἑτέρους πολλοὺς καὶ ἔρριψαν αὐτοὺς παρὰ τοὺς πόδας αὐτοῦ, καὶ ἐθεράπευσεν αὐτούς· 31 ὥστε τὸν ὄχλον θαυμάσαι βλέποντας κωφοὺς λαλοῦντας, κυλλοὺς ὑγιεῖς καὶ χωλοὺς περιπατοῦντας καὶ τυφλοὺς βλέποντας· καὶ ἐδόξασαν τὸν θεὸν Ἰσραήλ.
The Feeding of the Four Thousand
(Mk 8.1‑10)32 Ὁ δὲ Ἰησοῦς προσκαλεσάμενος τοὺς μαθητὰς αὐτοῦ εἶπεν, Σπλαγχνίζομαι ἐπὶ τὸν ὄχλον, ὅτι ἤδη ἡμέραι τρεῖς προσμένουσίν μοι καὶ οὐκ ἔχουσιν τί φάγωσιν· καὶ ἀπολῦσαι αὐτοὺς νήστεις οὐ θέλω, μήποτε ἐκλυθῶσιν ἐν τῇ ὁδῷ. 33 καὶ λέγουσιν αὐτῷ οἱ μαθηταί, Πόθεν ἡμῖν ἐν ἐρημίᾳ ἄρτοι τοσοῦτοι ὥστε χορτάσαι ὄχλον τοσοῦτον; 34 καὶ λέγει αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς, Πόσους ἄρτους ἔχετε; οἱ δὲ εἶπαν, Ἑπτὰ καὶ ὀλίγα ἰχθύδια. 35 καὶ παραγγείλας τῷ ὄχλῳ ἀναπεσεῖν ἐπὶ τὴν γῆν 36 ἔλαβεν τοὺς ἑπτὰ ἄρτους καὶ τοὺς ἰχθύας καὶ εὐχαριστήσας ἔκλασεν καὶ ἐδίδου τοῖς μαθηταῖς, οἱ δὲ μαθηταὶ τοῖς ὄχλοις. 37 καὶ ἔφαγον πάντες καὶ ἐχορτάσθησαν. καὶ τὸ περισσεῦον τῶν κλασμάτων ἦραν ἑπτὰ σπυρίδας πλήρεις. 38 οἱ δὲ ἐσθίοντες ἦσαν τετρακισχίλιοι ἄνδρες χωρὶς γυναικῶν καὶ παιδίων. 39 Καὶ ἀπολύσας τοὺς ὄχλους ἐνέβη εἰς τὸ πλοῖον καὶ ἦλθεν εἰς τὰ ὅρια Μαγαδάν.
Krie XV.
1 Aχíera vĩnje n te Džesúi ka Džerusalemi Skribra, e Farisera, tue θẽ n:
2 Pse δišípuljit e tû ljẽ̂ n zakôn e piékje vet? pse nẽ ng ljanje n dúart e tire kûr χân buk.
3 E aí pe rgjegjur θa atire: E ju pse se bẽ ni órde nin e Tinzoti pe r zakonin tê je ? Pse Inzót kumandói, tue θẽ n:
4 Nderó te t’ at e te t ê m, e: Aí tše malkón atin, o ê me n, vdekte mórtie.
5 Ju pra θoni: Aí tše θe fte te jatit, o se je me s: Tse dó rrigâl vién ka ú, te bẽ n mîr: e mos nderofte te jatin, o te je me n:
6 E škatarrúat ljedže n e Tinzoti pe r zakôn tê je .
7 Ipókritra, mîr profetidzarti pe r ju Isaía, tše θôje :
8 Ke jó gjind me kjaset me golje n e tire, e me buze n me nderón: po zé mera tire e št largu ka ú.
9 Pa‐vertét pra me nderonje n, tue me súar mesúarat, ljedžat e njére zvet.
10 E po tše θe rriti gjíndien, i θa: Mírre ni veš, e de ljgoni.
11 Jo tše χîn te grika, pe rgón njeríun: po tše delje ka grika, pe rgón njeríun.
12 Aχíera kjasur δišípuljit e tîje , i θân: E dî se Fariserat, po tše gjégje tin kto fiálje , u‐skandalidzartin?
13 E aí pe rgjegjur θa: Nga rrẽ mb, tse se vû Tata im i kjíele s, kâ te jêt i škuljur.
14 Ljeni atá: jân te verbe r, tše kjéle nje n te verbe r: e nde nje i verbe r kjelte njete r te verbe r, te di vên e bíen te gropa.
15 Piétri pra pe rgjegjur, θa atîje : Bẽ n te de ljgômi ke t pe rralez.
16 E aí θa: Eδé ju jini pâ nde ljgîm?
17 Nẽ ng nde ljgoni, se tše dó χîn nde grikte , škon te barku, e štiχet tek pe rgonet?
18 Ató pe stana tše vĩnje n ka grika, dalje n ka zé me ra, e ató pe rgonje n njeríun:
19 Se ka zé me ra dalje n pe nsiére te ljikje , te vrâra, aδultére, turpa grâše te ljígaše , kalúarit, martrî te rreme, malkime.
20 Kto jân, tše pe rgonje n njeríun. Te ngrẽ nit prana me dúart pa ljâre , nẽ ng pe rgón njeríun.
21 E dâlje atêje Džesúi u‐mbióθ nde r ane t e Tirit e Siδone s.
22 E njô nje grua Kananê dâlje ka ató ân θe rriti, tue θẽ n atîje : Ki ljipisî pe r mua, oi Zot, bîr i Daviδit: bilja ime e št e zẽ n kekje ka špirti χúaje .
23 E aí nẽ ng ju pe rgjekje nje fiâlje . E kjasur δišípuljit e tîje e parkaljése je n tue θẽ n: Ljeje te vê: se θe rrét prapa neše .
24 Aí prana pe rgjegjur θa: Ú nẽ ng kjeva de rgúar mosse pe r deljet e biérra te špîs Israélit.
25 E ajó arδur, e aδorare n, tue θẽ n: Zot, ndiχe m.
26 E aí pe rgjegjur i θa: Nẽ ng e št mîr te marr buke n e bílje vet e te ja štie kuljíše vet.
27 E ajó θa: E χ, Zot: pse eδé kuljište χân de rrúδet, tše bíen ka tríesa te zótravet e tire.
28 Aχíera pe rgjegjur Džesúi, θa asâje : Grua, e maδe ê bessa jote: kjofte bẽ n tîj si do. E u‐se rúa bilja e sâje tše mb’ at χêr.
29 E po tše škoi atêje Džesúi, vate rrê z detit Galilês: e ngjitur te malji, u‐ulje atié.
30 E u‐kjáse tin atîje gjinde šûm, tše kiše n me tá múnge ra, te verbe r, šankatra, sde rnatra, e šûm te tiêr: e i štûn pe rpara kẽ́ mbe vet Džesúit, e i še rói:
31 Sa gjinde t bẽ n e kjintroje n tše šíχe je n múnge ra tše fjíse je n, šankatra tše étse je n, te verbe r tše šíχe je n: e ndêrie n Te nzôn e Israélit.
32 Džesúi prana, θirrur δišípuljit e tîje , θa: Ljipíse nje gjíndien, se kâ trî dit tše rrîn me mua, e se kân tše te χân: e ti ljê te vên esul nẽ ng dua, se te mos ti biêr zaljî uδe s.
33 E i θôn δišípuljit e tîje : Kâ neve te éremi akje buk, sâ te ndẽ́ nde mi akje gjinde ?
34 E Džesúi θot atire: Sâ kravelje kini? E atá θân: Štat, e pak piškjiz.
35 E kumandói gjínde vet, t’ úlje šin mbe trúal.
36 E mârre štat kraveljet, e piškjit, po tše rrin‐gradziárti, i tšáiti, e i δa δišípulje vet e tîje , e δišípuljit gjíndies.
37 E χẽ́ nge rtin gjiθ, e u‐ndẽ́ nde tin. E ka tsopat tše kjintrúan, ndzúartin štat športa piót.
38 E atá tše χaje n, iše n kate r mîlje burra, vetše grâte e te vígje ljit.
39 E po tše lja te veje n gjinde t, u‐ngjit te varka: e vate te ane t e Mágδale s.