Predikimi në mal
(Mt 5—7)1 Kur pa turmat, Jezui u ngjit në mal e pasi u ul, iu afruan dishepujt e vet. 2 Atëherë mori fjalën e filloi t'i mësonte kështu:
Lumnitë
(Lk 6.20-23)3 «Lum të varfrit në shpirt,
se e tyre do të jetë mbretëria e qiejve.
4 Lum ata që vajtojnë,
se do të ngushëllohen.
5 Lum të butët,
se do të trashëgojnë tokën.
6 Lum të uriturit e të eturit për drejtësi,
se do të ngihen.
7 Lum të mëshirshmit,
se do të mëshirohen.
8 Lum zemërdëlirët,
se do të shohin Perëndinë.
9 Lum paqebërësit,
se do të quhen bij të Perëndisë.
10 Lum të përndjekurit për shkak të drejtësisë,
se e tyre është mbretëria e qiejve.
11 Lum ju kur t'ju shajnë e t'ju përndjekin,
të thonë të gjitha të këqijat
kundër jush me gënjeshtra
për shkakun tim.
12 Gëzohuni e ngazëlleni, se shpërblimi juaj do të jetë i madh në qiej.
Kështu përndoqën edhe profetët para jush».
Kripë dhe dritë
(Mk 9.50Lk 14.34-35)13 «Ju jeni kripa e tokës. Por nëse kripa e humbet shijen, si mund ta rifitojë? Nuk ka më asnjë vlerë, përveçse të hidhet e të shkelet prej njerëzve. 14 Ju jeni drita e botës. Nuk mund të fshihet qyteti i ngritur mbi një mal. 15 Askush nuk e ndez kandilin për ta vënë nën magje, por e vë në mbajtësen e vet, që të ndriçojë të gjithë ata që janë në shtëpi. 16 Kështu duhet të shndrisë drita juaj para njerëzve, që të shohin veprat tuaja të mira dhe të përlëvdojnë Atin tuaj që është në qiej».
Ligji i Moisiut
17 «Mos mendoni se kam ardhur për të shfuqizuar ligjin apo profetët. Unë nuk kam ardhur për t'i shfuqizuar, por për t'i përmbushur. 18 Me të vërtetë po ju them: derisa të jetë qielli e toka, asnjë “i” dhe asnjë pikë mbi “i” nuk do t'i hiqet ligjit para se të ndodhë gjithçka. 19 Prandaj, kushdo që e shpërfill njërin nga këto urdhërime, qoftë edhe më të voglin, e do t'i mësojë edhe të tjerët të bëjnë po ashtu, ai do të jetë më i vogli në mbretërinë e qiejve. Ndërsa ai që do t'i zbatojë e do t'ua mësojë të tjerëve, do të jetë i madh në mbretërinë e qiejve. 20 Ja, unë po ju them: nëse drejtësia juaj nuk do të jetë më e madhe se drejtësia e shkruesve dhe e farisenjve, nuk do të hyni në mbretërinë e qiejve».
Zemërimi
21 «Keni dëgjuar se të parëve u qe thënë: mos vrit. Ai që vret, do të dalë në gjyq. 22 Por unë po ju them: kushdo që zemërohet kundër vëllait të vet , do të dalë në gjyq, por kush i thotë vëllait të vet “i pamend”, do të përgjigjet para sinedrit, dhe nëse i thotë “i marrë”, do të përgjigjet në Gehenën e zjarrit. 23 Nëse, kur sjell dhuratën e blatimit në altar, kujtohesh se vëllai yt ka diçka kundër teje, 24 lëre dhuratën aty para altarit, shko e pajtohu më parë me vëllanë tënd, pastaj kthehu e kushtoje dhuratën tënde. 25 Shpejto të merresh vesh me kundërshtarin tënd ndërsa je ende rrugës me të, që ai mos të të dorëzojë te gjykatësi, gjykatësi te roja e të përfundosh në burg. 26 Me të vërtetë po të them se nuk do të dalësh që andej pa paguar deri edhe qindarkën e fundit».
Tradhtia bashkëshortore
27 «Keni dëgjuar se është thënë: mos bëj tradhti bashkëshortore. 28 Por unë po ju them: kushdo që e shikon një grua me dëshirim, ka bërë tashmë tradhti bashkëshortore me të në zemrën e vet. 29 Nëse syri yt i djathtë të bëhet pengesë, nxirre e hidhe larg teje, se është më mirë për ty të humbasësh njërën nga gjymtyrët, sesa të të hidhet i tërë trupi në Gehenë. 30 Dhe, nëse dora jote e djathtë të bëhet pengesë, prije e hidhe larg teje, se është më mirë për ty të humbasësh vetëm njërën nga gjymtyrët, sesa të të shkojë i tërë trupi në Gehenë».
Divorci
(Mt 19.9Mk 10.11-12Lk 16.18)31 «Është thënë edhe: kushdo që e ndan gruan, duhet t'i japë asaj fletëndarjen. 32 Por unë po ju them: kushdo që e ndan gruan e vet, përveç rastit të kurvërisë, e shtyn atë në tradhti bashkëshortore dhe kushdo që martohet me një grua të ndarë, bën tradhti bashkëshortore».
Betimi
33 «Keni dëgjuar edhe se u qe thënë të parëve: mos bëj betim të rremë, por bëj atë për të cilën je betuar para Zotit. 34 Ndërsa unë po ju them: mos u betoni kurrë. As për qiellin, se është froni i Perëndisë, 35 as për tokën, se është shtroja e këmbëve të tij, as për Jerusalemin, se është qyteti i mbretit të madh. 36 Mos u beto as për kokën tënde, se as edhe një fije floku nuk mund ta bësh të bardhë a të zezë. 37 Kur të flisni, thoni “po” kur është “po” dhe “jo” kur është “jo”. Çfarë thuhet më shumë, vjen nga i ligu».
Shpagimi
(Lk 6.29-30)38 «Keni dëgjuar se është thënë: sy për sy e dhëmb për dhëmb. 39 Por unë po ju them: mos hyr në luftë me të ligun! Përkundrazi, nëse dikush të jep një shuplakë në faqen e djathtë, ktheji edhe tjetrën. 40 Nëse dikush do që të të hedhë në gjyq për të të marrë tunikën, jepi edhe gunën. 41 Nëse të kërkon të ecësh një milje, bëj me të dy milje. 42 Jepi atij që të kërkon e mos ia kthe shpinën atij që të kërkon hua».
Dashuria për armiqtë
(Lk 6.27-28, Lk 32-36)43 «Keni dëgjuar se është thënë: duaje të afërtin, por urreje armikun tënd. 44 Por unë po ju them: duajini armiqtë tuaj e lutuni për ata që ju përndjekin, 45 që të bëheni bij të Atit tuaj që është në qiej, sepse ai bën të lindë dielli i tij mbi të këqijtë e mbi të mirët dhe të bjerë shiu mbi të drejtët e mbi të padrejtët. 46 Sepse, nëse doni vetëm ata që ju duan, ç'shpërblim do të keni? A nuk bëjnë kështu edhe tagrambledhësit? 47 Dhe nëse përshëndetni vetëm vëllezërit tuaj, ç'gjë të veçantë bëni? A nuk bëjnë kështu edhe popujt e kombeve ? 48 Jini, pra, të përsosur, sikurse është i përsosur edhe Ati juaj qiellor».
1 E Jeԑu tui paa haλk, hypi permì gni mal, e massì u ull, ju affruene atii discèpuit e vet,
2 E tui cil gojen e vet msote atà, tui thanun:
3 T’ lum t’ vorfnit e scpirtit: psè e atyne âsct reɣnia e cièλvet.
4 T’ lum t’ butit: psè atà kan me ԑotnuem dheen.
5 T’ lum atà, ci kiain: psè atà kan me ken t’ nguscλuem.
6 T’ lum atà, ci kan ûû, e et s’ dreits: psè atà kan me ken nghîîmun.
7 T’ lum t’ miscrierscmit: psè atà kan me gièt miscrier.
8 T’ lum t’ dliirt n’ ԑemer: psè atà kan me paa Tenԑòn.
9 T’ lum t’ pact: psè kan me ken thirrun t’ biit e Tenԑòt.
10 T’ lum atà, ci jan t’ munnuem per t’ dreiten: psè e atyne âsct reɣnia e cièλvet.
11 T’ lum ju kuur t’ jeni prei nièrԑsc t’ maλkuem, e kuur t’ jeni ju t’ perԑânun, e kuur t’ u thohen kunra juve t’ gith t’ kccët, tui rrêêitun per pun tem:
12 Gheԑòhëni, e nguscλòhëni, psè paghimi e jui âsct fort e madh n’ cièλ: psè ksctù jan ken perԑânun profetet, ci iscin ken perpara juvet.
13 Ju jeni krypa e dheut. N’ u prisct krypa, n’ se e döte krypet? Per asgiââ mââ s’ vièn, vec se meu citt jasct, e meu sckeλun prei nierԑsc.
14 Ju jeni drita e scèkuλit. Sceheri nuk munnet meu fsceh vûûeme permì mal.
15 As neԑin kanilin, e vêên atè nnen scek, por permì sciaλdàn, aboλà ci t’ bâi drit t’ gith atyne, ci jan n’ scpii.
16 Ksctù let scnris drita e jui perpara nierԑsc: ci t’ sciòffin vepra t’ mirat tuja, e t’ levdoin Baben tui, ci âsct n’ cièλt.
17 Mos kuitoni ci une t’ jeem ardhun me ԑghidh ligen, o profetet: nuk erdha me ԑghidh, por me musc.
18 Per t’ vertèt po ju tham; deri saa ci nuk t’ sckon cièλa e dhee, nuk kaa me raa as gni jota, as gni pik prei liget, deri t’ githat t’ jeen mùsciun.
19 Kusc do praa ci kaa me ciàrt gnenin prei kssòsc urdhnime mââ t’ voghla, e ksctù kaa me msue nierԑt, mââ i voghel kaa meu ken thirrun n’ reɣnii t’ cièλvet: por ai ci t’ keet bââ e msue, ky kaa meu thirr i madh n’ reɣnii t’ cièλvet.
20 Psè une po ju tham, se n’ mos tepëròft e dreita jui mââ teper se ajò t’ Sckribvet e t’ Fariseivet, s’ keni me hîî n’ reɣnii t’ cièλvet.
21 Keni nnie ci âsct thanun t’ moccvet: Mos vraa: e kusc do t’ keet vraa, kaa me ken faituer n’ giỳg.
22 E une po tham juve: ci gith‐kusc t’ idhnohet me vλaan e vet, kaa me ken faituer n’ giỳg. E kusc t’ keet than vλaut e vet, raca: kaa me ken faituer n’ kuvèn. E kusc do t’ keet than, i mârr: kaa me ken faituer i ԑiàrmit t’ ferrit.
23 N’ kiòfsc praa per me fall dhuntiin tânne n’ lteer, e atỳ t’ bie nner menn se vλau jyt kaa nnoi senn kunra teje:
24 Lêê atỳ dhuntiin tânne perpara lterit, e scko mas‐pari meu paitue me vλaan tân: e athèr tui kthye falle dhuntiin tânne.
25 Nnerècciu scpeit me kunnersctarin tânne saa jee n’ rugh me tè: ci per t’ këccen tânne mos t’ sctii kunnersctari n’ dor t’ giygtarit, e giygtari me t’ dhanun n’ dor t’ scerbetorit: e me t’ sctii haps.
26 Per t’ vertèt po ti tham tyy, nuk kee me dall prei knei, deri saa t’ apisc mââ t’ mbramen aster.
27 Keni nnie se âsct thanun t’ moccvet: Mos kurvnò.
28 E une po tham juve: se kusc do t’ kciỳren gruen per me lakmue atè, n’ ԑemer t’ vet kaa kurvnue me tè.
29 Se psè syni jyt i diàthti t’ dhasct tyy sckanuλ, zirre atè, e citte largh prei tejet: psè âsct mââ mir per tyy me bièrr gnenen piess e korpit tyt, se tetân korpin tândin me e cittun n’ gehenèm.
30 E se dora jote e diàthta t’ nep tyy sckanuλ, këpute atò, e citte largh prei tejet: psè âsct mââ mir per tyy me bièrr gnenen piess e korpit tyt, se me sckue tetân korpin tândin n’ gehenèm.
31 E âsct thanun: Kusc do ci kaa me lsciue gruen e vet, t’ apisc assai letren e t’ lsciuemit.
32 E une po tham juve: Gith‐kusc do t’ keet lsciuem gruen e vet, vec se per kurvnii, bân atò me kurvnue: e kusc do t’ keet marr gruen e lsciueme, kurvnòn.
33 Perserii keni nnie se âsct thanun t’ moccvet: S’ kee me bââ bee rrêêscme: e kee me nkthye Ԑotit beet t’ tua.
34 E une po ju tham, mos me bââ been kursesì, as per cièλ, psè âsct selia e Tenԑòt:
35 As per dhee, psè âsct sckâmi i kâmvet tii: as per Jeruԑalèm, psè âsct sceheri t’ madhit krail:
36 As kee me bââ been per krye tat, psè nuk munnesc me bââ gni ciyme t’ bardh, as t’ ԑeԑ.
37 E fiàla jui kiòft, po, po: jò, jò: por scka âsct mâa teper prei kssòsc, âsct prei s’ këcc.
38 Keni nnie se âsct thanun: Syy per syy, e dhâm per dhâm.
39 E une po ju tham, mos me cinnrue s’ këccës: e se nnogni kaa me t’ rrah n’ facie t’ diàtht, sièλia atii edhè tiètren.
40 E atii, ci do meu kap me tyy n’ giỳg, e me t’ hièk petkun tânne, lscioja atii edhè biniscin.
41 E kusc do me t’ marr angarii per gni happa, sckò me tè edhè dyy tieer.
42 E kusc lyp prei teje, epi: e atii ci do me uhaìt prei teje, mos u largò.
43 Keni nnie ci âsct than: Kee me dasct sciòccin tândin, e kee me pass inaat anmikut tyt.
44 E une po tham juve: Doni anmìct tai, bâni mir atyne, ci ju kan inaat: e lutnju per atà, ci po ju ndièkin, e ci po ju scpifen:
45 Aboλà ci t’ jeni biit e Babs tui, ci âsct n’ cièλ: ci bân me dall diλin e vet permì t’ mirt e t’ kcciit: e lsciòn sciin permì t’ dreitit e t’ paa‐dreitit.
46 E n’ dacci ju atà, ci duun ju, cfar paghìm keni me pass ju? e as edhè publikanet bâin ktè?
47 E n’ u perscendetsci ju saλde me vλaԑen tai, scka bâni mââ sciùm prei tièrsc? e as edhè gentilet bâin ktè?
48 T’ jeni praa ju t’ plott, sikursè âsct i plott Baba jui i cièλs.