Teaching about Almsgiving
1 Προσέχετε [δὲ] τὴν δικαιοσύνην ὑμῶν μὴ ποιεῖν ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων πρὸς τὸ θεαθῆναι αὐτοῖς· εἰ δὲ μή γε, μισθὸν οὐκ ἔχετε παρὰ τῷ πατρὶ ὑμῶν τῷ ἐν τοῖς οὐρανοῖς.
2 Ὅταν οὖν ποιῇς ἐλεημοσύνην, μὴ σαλπίσῃς ἔμπροσθέν σου, ὥσπερ οἱ ὑποκριταὶ ποιοῦσιν ἐν ταῖς συναγωγαῖς καὶ ἐν ταῖς ῥύμαις, ὅπως δοξασθῶσιν ὑπὸ τῶν ἀνθρώπων· ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ἀπέχουσιν τὸν μισθὸν αὐτῶν. 3 σοῦ δὲ ποιοῦντος ἐλεημοσύνην μὴ γνώτω ἡ ἀριστερά σου τί ποιεῖ ἡ δεξιά σου, 4 ὅπως ᾖ σου ἡ ἐλεημοσύνη ἐν τῷ κρυπτῷ· καὶ ὁ πατήρ σου ὁ βλέπων ἐν τῷ κρυπτῷ ἀποδώσει σοι.
Teaching about Prayer
(Lk 11.2‑4)5 Καὶ ὅταν προσεύχησθε, οὐκ ἔσεσθε ὡς οἱ ὑποκριταί, ὅτι φιλοῦσιν ἐν ταῖς συναγωγαῖς καὶ ἐν ταῖς γωνίαις τῶν πλατειῶν ἑστῶτες προσεύχεσθαι, ὅπως φανῶσιν τοῖς ἀνθρώποις· ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ἀπέχουσιν τὸν μισθὸν αὐτῶν. 6 σὺ δὲ ὅταν προσεύχῃ, εἴσελθε εἰς τὸ ταμεῖόν σου καὶ κλείσας τὴν θύραν σου πρόσευξαι τῷ πατρί σου τῷ ἐν τῷ κρυπτῷ· καὶ ὁ πατήρ σου ὁ βλέπων ἐν τῷ κρυπτῷ ἀποδώσει σοι. 7 Προσευχόμενοι δὲ μὴ βατταλογήσητε ὥσπερ οἱ ἐθνικοί, δοκοῦσιν γὰρ ὅτι ἐν τῇ πολυλογίᾳ αὐτῶν εἰσακουσθήσονται. 8 μὴ οὖν ὁμοιωθῆτε αὐτοῖς· οἶδεν γὰρ ὁ πατὴρ ὑμῶν ὧν χρείαν ἔχετε πρὸ τοῦ ὑμᾶς αἰτῆσαι αὐτόν. 9 Οὕτως οὖν προσεύχεσθε ὑμεῖς·
Πάτερ ἡμῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς·
ἁγιασθήτω τὸ ὄνομά σου·
10 ἐλθέτω ἡ βασιλεία σου·
γενηθήτω τὸ θέλημά σου,
ὡς ἐν οὐρανῷ καὶ ἐπὶ γῆς·
11 τὸν ἄρτον ἡμῶν τὸν ἐπιούσιον δὸς ἡμῖν σήμερον·
12 καὶ ἄφες ἡμῖν τὰ ὀφειλήματα ἡμῶν,
ὡς καὶ ἡμεῖς ἀφήκαμεν τοῖς ὀφειλέταις ἡμῶν·
13 καὶ μὴ εἰσενέγκῃς ἡμᾶς εἰς πειρασμόν,
ἀλλὰ ῥῦσαι ἡμᾶς ἀπὸ τοῦ πονηροῦ.
14 Ἐὰν γὰρ ἀφῆτε τοῖς ἀνθρώποις τὰ παραπτώματα αὐτῶν, ἀφήσει καὶ ὑμῖν ὁ πατὴρ ὑμῶν ὁ οὐράνιος· 15 ἐὰν δὲ μὴ ἀφῆτε τοῖς ἀνθρώποις, οὐδὲ ὁ πατὴρ ὑμῶν ἀφήσει τὰ παραπτώματα ὑμῶν.
Teaching about Fasting
16 Ὅταν δὲ νηστεύητε, μὴ γίνεσθε ὡς οἱ ὑποκριταὶ σκυθρωποί, ἀφανίζουσιν γὰρ τὰ πρόσωπα αὐτῶν ὅπως φανῶσιν τοῖς ἀνθρώποις νηστεύοντες· ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ἀπέχουσιν τὸν μισθὸν αὐτῶν. 17 σὺ δὲ νηστεύων ἄλειψαί σου τὴν κεφαλὴν καὶ τὸ πρόσωπόν σου νίψαι, 18 ὅπως μὴ φανῇς τοῖς ἀνθρώποις νηστεύων ἀλλὰ τῷ πατρί σου τῷ ἐν τῷ κρυφαίῳ· καὶ ὁ πατήρ σου ὁ βλέπων ἐν τῷ κρυφαίῳ ἀποδώσει σοι.
Treasure in Heaven
(Lk 12.33‑34)19 Μὴ θησαυρίζετε ὑμῖν θησαυροὺς ἐπὶ τῆς γῆς, ὅπου σὴς καὶ βρῶσις ἀφανίζει καὶ ὅπου κλέπται διορύσσουσιν καὶ κλέπτουσιν· 20 θησαυρίζετε δὲ ὑμῖν θησαυροὺς ἐν οὐρανῷ, ὅπου οὔτε σὴς οὔτε βρῶσις ἀφανίζει καὶ ὅπου κλέπται οὐ διορύσσουσιν οὐδὲ κλέπτουσιν· 21 ὅπου γάρ ἐστιν ὁ θησαυρός σου, ἐκεῖ ἔσται καὶ ἡ καρδία σου.
The Light of the Body
(Lk 11.34‑36)22 Ὁ λύχνος τοῦ σώματός ἐστιν ὁ ὀφθαλμός. ἐὰν οὖν ᾖ ὁ ὀφθαλμός σου ἁπλοῦς, ὅλον τὸ σῶμά σου φωτεινὸν ἔσται· 23 ἐὰν δὲ ὁ ὀφθαλμός σου πονηρὸς ᾖ, ὅλον τὸ σῶμά σου σκοτεινὸν ἔσται. εἰ οὖν τὸ φῶς τὸ ἐν σοὶ σκότος ἐστίν, τὸ σκότος πόσον.
God and Mammon
(Lk 16.13)24 Οὐδεὶς δύναται δυσὶ κυρίοις δουλεύειν· ἢ γὰρ τὸν ἕνα μισήσει καὶ τὸν ἕτερον ἀγαπήσει, ἢ ἑνὸς ἀνθέξεται καὶ τοῦ ἑτέρου καταφρονήσει. οὐ δύνασθε θεῷ δουλεύειν καὶ μαμωνᾷ.
Care and Anxiety
(Lk 12.22‑34)25 Διὰ τοῦτο λέγω ὑμῖν, μὴ μεριμνᾶτε τῇ ψυχῇ ὑμῶν τί φάγητε [ἢ τί πίητε], μηδὲ τῷ σώματι ὑμῶν τί ἐνδύσησθε. οὐχὶ ἡ ψυχὴ πλεῖόν ἐστιν τῆς τροφῆς καὶ τὸ σῶμα τοῦ ἐνδύματος; 26 ἐμβλέψατε εἰς τὰ πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ ὅτι οὐ σπείρουσιν οὐδὲ θερίζουσιν οὐδὲ συνάγουσιν εἰς ἀποθήκας, καὶ ὁ πατὴρ ὑμῶν ὁ οὐράνιος τρέφει αὐτά· οὐχ ὑμεῖς μᾶλλον διαφέρετε αὐτῶν; 27 τίς δὲ ἐξ ὑμῶν μεριμνῶν δύναται προσθεῖναι ἐπὶ τὴν ἡλικίαν αὐτοῦ πῆχυν ἕνα; 28 καὶ περὶ ἐνδύματος τί μεριμνᾶτε; καταμάθετε τὰ κρίνα τοῦ ἀγροῦ πῶς αὐξάνουσιν· οὐ κοπιῶσιν οὐδὲ νήθουσιν· 29 λέγω δὲ ὑμῖν ὅτι οὐδὲ Σολομὼν ἐν πάσῃ τῇ δόξῃ αὐτοῦ περιεβάλετο ὡς ἓν τούτων. 30 εἰ δὲ τὸν χόρτον τοῦ ἀγροῦ σήμερον ὄντα καὶ αὔριον εἰς κλίβανον βαλλόμενον ὁ θεὸς οὕτως ἀμφιέννυσιν, οὐ πολλῷ μᾶλλον ὑμᾶς, ὀλιγόπιστοι; 31 μὴ οὖν μεριμνήσητε λέγοντες, Τί φάγωμεν; ἤ, Τί πίωμεν; ἤ, Τί περιβαλώμεθα; 32 πάντα γὰρ ταῦτα τὰ ἔθνη ἐπιζητοῦσιν· οἶδεν γὰρ ὁ πατὴρ ὑμῶν ὁ οὐράνιος ὅτι χρῄζετε τούτων ἁπάντων. 33 ζητεῖτε δὲ πρῶτον τὴν βασιλείαν [τοῦ θεοῦ] καὶ τὴν δικαιοσύνην αὐτοῦ, καὶ ταῦτα πάντα προστεθήσεται ὑμῖν. 34 μὴ οὖν μεριμνήσητε εἰς τὴν αὔριον, ἡ γὰρ αὔριον μεριμνήσει ἑαυτῆς· ἀρκετὸν τῇ ἡμέρᾳ ἡ κακία αὐτῆς.
1 Kciỳrni mos bâni t’ dreiten tui perpara nièrԑvet, ci per meu paa prei assìsc: psè sckeni me pass paghen prei Babs tui, ci âsct n’ cièλ.
2 Praa kuur t’ bâisc lmòscien, mos biè buriin perpara tejet, sikursè bâin t’ ipòkritit n’ sinagoga, e n’ per ruga, aboλà per meu nneerue prei nièrԑsc: per t’ vertèt po ju tham, se ktà kan marr paghimin e vet.
3 E kuur ti t’ bâisc lmòscien, mos ta di dora sctermanghet jòtia scka bân dora e diàtht jòtia:
4 Aboλà ci t’ jeet lmòscia jote tinԑ, e Baba jyt, ci t’ sceff tinԑìsct, kaa me t’ paguem.
5 E kuur thoni uràt, mos bâni sikursè t’ ipòkritit, ci duhen me nnei tui than uràt n’ sinagoga e n’ ciòscia t’ rùgavet, aboλà per meu paa prei nièrԑsc: per t’ vertèt po ju tham, ci kan marr paghimin e vet.
6 E ti, kuur t’ thuesc uràt, hîîn n’ od tânne, myλ deren, lutju Babs tyt tinԑìsct: e Baba jyt, ci t’ sceff n’ t’ scehun; kaa me t’ paguem.
7 E tui tham uràt, mos folni sckiùm, sikursè gentilet. Psè kuitoin se n’ sciùm fiàl t’ vetat meu giègiun.
8 Mos ju perghiâni atyne praa. Psè Baba jui di, scka ju duhet juve, perpara se t’ lypni prei tii.
9 Ksctù praa ju keni me than uràt: Atỳn, ci jee n’ cièλ, scêitnùem kiòft emni yt.
10 Ardht reɣnia jote. U bâft vulnessa jote, sikùr n’ cièλ, asctù n’ dhee.
11 Buken tâân t’ perdicmen epna neve sot.
12 E nniina neve fajet e mkatet tona, sikursè nniim na faitoort tâân.
13 E mos na lêê me raa n’ tunnìm. E na largò prei gith s’ këcc. Asctù kiòft.
14 E n’ ja u falsci nièrԑvet mkatet t’ atyne: edhè Baba jui i cièλs kaa me nnie juve mkatet tuja.
15 E ju mos ja u falsci nièrԑvet: as Baba jui s’ kaa me ja u fall mkatet tuja.
16 E kuur t’ gninoni, mos ju bâhi t’ merԑìtunit, sikùr t’ ipòkritit. Psè atà scemptoin ftyrat e veta, aboλà per meu dukun nièrԑvet gninuescm. Per t’ vertèt po ju tham, ci kan marr paghimin e vet.
17 E ti, kuur gninòn, lyje kryet tân, e laje ftyren tânne,
18 Aboλà ci mos t’ sceffesc prei nièrԑsc tui gninue, vec Babs tyt, ci âsct n’ t’ fscehun: e Baba jyt, ci sceff n’ t’ fscehun, kaa me t’ paguem.
19 Mos mledhni ju haԑnat permì tok: ku dryscku, e têgna e ciàrtin: e ku hainat i zièrrin prei toks, e i vièdhin.
20 Por ju mledhni haԑna n’ cièλ: ku as dryscku, as têgna s’ ciàrtin, e ku hainat as i zièrrin prei toks, as i vièdhin.
21 E ku âsct haԑna jote, atỳ âsct edhè ԑemra jote.
22 Kanili i korpit tyt âsct syni yt. N’ kiòft syni yt i kuλuem: gith korpi yt kaa me ken i scdricm.
23 E n’ kiòft syni yt i këcc: gith korpi yt kaa me ken i terrscm. E n’ kiòft praa drita, ci âsct n’ tyy, jan terr: vet terret saa kan me kenun?
24 Nuk munnet kusc me scerbyem dyy ԑotniive: psè o kaa me pass inaat gnenit, e kaa me dasct tiètrin: o kaa me durue gnenin, e kaa me perbuԑun tiètrin. Nuk mùnneni me scerbyem hem Ԑotit, hem mâλit.
25 Per ktè po ju tham, mos u turbuλohi kâh jeta jui se scka me hângher, as kâh korpi jui se scka me vèsciun. Jeta a s’ viien mââ sciùm se hêja: e korpi mââ sciùm se petku?
26 Kciỳrni scpênnìit e airit, ktà nuk mièλin, as korrin, as nuk mledhin n’ hambaar: e Baba jui i cièλs i uscièn atà. As jeni ju mââ se atà?
27 E kùsc prei jusc tui kuitue munnet me sctue gni kut sctatit vet?
28 E kâh petku psè u turbuλohi? Veni o‐röe ԑamàkt e arës si rriten: atà as punoin, as tièrrin.
29 E po tham juve, se as Salomoni n’ gith madhniit e vet kiè vèsciun sikursè gneni prei assìsc.
30 E se barin e fuscës, ci sot âsct, e nesser cittet n’ furr, ksctù Ԑotỳn e vesc: saa mââ fort ju gìnnia e pak fees?
31 Mos u turbuλohi praa, tui than: Scka kena me hângher, o scka kena me pii, o me scka kena meu vèsciun?
32 Psè t’ gith ktò e kerkoin gentilet. Psè Baba jui di, ci keni nevòj per gith ktò.
33 Kerkoni praa mas‐pari reɣniin e Tenԑòt, e t’ dreiten e tii: edhè t’ gith ktò kan me sctue juve.
34 Mos u turbuλohi praa per diten e nèsserës. Psè dita e nèsserës kaa me pass kuitimin e vet. Miàft âsct dits merԑia e vet.