The Mission of the Twelve
(Mk 3.13‑19Lk 6.12‑16)1 Καὶ προσκαλεσάμενος τοὺς δώδεκα μαθητὰς αὐτοῦ ἔδωκεν αὐτοῖς ἐξουσίαν πνευμάτων ἀκαθάρτων ὥστε ἐκβάλλειν αὐτὰ καὶ θεραπεύειν πᾶσαν νόσον καὶ πᾶσαν μαλακίαν. 2 Τῶν δὲ δώδεκα ἀποστόλων τὰ ὀνόματά ἐστιν ταῦτα· πρῶτος Σίμων ὁ λεγόμενος Πέτρος καὶ Ἀνδρέας ὁ ἀδελφὸς αὐτοῦ, καὶ Ἰάκωβος ὁ τοῦ Ζεβεδαίου καὶ Ἰωάννης ὁ ἀδελφὸς αὐτοῦ, 3 Φίλιππος καὶ Βαρθολομαῖος, Θωμᾶς καὶ Μαθθαῖος ὁ τελώνης, Ἰάκωβος ὁ τοῦ Ἁλφαίου καὶ Θαδδαῖος, 4 Σίμων ὁ Καναναῖος καὶ Ἰούδας ὁ Ἰσκαριώτης ὁ καὶ παραδοὺς αὐτόν.
The Commissioning of the Twelve
(Mk 6.7‑13Lk 9.1‑6)5 Τούτους τοὺς δώδεκα ἀπέστειλεν ὁ Ἰησοῦς παραγγείλας αὐτοῖς λέγων, Εἰς ὁδὸν ἐθνῶν μὴ ἀπέλθητε καὶ εἰς πόλιν Σαμαριτῶν μὴ εἰσέλθητε· 6 πορεύεσθε δὲ μᾶλλον πρὸς τὰ πρόβατα τὰ ἀπολωλότα οἴκου Ἰσραήλ. 7 πορευόμενοι δὲ κηρύσσετε λέγοντες ὅτι Ἤγγικεν ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν. 8 ἀσθενοῦντας θεραπεύετε, νεκροὺς ἐγείρετε, λεπροὺς καθαρίζετε, δαιμόνια ἐκβάλλετε· δωρεὰν ἐλάβετε, δωρεὰν δότε. 9 Μὴ κτήσησθε χρυσὸν μηδὲ ἄργυρον μηδὲ χαλκὸν εἰς τὰς ζώνας ὑμῶν, 10 μὴ πήραν εἰς ὁδὸν μηδὲ δύο χιτῶνας μηδὲ ὑποδήματα μηδὲ ῥάβδον· ἄξιος γὰρ ὁ ἐργάτης τῆς τροφῆς αὐτοῦ. 11 εἰς ἣν δ᾽ ἂν πόλιν ἢ κώμην εἰσέλθητε, ἐξετάσατε τίς ἐν αὐτῇ ἄξιός ἐστιν· κἀκεῖ μείνατε ἕως ἂν ἐξέλθητε. 12 εἰσερχόμενοι δὲ εἰς τὴν οἰκίαν ἀσπάσασθε αὐτήν· 13 καὶ ἐὰν μὲν ᾖ ἡ οἰκία ἀξία, ἐλθάτω ἡ εἰρήνη ὑμῶν ἐπ᾽ αὐτήν, ἐὰν δὲ μὴ ᾖ ἀξία, ἡ εἰρήνη ὑμῶν πρὸς ὑμᾶς ἐπιστραφήτω. 14 καὶ ὃς ἂν μὴ δέξηται ὑμᾶς μηδὲ ἀκούσῃ τοὺς λόγους ὑμῶν, ἐξερχόμενοι ἔξω τῆς οἰκίας ἢ τῆς πόλεως ἐκείνης ἐκτινάξατε τὸν κονιορτὸν τῶν ποδῶν ὑμῶν. 15 ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ἀνεκτότερον ἔσται γῇ Σοδόμων καὶ Γομόρρων ἐν ἡμέρᾳ κρίσεως ἢ τῇ πόλει ἐκείνῃ.
Coming Persecutions
(Mk 13.9‑13Lk 21.12‑17)16 Ἰδοὺ ἐγὼ ἀποστέλλω ὑμᾶς ὡς πρόβατα ἐν μέσῳ λύκων· γίνεσθε οὖν φρόνιμοι ὡς οἱ ὄφεις καὶ ἀκέραιοι ὡς αἱ περιστεραί. 17 προσέχετε δὲ ἀπὸ τῶν ἀνθρώπων· παραδώσουσιν γὰρ ὑμᾶς εἰς συνέδρια καὶ ἐν ταῖς συναγωγαῖς αὐτῶν μαστιγώσουσιν ὑμᾶς· 18 καὶ ἐπὶ ἡγεμόνας δὲ καὶ βασιλεῖς ἀχθήσεσθε ἕνεκεν ἐμοῦ εἰς μαρτύριον αὐτοῖς καὶ τοῖς ἔθνεσιν. 19 ὅταν δὲ παραδῶσιν ὑμᾶς, μὴ μεριμνήσητε πῶς ἢ τί λαλήσητε· δοθήσεται γὰρ ὑμῖν ἐν ἐκείνῃ τῇ ὥρᾳ τί λαλήσητε· 20 οὐ γὰρ ὑμεῖς ἐστε οἱ λαλοῦντες ἀλλὰ τὸ πνεῦμα τοῦ πατρὸς ὑμῶν τὸ λαλοῦν ἐν ὑμῖν. 21 παραδώσει δὲ ἀδελφὸς ἀδελφὸν εἰς θάνατον καὶ πατὴρ τέκνον, καὶ ἐπαναστήσονται τέκνα ἐπὶ γονεῖς καὶ θανατώσουσιν αὐτούς. 22 καὶ ἔσεσθε μισούμενοι ὑπὸ πάντων διὰ τὸ ὄνομά μου· ὁ δὲ ὑπομείνας εἰς τέλος οὗτος σωθήσεται. 23 ὅταν δὲ διώκωσιν ὑμᾶς ἐν τῇ πόλει ταύτῃ, φεύγετε εἰς τὴν ἑτέραν· ἀμὴν γὰρ λέγω ὑμῖν, οὐ μὴ τελέσητε τὰς πόλεις τοῦ Ἰσραὴλ ἕως ἂν ἔλθῃ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου.
24 Οὐκ ἔστιν μαθητὴς ὑπὲρ τὸν διδάσκαλον οὐδὲ δοῦλος ὑπὲρ τὸν κύριον αὐτοῦ. 25 ἀρκετὸν τῷ μαθητῇ ἵνα γένηται ὡς ὁ διδάσκαλος αὐτοῦ καὶ ὁ δοῦλος ὡς ὁ κύριος αὐτοῦ. εἰ τὸν οἰκοδεσπότην Βεελζεβοὺλ ἐπεκάλεσαν, πόσῳ μᾶλλον τοὺς οἰκιακοὺς αὐτοῦ.
Whom to Fear
(Lk 12.2‑7)26 Μὴ οὖν φοβηθῆτε αὐτούς· οὐδὲν γάρ ἐστιν κεκαλυμμένον ὃ οὐκ ἀποκαλυφθήσεται καὶ κρυπτὸν ὃ οὐ γνωσθήσεται. 27 ὃ λέγω ὑμῖν ἐν τῇ σκοτίᾳ εἴπατε ἐν τῷ φωτί, καὶ ὃ εἰς τὸ οὖς ἀκούετε κηρύξατε ἐπὶ τῶν δωμάτων. 28 καὶ μὴ φοβεῖσθε ἀπὸ τῶν ἀποκτεννόντων τὸ σῶμα, τὴν δὲ ψυχὴν μὴ δυναμένων ἀποκτεῖναι· φοβεῖσθε δὲ μᾶλλον τὸν δυνάμενον καὶ ψυχὴν καὶ σῶμα ἀπολέσαι ἐν γεέννῃ. 29 οὐχὶ δύο στρουθία ἀσσαρίου πωλεῖται; καὶ ἓν ἐξ αὐτῶν οὐ πεσεῖται ἐπὶ τὴν γῆν ἄνευ τοῦ πατρὸς ὑμῶν. 30 ὑμῶν δὲ καὶ αἱ τρίχες τῆς κεφαλῆς πᾶσαι ἠριθμημέναι εἰσίν. 31 μὴ οὖν φοβεῖσθε· πολλῶν στρουθίων διαφέρετε ὑμεῖς.
Confessing Christ before Men
(Lk 12.8‑9)32 Πᾶς οὖν ὅστις ὁμολογήσει ἐν ἐμοὶ ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ὁμολογήσω κἀγὼ ἐν αὐτῷ ἔμπροσθεν τοῦ πατρός μου τοῦ ἐν [τοῖς] οὐρανοῖς· 33 ὅστις δ᾽ ἂν ἀρνήσηταί με ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ἀρνήσομαι κἀγὼ αὐτὸν ἔμπροσθεν τοῦ πατρός μου τοῦ ἐν [τοῖς] οὐρανοῖς.
Not Peace, but a Sword
(Lk 12.51‑53Lk 14.26‑27)34 Μὴ νομίσητε ὅτι ἦλθον βαλεῖν εἰρήνην ἐπὶ τὴν γῆν· οὐκ ἦλθον βαλεῖν εἰρήνην ἀλλὰ μάχαιραν. 35 ἦλθον γὰρ διχάσαι
ἄνθρωπον κατὰ τοῦ πατρὸς αὐτοῦ
καὶ θυγατέρα κατὰ τῆς μητρὸς αὐτῆς
καὶ νύμφην κατὰ τῆς πενθερᾶς αὐτῆς,
36 καὶ ἐχθροὶ τοῦ ἀνθρώπου οἱ οἰκιακοὶ αὐτοῦ.
37 Ὁ φιλῶν πατέρα ἢ μητέρα ὑπὲρ ἐμὲ οὐκ ἔστιν μου ἄξιος, καὶ ὁ φιλῶν υἱὸν ἢ θυγατέρα ὑπὲρ ἐμὲ οὐκ ἔστιν μου ἄξιος· 38 καὶ ὃς οὐ λαμβάνει τὸν σταυρὸν αὐτοῦ καὶ ἀκολουθεῖ ὀπίσω μου, οὐκ ἔστιν μου ἄξιος. 39 ὁ εὑρὼν τὴν ψυχὴν αὐτοῦ ἀπολέσει αὐτήν, καὶ ὁ ἀπολέσας τὴν ψυχὴν αὐτοῦ ἕνεκεν ἐμοῦ εὑρήσει αὐτήν.
Rewards
(Mk 9.41)40 Ὁ δεχόμενος ὑμᾶς ἐμὲ δέχεται, καὶ ὁ ἐμὲ δεχόμενος δέχεται τὸν ἀποστείλαντά με. 41 ὁ δεχόμενος προφήτην εἰς ὄνομα προφήτου μισθὸν προφήτου λήμψεται, καὶ ὁ δεχόμενος δίκαιον εἰς ὄνομα δικαίου μισθὸν δικαίου λήμψεται. 42 καὶ ὃς ἂν ποτίσῃ ἕνα τῶν μικρῶν τούτων ποτήριον ψυχροῦ μόνον εἰς ὄνομα μαθητοῦ, ἀμὴν λέγω ὑμῖν, οὐ μὴ ἀπολέσῃ τὸν μισθὸν αὐτοῦ.
1 Thirrun afer vedi t’ dymdhètt discèpuit e vet, dha atyne puscteden permì scpirtnat e nyta, ci t’ perԑêiscin atà, e t’ scnoscin t’ gith saa lngat, e t’ gith saa derg.
2 E emnat t’ dymdhètt Apòstuive jan ktà: I pari, Simòn, ci thohet Pièter, e Ndreu vλau i tii,
3 Jaku i Zebedeut, e Gniòni vλau i tii, Filipi, e Bartolomeu, Toma, e Matteu publikàn, Jaku i Alfeut, e Tadeu,
4 Simòn Kananeu, e Juda Isckariòti, i zili edhè tradhtoi atè.
5 Ktà dymdhètt i cioi Jeԑu; tui urdhnue atyne, e tui than: N’ rugh t’ gentilvet sckeni me voit, e n’ scehere t’ Samaritànëvet sckeni me hîî:
6 Por sckoni mââ fort tu berret, ci kan tretun prei sctpiet t’ Iԑraèlit.
7 E tui sckue predikoni, tui than: Se reɣnia e cieλvet u affrue.
8 Scnoscni t’ smutit, gnaλni t’ dèkunit, dliirni t’ gherbùλunit, perԑêni dièmnit: badiavaa keni marr, badiavaa epni.
9 Mos t’ keni as aar, as serm, as aster n’ ciemere tuia:
10 As ebe per rugh, as dyy paar petka, as këpùzz, as sckop: psè punturi âsct i dêgn me pass hâjen e vet.
11 E n’ cdo scehèr, o katùn ci t’ keni me hîî, pvetni, kusc âsct n’ tà i dêgn: e atỳ rrini, deri ci t’ delni.
12 E tui hîî n’ sctpii, perscnetni atè, tui than: Pacci kiòft kssai sctpii.
13 E mirfiλit n’ kiòft ajò sctpii e dêgn, pacci jui kaa me ardh permì atè: e n’ mos kiòft e dêgn, pacci jui kaa meu nkthye te ju.
14 E kusc do ci t’ mos keet prittun ju, e mos t’ keet nnighiue fiàlt tuja: tui dall periàscta sctpiet, o sceherit, sckundni pluhnin prei kâmvet tuja.
15 Per t’ vertèt po ju tham: Mââ leet kaa me ken toks e Sodomitvet, e Gomorreivet dits giỳgit, se atii sceheri.
16 Cè un po ju cioi sikùr delet n’ miedìss t’ uicvet. T’ jeni ju praa t’ urt sikùr giarpiit, e t’ paa hille sikùr pλumat.
17 E rùjuni prei nièrԑsc. Psè kan me ju ciue n’ kuvene, e n’ sinagoga t’ veta kan me ju rrah:
18 E per sebèt tem, keni me ken ciue perpara ԑabitvet e kràilavet si ispaata kunra atyne, e kunra ginnvet.
19 E kuur t’ jeni dhanun n’ duer t’ atyne, mos kuitoni sessì, o scka keni me fol: psè n’ at sahàt kaa me ju dhan juve, se scka me fol.
20 Psè nuk jeni ju, ci folni, por Scpirti Babs jui, ci flet n’ ju.
21 E vλau kaa me dhan n’ mord t’ vλaan, e baba t’ birin: e biit kan meu ciue kunra prindvet, e kan me dhan morden atyne:
22 E keni me ken n’ mnii t’ githvet per sebèt t’ emnit tem: e kusc kaa me cinnrue deri t’ maruemit, ky kaa me ken i scelbuem.
23 E kuur t’ jeni ju nnièk n’ ket scehèr, ikni n’ tièter. Per t’ vertèt po ju tham, ci nuk keni me marue tui msue sceheret e Iԑraèlit, perpara ci t’ vin i Biri i nièrit.
24 Discepuλ nuk âsct permì mièscter, as yԑmeciaar permì ԑotniin e vet.
25 Miàft âsct per discepuλ, ci t’ jeet sikursè mièsctri i vet: e per yԑmeciaar, sikursè ԑotnia i vet. Nne kan thirr Beelzebùb t’ ԑoon e sctpiis: saa mââ fort ginnen e sctpiis e tii?
26 Praa mos t’ keni dröe prei assìsc. Psè kurgiââ s’ âsct e mluem, ci nuk kaa meu scblue: e kurgiââ s’ âsct e fscehun, ci nuk kaa meu diit.
27 Thoni n’ drit, scka ju tham n’ terr: e predikoni permì kuλm, scka nniini me vesc.
28 E mos keni dröe prei assìsc, ci myssin korpin, por nuk munnen me myt scpirtin: por mââ fort droni atè, ci munnet me t’ bièrr n’ gehenèm hem scpirtin, hem korpin.
29 As se sciten dyy strapce gni aster: e gneni prei kssisc nuk kaa me raa n’ tok paa Baben tui?
30 E flokt tai e crees t’ gith jan t’ gnèhune.
31 Mos droni praa: psè ju jeni mââ t’ mir se sciùm strapce.
32 Gith‐kusc praa, ci kaa me rfye mue perpara nièrԑsc, edhè une kam per ta rfye atè perpara Babs tem, ci âsct n’ cièλ.
33 E kusc kaa me muhue mue perpara nièrԑsc, edhè une kam per ta muhue atè perpara Babs tem, ci âsct n’ cièλ.
34 Mos t’ kuitoni, ci un t’ jeem ardh me sctii paccin permì dhee: sckam ardh per me sctii pacc, por luft.
35 Psè une erdha me daa diàlin prei babs vet, e bien prei nânës vet, e nussen prei viherrës vet:
36 E anmìct e nièrit, e vetet e sctpiis.
37 E kusc do mââ fort baben o nânen se mue, s’ âsct i dêgn per mue: e kusc do birin o bien permì mue, s’ âsct i dêgn per mue.
38 E kusc nuk merr krygen e vet, e m’ ndièk mue, s’ âsct i dêgn per mue.
39 Kusc gièn jeten e vet, kaa me bièrr: e kusc kaa me bièrr jeten e vet per hater tem, kaa me gièt.
40 Kusc merr ju, merr mue: e kusc merr mue, merr atè, ci kaa ciue mue.
41 Kusc merr profeten n’ emn t’ profetës, kaa me marr paghimin e profetës: e kusc merr t’ dreitin n’ emn t’ dreitit, kaa me marr paghimin e dreitit.
42 E gith‐kusc ci t’ keet dhan me pii saλde gni got ni t’ ftoft gnenit prei kssisc mââ t’ voghlet n’ emn t’ discèpuλit: per gnimèn po ju tham juve, nuk kaa me hup paghimin e vet.