The Triumphal Entry into Jerusalem
(Mk 11.1‑11Lk 19.28‑38Jn 12.12‑19)1 Καὶ ὅτε ἤγγισαν εἰς Ἱεροσόλυμα καὶ ἦλθον εἰς Βηθφαγὴ εἰς τὸ Ὄρος τῶν Ἐλαιῶν, τότε Ἰησοῦς ἀπέστειλεν δύο μαθητὰς 2 λέγων αὐτοῖς, Πορεύεσθε εἰς τὴν κώμην τὴν κατέναντι ὑμῶν, καὶ εὐθέως εὑρήσετε ὄνον δεδεμένην καὶ πῶλον μετ᾽ αὐτῆς· λύσαντες ἀγάγετέ μοι. 3 καὶ ἐάν τις ὑμῖν εἴπῃ τι, ἐρεῖτε ὅτι Ὁ κύριος αὐτῶν χρείαν ἔχει· εὐθὺς δὲ ἀποστελεῖ αὐτούς. 4 Τοῦτο δὲ γέγονεν ἵνα πληρωθῇ τὸ ῥηθὲν διὰ τοῦ προφήτου λέγοντος,
5 Εἴπατε τῇ θυγατρὶ Σιών·
Ἰδοὺ ὁ βασιλεύς σου ἔρχεταί σοι
πραῢς καὶ ἐπιβεβηκὼς ἐπὶ ὄνον
καὶ ἐπὶ πῶλον υἱὸν ὑποζυγίου.
6 πορευθέντες δὲ οἱ μαθηταὶ καὶ ποιήσαντες καθὼς συνέταξεν αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς 7 ἤγαγον τὴν ὄνον καὶ τὸν πῶλον καὶ ἐπέθηκαν ἐπ᾽ αὐτῶν τὰ ἱμάτια, καὶ ἐπεκάθισεν ἐπάνω αὐτῶν. 8 ὁ δὲ πλεῖστος ὄχλος ἔστρωσαν ἑαυτῶν τὰ ἱμάτια ἐν τῇ ὁδῷ, ἄλλοι δὲ ἔκοπτον κλάδους ἀπὸ τῶν δένδρων καὶ ἐστρώννυον ἐν τῇ ὁδῷ. 9 οἱ δὲ ὄχλοι οἱ προάγοντες αὐτὸν καὶ οἱ ἀκολουθοῦντες ἔκραζον λέγοντες,
Ὡσαννὰ τῷ υἱῷ Δαυίδ·
Εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος ἐν ὀνόματι κυρίου·
Ὡσαννὰ ἐν τοῖς ὑψίστοις.
10 καὶ εἰσελθόντος αὐτοῦ εἰς Ἱεροσόλυμα ἐσείσθη πᾶσα ἡ πόλις λέγουσα, Τίς ἐστιν οὗτος; 11 οἱ δὲ ὄχλοι ἔλεγον, Οὗτός ἐστιν ὁ προφήτης Ἰησοῦς ὁ ἀπὸ Ναζαρὲθ τῆς Γαλιλαίας.
The Cleansing of the Temple
(Mk 11.15‑19Lk 19.45‑48Jn 2.13‑22)12 Καὶ εἰσῆλθεν Ἰησοῦς εἰς τὸ ἱερὸν καὶ ἐξέβαλεν πάντας τοὺς πωλοῦντας καὶ ἀγοράζοντας ἐν τῷ ἱερῷ, καὶ τὰς τραπέζας τῶν κολλυβιστῶν κατέστρεψεν καὶ τὰς καθέδρας τῶν πωλούντων τὰς περιστεράς, 13 καὶ λέγει αὐτοῖς, Γέγραπται,
Ὁ οἶκός μου οἶκος προσευχῆς κληθήσεται,
ὑμεῖς δὲ αὐτὸν ποιεῖτε σπήλαιον λῃστῶν.
14 Καὶ προσῆλθον αὐτῷ τυφλοὶ καὶ χωλοὶ ἐν τῷ ἱερῷ, καὶ ἐθεράπευσεν αὐτούς. 15 ἰδόντες δὲ οἱ ἀρχιερεῖς καὶ οἱ γραμματεῖς τὰ θαυμάσια ἃ ἐποίησεν καὶ τοὺς παῖδας τοὺς κράζοντας ἐν τῷ ἱερῷ καὶ λέγοντας, Ὡσαννὰ τῷ υἱῷ Δαυίδ, ἠγανάκτησαν 16 καὶ εἶπαν αὐτῷ, Ἀκούεις τί οὗτοι λέγουσιν; ὁ δὲ Ἰησοῦς λέγει αὐτοῖς, Ναί. οὐδέποτε ἀνέγνωτε ὅτι Ἐκ στόματος νηπίων καὶ θηλαζόντων κατηρτίσω αἶνον; 17 Καὶ καταλιπὼν αὐτοὺς ἐξῆλθεν ἔξω τῆς πόλεως εἰς Βηθανίαν καὶ ηὐλίσθη ἐκεῖ.
The Cursing of the Fig Tree
(Mk 11.12‑14, Mk 20‑24)18 Πρωῒ δὲ ἐπανάγων εἰς τὴν πόλιν ἐπείνασεν. 19 καὶ ἰδὼν συκῆν μίαν ἐπὶ τῆς ὁδοῦ ἦλθεν ἐπ᾽ αὐτὴν καὶ οὐδὲν εὗρεν ἐν αὐτῇ εἰ μὴ φύλλα μόνον, καὶ λέγει αὐτῇ, Μηκέτι ἐκ σοῦ καρπὸς γένηται εἰς τὸν αἰῶνα. καὶ ἐξηράνθη παραχρῆμα ἡ συκῆ. 20 καὶ ἰδόντες οἱ μαθηταὶ ἐθαύμασαν λέγοντες, Πῶς παραχρῆμα ἐξηράνθη ἡ συκῆ; 21 ἀποκριθεὶς δὲ ὁ Ἰησοῦς εἶπεν αὐτοῖς, Ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ἐὰν ἔχητε πίστιν καὶ μὴ διακριθῆτε, οὐ μόνον τὸ τῆς συκῆς ποιήσετε, ἀλλὰ κἂν τῷ ὄρει τούτῳ εἴπητε, Ἄρθητι καὶ βλήθητι εἰς τὴν θάλασσαν, γενήσεται· 22 καὶ πάντα ὅσα ἂν αἰτήσητε ἐν τῇ προσευχῇ πιστεύοντες λήμψεσθε.
The Authority of Jesus Questioned
(Mk 11.27‑33Lk 20.1‑8)23 Καὶ ἐλθόντος αὐτοῦ εἰς τὸ ἱερὸν προσῆλθον αὐτῷ διδάσκοντι οἱ ἀρχιερεῖς καὶ οἱ πρεσβύτεροι τοῦ λαοῦ λέγοντες, Ἐν ποίᾳ ἐξουσίᾳ ταῦτα ποιεῖς; καὶ τίς σοι ἔδωκεν τὴν ἐξουσίαν ταύτην; 24 ἀποκριθεὶς δὲ ὁ Ἰησοῦς εἶπεν αὐτοῖς, Ἐρωτήσω ὑμᾶς κἀγὼ λόγον ἕνα, ὃν ἐὰν εἴπητέ μοι κἀγὼ ὑμῖν ἐρῶ ἐν ποίᾳ ἐξουσίᾳ ταῦτα ποιῶ· 25 τὸ βάπτισμα τὸ Ἰωάννου πόθεν ἦν; ἐξ οὐρανοῦ ἢ ἐξ ἀνθρώπων; οἱ δὲ διελογίζοντο ἐν ἑαυτοῖς λέγοντες, Ἐὰν εἴπωμεν, Ἐξ οὐρανοῦ, ἐρεῖ ἡμῖν, Διὰ τί οὖν οὐκ ἐπιστεύσατε αὐτῷ; 26 ἐὰν δὲ εἴπωμεν, Ἐξ ἀνθρώπων, φοβούμεθα τὸν ὄχλον, πάντες γὰρ ὡς προφήτην ἔχουσιν τὸν Ἰωάννην. 27 καὶ ἀποκριθέντες τῷ Ἰησοῦ εἶπαν, Οὐκ οἴδαμεν. ἔφη αὐτοῖς καὶ αὐτός, Οὐδὲ ἐγὼ λέγω ὑμῖν ἐν ποίᾳ ἐξουσίᾳ ταῦτα ποιῶ.
The Parable of the Two Sons
28 Τί δὲ ὑμῖν δοκεῖ; ἄνθρωπος εἶχεν τέκνα δύο. καὶ προσελθὼν τῷ πρώτῳ εἶπεν, Τέκνον, ὕπαγε σήμερον ἐργάζου ἐν τῷ ἀμπελῶνι. 29 ὁ δὲ ἀποκριθεὶς εἶπεν, Οὐ θέλω, ὕστερον δὲ μεταμεληθεὶς ἀπῆλθεν. 30 προσελθὼν δὲ τῷ ἑτέρῳ εἶπεν ὡσαύτως. ὁ δὲ ἀποκριθεὶς εἶπεν, Ἐγώ, κύριε, καὶ οὐκ ἀπῆλθεν. 31 τίς ἐκ τῶν δύο ἐποίησεν τὸ θέλημα τοῦ πατρός; λέγουσιν, Ὁ πρῶτος. λέγει αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς, Ἀμὴν λέγω ὑμῖν ὅτι οἱ τελῶναι καὶ αἱ πόρναι προάγουσιν ὑμᾶς εἰς τὴν βασιλείαν τοῦ θεοῦ. 32 ἦλθεν γὰρ Ἰωάννης πρὸς ὑμᾶς ἐν ὁδῷ δικαιοσύνης, καὶ οὐκ ἐπιστεύσατε αὐτῷ, οἱ δὲ τελῶναι καὶ αἱ πόρναι ἐπίστευσαν αὐτῷ· ὑμεῖς δὲ ἰδόντες οὐδὲ μετεμελήθητε ὕστερον τοῦ πιστεῦσαι αὐτῷ.
The Parable of the Vineyard and the Tenants
(Mk 12.1‑12Lk 20.9‑19)33 Ἄλλην παραβολὴν ἀκούσατε. Ἄνθρωπος ἦν οἰκοδεσπότης ὅστις ἐφύτευσεν ἀμπελῶνα καὶ φραγμὸν αὐτῷ περιέθηκεν καὶ ὤρυξεν ἐν αὐτῷ ληνὸν καὶ ᾠκοδόμησεν πύργον καὶ ἐξέδετο αὐτὸν γεωργοῖς καὶ ἀπεδήμησεν. 34 ὅτε δὲ ἤγγισεν ὁ καιρὸς τῶν καρπῶν, ἀπέστειλεν τοὺς δούλους αὐτοῦ πρὸς τοὺς γεωργοὺς λαβεῖν τοὺς καρποὺς αὐτοῦ. 35 καὶ λαβόντες οἱ γεωργοὶ τοὺς δούλους αὐτοῦ ὃν μὲν ἔδειραν, ὃν δὲ ἀπέκτειναν, ὃν δὲ ἐλιθοβόλησαν. 36 πάλιν ἀπέστειλεν ἄλλους δούλους πλείονας τῶν πρώτων, καὶ ἐποίησαν αὐτοῖς ὡσαύτως. 37 ὕστερον δὲ ἀπέστειλεν πρὸς αὐτοὺς τὸν υἱὸν αὐτοῦ λέγων, Ἐντραπήσονται τὸν υἱόν μου. 38 οἱ δὲ γεωργοὶ ἰδόντες τὸν υἱὸν εἶπον ἐν ἑαυτοῖς, Οὗτός ἐστιν ὁ κληρονόμος· δεῦτε ἀποκτείνωμεν αὐτὸν καὶ σχῶμεν τὴν κληρονομίαν αὐτοῦ, 39 καὶ λαβόντες αὐτὸν ἐξέβαλον ἔξω τοῦ ἀμπελῶνος καὶ ἀπέκτειναν. 40 ὅταν οὖν ἔλθῃ ὁ κύριος τοῦ ἀμπελῶνος, τί ποιήσει τοῖς γεωργοῖς ἐκείνοις; 41 λέγουσιν αὐτῷ, Κακοὺς κακῶς ἀπολέσει αὐτοὺς καὶ τὸν ἀμπελῶνα ἐκδώσεται ἄλλοις γεωργοῖς, οἵτινες ἀποδώσουσιν αὐτῷ τοὺς καρποὺς ἐν τοῖς καιροῖς αὐτῶν. 42 λέγει αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς, Οὐδέποτε ἀνέγνωτε ἐν ταῖς γραφαῖς,
Λίθον ὃν ἀπεδοκίμασαν οἱ οἰκοδομοῦντες,
οὗτος ἐγενήθη εἰς κεφαλὴν γωνίας·
παρὰ κυρίου ἐγένετο αὕτη
καὶ ἔστιν θαυμαστὴ ἐν ὀφθαλμοῖς ἡμῶν;
43 διὰ τοῦτο λέγω ὑμῖν ὅτι ἀρθήσεται ἀφ᾽ ὑμῶν ἡ βασιλεία τοῦ θεοῦ καὶ δοθήσεται ἔθνει ποιοῦντι τοὺς καρποὺς αὐτῆς. [44 Καὶ ὁ πεσὼν ἐπὶ τὸν λίθον τοῦτον συνθλασθήσεται· ἐφ᾽ ὃν δ᾽ ἂν πέσῃ λικμήσει αὐτόν.]
45 Καὶ ἀκούσαντες οἱ ἀρχιερεῖς καὶ οἱ Φαρισαῖοι τὰς παραβολὰς αὐτοῦ ἔγνωσαν ὅτι περὶ αὐτῶν λέγει· 46 καὶ ζητοῦντες αὐτὸν κρατῆσαι ἐφοβήθησαν τοὺς ὄχλους, ἐπεὶ εἰς προφήτην αὐτὸν εἶχον.
1 E si u affruene Jeruԑalemit, e mriine n’ Bètfage n mal t’ Uλisctës: athèr Jeԑu cioi dyy discèpui,
2 Tui than atyne: Sckoni n’ katùn, ci âsct karscii juve, e me gni her keni me gièt lidhun gni gomarìzz, e maԑin me tè: Ԑghidhni, e ma bini:
3 E n’ u thasct kusc giââ, thoni, se Ԑoti kaa nevòj per ktò: e me gni her kaa me ja ju dhan.
4 E gith kiò u bââ, aboλà ci t’ mùscei scka âsct than prei Profetet, ci thot:
5 Thoni s’ biis Siònit: Cè kraili jyt po t’ vièn tyy i but, e hypun permì gni gomarìzz, e gni gomaar maԑ t’ gni gomarizzes t’ ԑghièλës.
6 E sckuene discèpuit, e bââne sikursè urdhnoi atyne Jeԑu.
7 E pruune gomarizzen, e maԑin: e vûûne permì atà petkat e veta, e bââne atè me hyp permì.
8 E fort sciùm prei haλkesc sctruene petkat e veta n’ udh: e tieer pritscin ghemat prei lissasc, e sctruoiscin n’ rugh:
9 E haλku ci priiscin perpara, e atà ci sckoiscin mrapa, bertitscin, tui than: Osanna t’ birit t’ Davidit: beekue, ai ci vièn n’ emn t’ Tenԑòt: osanna n’ kup t’ cièλvet.
10 E massì hîîni n’ Jeruԑalèm, u perԑie gith sceheri, tui than: Kùsc âsct cikỳ?
11 E pòpuit thoiscin: Ky âsct Jeԑu profeta prei Nazaretit Galilees.
12 E hîîni Jeԑu n’ kisc t’ Ԑotit, e perԑûûn gith atà ci bleeiscin e scitscin n’ kisc; e ciàrti sofrat e serraffvet, e karrigat e scitsvet pλùmavet:
13 E tha atyne: Âsct sckrue: Sctpia eme kaa meu thirr sctpia e uràts: e ju e keni bââ atè scpeλ t’ haidutvet.
14 E u affruene atii n’ kisc t’ verbet, e t’ sckièpet: e i scnosci atà.
15 E tui paa t’ part t’ mesctarvet, e Sckribet, mrekuλiit ci bâni, e fmiit ci bertitscin n’ kisc, e thoiscin: Osanna t’ birit t’ Davidit: u idhnuene,
16 E thane atii: A po nniin ti se scka thon atà? E tha Jeԑu atyne: Possì. A kur s’ keni lezuem: Se prei gojet fmiivet e t’ fòscgnevet kee marue laudin?
17 E lê atà, sckoi priàsct sceherit n’ Betànie: atỳ buiti.
18 E n’ nàdie tui u nkthye n’ scehèr, e muur ûgna.
19 E tui paa n’ rugh gni pem fikut, u affrue assai: e kurgiââ s’ gièt n’ tè vec se gièdht, e tha assai: Kur prei tejet fryt mos dallt per gith jet t’ jets: e me gni her u thaa fiku.
20 E tui paa discèpuit, u mrekuλuene, e thoiscin: Si u thaa me gni her?
21 E Jeԑu tui pergièg, tha atyne: Per t’ vertèt po ju tham, n’ pacci fee, e n’ mos u bâfsci sciỳb, jo saλde si ktii fikut keni per t’ bââ, por edhè n’ thacci ktii mali: Ciou, e bièrr n’ deet, kaa meu bââ.
22 E t’ githat atò, ci t’ lypni n’ uràt, tui bessue, keni me marr.
23 E si pat sckue n’ kisc, tui msue i u affruene atii, t’ part t’ mesctarvet, e plect e pòpuλit, tui than: Me t’ zil pusctèd bân ti ktò kafsc? E kùsc t’ dhà tỳy ket pusctèd?
24 Tui pergièg Jeԑu, tha atyne: Edhè une kam me pvet ju per gni fiàl: e n’ m’ pergiègesc mue, edhè une kam me than juve me t’ zilen pusctèd i bâi ktò.
25 Paghԑimi i Gniònit prei kâh iscte? prei cièλet, o prei nièrԑsc? E atà kuitoiscin vet me veti, tui than:
26 N’ thaccim, se prei cièλs, ai kaa me than neve: Psè praa nuk i bessuete atii? E n’ thaccim, se prei nièrԑsc, kena drue prei haλkut: psè t’ gith e mmaiscin Gniònin per profèt.
27 E pergièɣne Jeԑu, tui than: Nuk diim. E ai tha atyne: As une s’ po ju tham juve n’ t’ zilen pusctèd bâi ktò.
28 E si ju duket juve? Gni nièri kiscte dyy dièl, e tui affrue t’ parit, i tha: Biir, sckò sot, me punue n’ vnesct tem.
29 E ai tui pergièg, tha: Sdue. Por u peennue massannei, e sckoi.
30 E tui affrue tiètrit, e i tha asctù. E ai tui pergièg, i tha: Ԑot, une sckoi, e nuk voit.
31 I dhil prei dyysc bâni vuλnessen e babs? Atà i pergièɣne: I pari. Jeԑu tha atyne: Per t’ vertèt une po ju tham, ci publikanet e kurvat kan meu prii juve n’ reɣnii t’ Tenԑòt.
32 Psè erdh tu ju Gniòni m’ udh t’ dreits, e ju nuk bessuete atii: por publikanet, e kurvat i bessuene atii: e ju tui paa ktè as massannei s’ u peennuete, ci per me i bessue atii.
33 Nnighiòni gni tièter scemλtỳr: Gni nièri iscte ԑot i sctpiis, i zili vûûni gni vnesct, e rrethoi atè me gardh, e gropoi e vûûni n’ tè gni tork, e goditti gni kuλ, e e dha atè me e punue bulcvet, e sckoi n’ dhee t’ largh.
34 E tui ken ardh koha e frytvet, cioi yԑmeciaar e vet tu bulcvet, per me marr frytet e ssai.
35 E bulcet, zûûne yԑmeciàrt e tii, e gnenin e rrahne, gnenin e mytne, e tiètrin e vraane me guur.
36 Cioi prap tieer yԑmeciaar mââ sciùm se perpara, e bââne atyne asctù.
37 Nnevone cioi atyne t’ birin e vet, tui than: Kan me nneerue birin tem.
38 E bulcet tui paa t’ birin, thane vet me veti: Cikỳ âsct miraԑcia, eni, t’ vrassim atè, e kena me pass miraԑin e tii.
39 E muurne atè, e e cittne priàscta vnescts, e e mytne.
40 E kuur t’ viin i ԑoti i vnescts, scka kaa me bââ atyne bulce?
41 Atà pergièɣne: Kaa me bièrr t’ kcciit me t’ këcci: e kaa me dhan me punue vnescten e vet tieer bulce, ci t’ apin atii frytin n’ vakt t’ vet.
42 Tha Jeԑu atyne: A kur s’ keni lezue n’ t’ Sckruemit‐Scêit: Guuri, ci kee citt posct prei atyne ci goditscin, ky u bââ temeλii i ciòscs? Prei Ԑotit u bââ kiò, e âsct mrekuλ n’ syy tâân?
43 Per ktè po ju tham, ci kaa meu hièk prei jusc reɣnia e Tenԑòt, e kaa meu dhanun gni pòpuλit, ci t’ bâin frytet e tii.
44 E kusc t’ bien permì ket guur, kaa meu grîî: e permì t’ zilin t’ bien, kaa meu thermue.
45 E si nniine t’ part t’ mesctarvet, e Fariseit scemλtyrat e tii, muurne‐vesc se flite per atà.
46 E tui kerkue me zân atè, dresctne haλkun: psè e mmaiscin atè sikùr profèt.