Teaching about Divorce
(Mk 10.1‑12)1 Καὶ ἐγένετο ὅτε ἐτέλεσεν ὁ Ἰησοῦς τοὺς λόγους τούτους, μετῆρεν ἀπὸ τῆς Γαλιλαίας καὶ ἦλθεν εἰς τὰ ὅρια τῆς Ἰουδαίας πέραν τοῦ Ἰορδάνου. 2 καὶ ἠκολούθησαν αὐτῷ ὄχλοι πολλοί, καὶ ἐθεράπευσεν αὐτοὺς ἐκεῖ.
3 Καὶ προσῆλθον αὐτῷ Φαρισαῖοι πειράζοντες αὐτὸν καὶ λέγοντες, Εἰ ἔξεστιν ἀνθρώπῳ ἀπολῦσαι τὴν γυναῖκα αὐτοῦ κατὰ πᾶσαν αἰτίαν; 4 ὁ δὲ ἀποκριθεὶς εἶπεν, Οὐκ ἀνέγνωτε ὅτι ὁ κτίσας ἀπ᾽ ἀρχῆς ἄρσεν καὶ θῆλυ ἐποίησεν αὐτούς; 5 καὶ εἶπεν, Ἕνεκα τούτου καταλείψει ἄνθρωπος τὸν πατέρα καὶ τὴν μητέρα καὶ κολληθήσεται τῇ γυναικὶ αὐτοῦ, καὶ ἔσονται οἱ δύο εἰς σάρκα μίαν. 6 ὥστε οὐκέτι εἰσὶν δύο ἀλλὰ σὰρξ μία. ὃ οὖν ὁ θεὸς συνέζευξεν ἄνθρωπος μὴ χωριζέτω. 7 λέγουσιν αὐτῷ, Τί οὖν Μωϋσῆς ἐνετείλατο δοῦναι βιβλίον ἀποστασίου καὶ ἀπολῦσαι [αὐτήν ]; 8 λέγει αὐτοῖς ὅτι Μωϋσῆς πρὸς τὴν σκληροκαρδίαν ὑμῶν ἐπέτρεψεν ὑμῖν ἀπολῦσαι τὰς γυναῖκας ὑμῶν, ἀπ᾽ ἀρχῆς δὲ οὐ γέγονεν οὕτως. 9 λέγω δὲ ὑμῖν ὅτι ὃς ἂν ἀπολύσῃ τὴν γυναῖκα αὐτοῦ μὴ ἐπὶ πορνείᾳ καὶ γαμήσῃ ἄλλην μοιχᾶται. 10 λέγουσιν αὐτῷ οἱ μαθηταὶ [αὐτοῦ], Εἰ οὕτως ἐστὶν ἡ αἰτία τοῦ ἀνθρώπου μετὰ τῆς γυναικός, οὐ συμφέρει γαμῆσαι. 11 ὁ δὲ εἶπεν αὐτοῖς, Οὐ πάντες χωροῦσιν τὸν λόγον [τοῦτον] ἀλλ᾽ οἷς δέδοται. 12 εἰσὶν γὰρ εὐνοῦχοι οἵτινες ἐκ κοιλίας μητρὸς ἐγεννήθησαν οὕτως, καὶ εἰσὶν εὐνοῦχοι οἵτινες εὐνουχίσθησαν ὑπὸ τῶν ἀνθρώπων, καὶ εἰσὶν εὐνοῦχοι οἵτινες εὐνούχισαν ἑαυτοὺς διὰ τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν. ὁ δυνάμενος χωρεῖν χωρείτω.
Little Children Blessed
(Mk 10.13‑16Lk 18.15‑17)13 Τότε προσηνέχθησαν αὐτῷ παιδία ἵνα τὰς χεῖρας ἐπιθῇ αὐτοῖς καὶ προσεύξηται· οἱ δὲ μαθηταὶ ἐπετίμησαν αὐτοῖς. 14 ὁ δὲ Ἰησοῦς εἶπεν, Ἄφετε τὰ παιδία καὶ μὴ κωλύετε αὐτὰ ἐλθεῖν πρός με, τῶν γὰρ τοιούτων ἐστὶν ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν. 15 καὶ ἐπιθεὶς τὰς χεῖρας αὐτοῖς ἐπορεύθη ἐκεῖθεν.
The Rich Young Man
(Mk 10.17‑31Lk 18.18‑30)16 Καὶ ἰδοὺ εἷς προσελθὼν αὐτῷ εἶπεν, Διδάσκαλε, τί ἀγαθὸν ποιήσω ἵνα σχῶ ζωὴν αἰώνιον; 17 ὁ δὲ εἶπεν αὐτῷ, Τί με ἐρωτᾷς περὶ τοῦ ἀγαθοῦ; εἷς ἐστιν ὁ ἀγαθός· εἰ δὲ θέλεις εἰς τὴν ζωὴν εἰσελθεῖν, τήρησον τὰς ἐντολάς. 18 λέγει αὐτῷ, Ποίας; ὁ δὲ Ἰησοῦς εἶπεν, Τὸ Οὐ φονεύσεις, Οὐ μοιχεύσεις, Οὐ κλέψεις, Οὐ ψευδομαρτυρήσεις, 19 Τίμα τὸν πατέρα καὶ τὴν μητέρα, καί, Ἀγαπήσεις τὸν πλησίον σου ὡς σεαυτόν. 20 λέγει αὐτῷ ὁ νεανίσκος, Πάντα ταῦτα ἐφύλαξα· τί ἔτι ὑστερῶ; 21 ἔφη αὐτῷ ὁ Ἰησοῦς, Εἰ θέλεις τέλειος εἶναι, ὕπαγε πώλησόν σου τὰ ὑπάρχοντα καὶ δὸς [τοῖς] πτωχοῖς, καὶ ἕξεις θησαυρὸν ἐν οὐρανοῖς, καὶ δεῦρο ἀκολούθει μοι. 22 ἀκούσας δὲ ὁ νεανίσκος τὸν λόγον ἀπῆλθεν λυπούμενος· ἦν γὰρ ἔχων κτήματα πολλά.
23 Ὁ δὲ Ἰησοῦς εἶπεν τοῖς μαθηταῖς αὐτοῦ, Ἀμὴν λέγω ὑμῖν ὅτι πλούσιος δυσκόλως εἰσελεύσεται εἰς τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν. 24 πάλιν δὲ λέγω ὑμῖν, εὐκοπώτερόν ἐστιν κάμηλον διὰ τρυπήματος ῥαφίδος διελθεῖν ἢ πλούσιον εἰσελθεῖν εἰς τὴν βασιλείαν τοῦ θεοῦ. 25 ἀκούσαντες δὲ οἱ μαθηταὶ ἐξεπλήσσοντο σφόδρα λέγοντες, Τίς ἄρα δύναται σωθῆναι; 26 ἐμβλέψας δὲ ὁ Ἰησοῦς εἶπεν αὐτοῖς, Παρὰ ἀνθρώποις τοῦτο ἀδύνατόν ἐστιν, παρὰ δὲ θεῷ πάντα δυνατά. 27 Τότε ἀποκριθεὶς ὁ Πέτρος εἶπεν αὐτῷ, Ἰδοὺ ἡμεῖς ἀφήκαμεν πάντα καὶ ἠκολουθήσαμέν σοι· τί ἄρα ἔσται ἡμῖν; 28 ὁ δὲ Ἰησοῦς εἶπεν αὐτοῖς, Ἀμὴν λέγω ὑμῖν ὅτι ὑμεῖς οἱ ἀκολουθήσαντές μοι ἐν τῇ παλιγγενεσίᾳ, ὅταν καθίσῃ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἐπὶ θρόνου δόξης αὐτοῦ, καθήσεσθε καὶ ὑμεῖς ἐπὶ δώδεκα θρόνους κρίνοντες τὰς δώδεκα φυλὰς τοῦ Ἰσραήλ. 29 καὶ πᾶς ὅστις ἀφῆκεν οἰκίας ἢ ἀδελφοὺς ἢ ἀδελφὰς ἢ πατέρα ἢ μητέρα ἢ τέκνα ἢ ἀγροὺς ἕνεκεν τοῦ ὀνόματός μου, ἑκατονταπλασίονα λήμψεται καὶ ζωὴν αἰώνιον κληρονομήσει. 30 Πολλοὶ δὲ ἔσονται πρῶτοι ἔσχατοι καὶ ἔσχατοι πρῶτοι.
1 E u bââ, si i maroi Jeԑu ktò fiàl, sckoi prei Galilejet e voiti prei kufîîsc t’ Cfutniis pertè Jordanin,
2 E muurne mrapa atè sciùm haλk, e atỳ i scnosci atà.
3 E Fariseit u affruene atii per me tnue, e i thane: A kaa nièri iԑen me lsciue gruen e vet, per cfar do sebeti?
4 Ai tui pergièg, tha atyne: A nuk koni ju lezue, psè ai, ci ciỳsc prei t’ fiλuemit krioi nièrin, krioi atà masckuλ e femen? e tha:
5 Per ktè kaa me lân nièri baben, e nânen, e kaa me nnei basck me t’ sciòccien e vet, e t’ dyy kan me ken gni misc.
6 Nuk jan praa mââ dyy, por saλde gni misc. Scka kaa praa gnittun Ԑoti, nièri mos t’ daain.
7 Thon atii: E psè praa Moisei urdhnoi me dhan letren e t’ lsciuemit, e meu daa?
8 Tha atyne: Moisei per sebèt t’ foortës ԑemrës jui dha juve iԑen me lsciue graat tuja: por prei s’ fiλuemit nuk kiè cisctù.
9 E une po ju tham, psè gith‐kusc ci t’ keet lsciue gruen e vet, vec se per sebèt kurvniis, e t’ keet marr gni tièter, bân kurvnii: e kusc t’ keet marr gruen e lsciume, kurvòn.
10 Thon atii discèpuit e vet: N’ kiòft ksctù puna e nièrit me t’ sciòccien, s’ viien meu martue.
11 E tha ai atyne: T’ githe nuk marrin‐vesc ket fiàl, por atyne ci âsct dhanun.
12 Psè jan dissaa haduma, ci ksctù jan leem prei barkut s’ amës: e jàn haduma, ci jan bââmun prei nièrԑsc: e jan haduma, ci kan tredhun vetvethen per hater t’ reɣniis cièλvet. Kusc munnet me marr‐vesc t’ merr‐vesc.
13 Athèr pruune perpara atii fmiit, aboλà ci t’ vêêt duurt permì atà, e t’ lùtëhei. Por discèpuit u bertitscin atyne.
14 E tha Jeԑu atyne: Lêni fmiit, e mos bâni atyne jassàk me ardh te une: psè reɣnia e cièλvet âsct e tyne.
15 E massì pat vûû duurt permì atà, sckoi prei assì vennit.
16 E cè gni tui affrue atii, e tha: Mièscter i mir, ci t’ mir t’ bâi une por me fitue jeten e paa‐sosmë?
17 Jeԑu tha atii: Psè m’ pvet mue kâh âna s’ mirs? Gni âsct i mir, Ԑotỳn. Por n’ dacc me hîî n’ jet, mma urdhnimet.
18 Tha atii: T’ zil? E Jeԑu tha: Mos vraa: Mos kurvnò: Mos vidh: Mos bân descmii rrêêscme:
19 Nneerò baben tân, e nânen tânne, e kee me dasct sciòccin tân sikùr vetvethen.
20 Tha atii diàli: T’ gith ktò e ruita ciỳsc se prei t’ riit tem, e scka mââ m’ duhet mue?
21 Jeԑu tha atii: N’ dacc me ken i plott, sckò, scitt gith scka kee, e nep fukaravet, e kee me pass gni haԑn n’ cièλ: e eja, e m’ merr mrapa mue.
22 E si nniu diàli ktò fiàl, sckoi idhtscm: psè kiscte sciùm cifλèkice.
23 E tha Jeԑu discèpuivet vet: Per t’ vertèt po ju tham, se âsct vsctiir per ԑegninin me hîî n’ reɣnii t’ cièλvet.
24 E prap po ju tham: Se âsct mââ koλai me sckue gni deve n’ per bir t’ giylpàns, se gni ԑegnin me hîî n’ reɣnii t’ cièλvet.
25 E discèpuit tui nnie ktò, fort u ciuditne, tui than: Kùsc praa kaa me muit meu scelbue?
26 E Jeԑu tui kciỳr atà, tha atyne: Kiò per nièrԑt s’ âsct memciỳm: por perpara Ԑotit gith scka âsct memciỳm.
27 Athèr tui pergièg Pièter, tha atii: Cè na kena lân gith scka, e t’ kena marr mrapa tyy: praa scka kaa me ken per nee?
28 E tha Jeԑu atyne: Per t’ vertèt po ju tham, ju, ci keni marr mrapa mue, n’ t’ pertrimit kuur i Biri i nièrit kaa me nnei n’ selii t’ madhniis vet, keni me nnei edhè ju permì dymdhètt seliit, tui gikue dymdhètt fisset e Iԑraèlit.
29 E gith‐kusc, ci t’ keet lânun sctpiin, o vλaԑnit, o motrat, o baben, o nânen, o t’ sciòccien, o biit, o arat per hater emnit tem, kaa me marr gni cint per gni, e jeta e paa‐sosmë kaa me pass.
30 E sciùm t’ paar kan me ken t’ mram, e sciùm t’ mram t’ paar.