The Demand for a Sign
(Mk 8.11‑13Lk 12.54‑56)1 Καὶ προσελθόντες οἱ Φαρισαῖοι καὶ Σαδδουκαῖοι πειράζοντες ἐπηρώτησαν αὐτὸν σημεῖον ἐκ τοῦ οὐρανοῦ ἐπιδεῖξαι αὐτοῖς. 2 ὁ δὲ ἀποκριθεὶς εἶπεν αὐτοῖς, [Ὀψίας γενομένης λέγετε, Εὐδία, πυρράζει γὰρ ὁ οὐρανός· 3 καὶ πρωΐ, Σήμερον χειμών, πυρράζει γὰρ στυγνάζων ὁ οὐρανός. τὸ μὲν πρόσωπον τοῦ οὐρανοῦ γινώσκετε διακρίνειν, τὰ δὲ σημεῖα τῶν καιρῶν οὐ δύνασθε;] 4 Γενεὰ πονηρὰ καὶ μοιχαλὶς σημεῖον ἐπιζητεῖ, καὶ σημεῖον οὐ δοθήσεται αὐτῇ εἰ μὴ τὸ σημεῖον Ἰωνᾶ. καὶ καταλιπὼν αὐτοὺς ἀπῆλθεν.
The Leaven of the Pharisees and Sadducees
(Mk 8.14‑21)5 Καὶ ἐλθόντες οἱ μαθηταὶ εἰς τὸ πέραν ἐπελάθοντο ἄρτους λαβεῖν. 6 ὁ δὲ Ἰησοῦς εἶπεν αὐτοῖς, Ὁρᾶτε καὶ προσέχετε ἀπὸ τῆς ζύμης τῶν Φαρισαίων καὶ Σαδδουκαίων. 7 οἱ δὲ διελογίζοντο ἐν ἑαυτοῖς λέγοντες ὅτι Ἄρτους οὐκ ἐλάβομεν. 8 γνοὺς δὲ ὁ Ἰησοῦς εἶπεν, Τί διαλογίζεσθε ἐν ἑαυτοῖς, ὀλιγόπιστοι, ὅτι ἄρτους οὐκ ἔχετε; 9 οὔπω νοεῖτε, οὐδὲ μνημονεύετε τοὺς πέντε ἄρτους τῶν πεντακισχιλίων καὶ πόσους κοφίνους ἐλάβετε; 10 οὐδὲ τοὺς ἑπτὰ ἄρτους τῶν τετρακισχιλίων καὶ πόσας σπυρίδας ἐλάβετε; 11 πῶς οὐ νοεῖτε ὅτι οὐ περὶ ἄρτων εἶπον ὑμῖν; προσέχετε δὲ ἀπὸ τῆς ζύμης τῶν Φαρισαίων καὶ Σαδδουκαίων. 12 τότε συνῆκαν ὅτι οὐκ εἶπεν προσέχειν ἀπὸ τῆς ζύμης τῶν ἄρτων ἀλλ᾽ ἀπὸ τῆς διδαχῆς τῶν Φαρισαίων καὶ Σαδδουκαίων.
Peter’s Declaration about Jesus
(Mk 8.27‑30Lk 9.18‑21)13 Ἐλθὼν δὲ ὁ Ἰησοῦς εἰς τὰ μέρη Καισαρείας τῆς Φιλίππου ἠρώτα τοὺς μαθητὰς αὐτοῦ λέγων, Τίνα λέγουσιν οἱ ἄνθρωποι εἶναι τὸν υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου; 14 οἱ δὲ εἶπαν, Οἱ μὲν Ἰωάννην τὸν βαπτιστήν, ἄλλοι δὲ Ἠλίαν, ἕτεροι δὲ Ἰερεμίαν ἢ ἕνα τῶν προφητῶν. 15 λέγει αὐτοῖς, Ὑμεῖς δὲ τίνα με λέγετε εἶναι; 16 ἀποκριθεὶς δὲ Σίμων Πέτρος εἶπεν, Σὺ εἶ ὁ Χριστὸς ὁ υἱὸς τοῦ θεοῦ τοῦ ζῶντος. 17 ἀποκριθεὶς δὲ ὁ Ἰησοῦς εἶπεν αὐτῷ, Μακάριος εἶ, Σίμων Βαριωνᾶ, ὅτι σὰρξ καὶ αἷμα οὐκ ἀπεκάλυψέν σοι ἀλλ᾽ ὁ πατήρ μου ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς. 18 κἀγὼ δέ σοι λέγω ὅτι σὺ εἶ Πέτρος, καὶ ἐπὶ ταύτῃ τῇ πέτρᾳ οἰκοδομήσω μου τὴν ἐκκλησίαν καὶ πύλαι ᾅδου οὐ κατισχύσουσιν αὐτῆς. 19 δώσω σοι τὰς κλεῖδας τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν, καὶ ὃ ἐὰν δήσῃς ἐπὶ τῆς γῆς ἔσται δεδεμένον ἐν τοῖς οὐρανοῖς, καὶ ὃ ἐὰν λύσῃς ἐπὶ τῆς γῆς ἔσται λελυμένον ἐν τοῖς οὐρανοῖς. 20 τότε διεστείλατο τοῖς μαθηταῖς ἵνα μηδενὶ εἴπωσιν ὅτι αὐτός ἐστιν ὁ Χριστός.
Jesus Foretells His Death and Resurrection
(Mk 8.31–9.1Lk 9.22‑27)21 Ἀπὸ τότε ἤρξατο ὁ Ἰησοῦς δεικνύειν τοῖς μαθηταῖς αὐτοῦ ὅτι δεῖ αὐτὸν εἰς Ἱεροσόλυμα ἀπελθεῖν καὶ πολλὰ παθεῖν ἀπὸ τῶν πρεσβυτέρων καὶ ἀρχιερέων καὶ γραμματέων καὶ ἀποκτανθῆναι καὶ τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ ἐγερθῆναι. 22 καὶ προσλαβόμενος αὐτὸν ὁ Πέτρος ἤρξατο ἐπιτιμᾶν αὐτῷ λέγων, Ἵλεώς σοι, κύριε· οὐ μὴ ἔσται σοι τοῦτο. 23 ὁ δὲ στραφεὶς εἶπεν τῷ Πέτρῳ, Ὕπαγε ὀπίσω μου, Σατανᾶ· σκάνδαλον εἶ ἐμοῦ, ὅτι οὐ φρονεῖς τὰ τοῦ θεοῦ ἀλλὰ τὰ τῶν ἀνθρώπων. 24 Τότε ὁ Ἰησοῦς εἶπεν τοῖς μαθηταῖς αὐτοῦ, Εἴ τις θέλει ὀπίσω μου ἐλθεῖν, ἀπαρνησάσθω ἑαυτὸν καὶ ἀράτω τὸν σταυρὸν αὐτοῦ καὶ ἀκολουθείτω μοι. 25 ὃς γὰρ ἐὰν θέλῃ τὴν ψυχὴν αὐτοῦ σῶσαι ἀπολέσει αὐτήν· ὃς δ᾽ ἂν ἀπολέσῃ τὴν ψυχὴν αὐτοῦ ἕνεκεν ἐμοῦ εὑρήσει αὐτήν. 26 τί γὰρ ὠφεληθήσεται ἄνθρωπος ἐὰν τὸν κόσμον ὅλον κερδήσῃ τὴν δὲ ψυχὴν αὐτοῦ ζημιωθῇ; ἢ τί δώσει ἄνθρωπος ἀντάλλαγμα τῆς ψυχῆς αὐτοῦ; 27 μέλλει γὰρ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἔρχεσθαι ἐν τῇ δόξῃ τοῦ πατρὸς αὐτοῦ μετὰ τῶν ἀγγέλων αὐτοῦ, καὶ τότε ἀποδώσει ἑκάστῳ κατὰ τὴν πρᾶξιν αὐτοῦ. 28 ἀμὴν λέγω ὑμῖν ὅτι εἰσίν τινες τῶν ὧδε ἑστώτων οἵτινες οὐ μὴ γεύσωνται θανάτου ἕως ἂν ἴδωσιν τὸν υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου ἐρχόμενον ἐν τῇ βασιλείᾳ αὐτοῦ.
Krie XVI.
1 E kur u‐kjas𝑒n Farisénj𝑒t𝑒, e Saduts̆énj𝑒t𝑒, ts̆𝑒 e kseváli𝑒n, i lip𝑒n t’ i d𝑒ftoγj𝑒 ndô sinjaχ𝑒 ka kjíeγia.
2 E aí u‐p𝑒rgjekj𝑒, e i θa: Mbré manet θoni: Mot’ i mir𝑒, se kjíeγia u‐ngukj𝑒.
3 E menatnet: Sot𝑒 mot’ i kekj𝑒, se ngúkjet𝑒 kjíeγia, as̆tú si vré χet𝑒. Ipókrit𝑒ra, dini t𝑒 njiχni fakjen e kjíeγi𝑒s: po sinjájet𝑒 e kjerónj𝑒vet ng𝑒 m𝑒nd’ i njiχni?
4 J𝑒nía e lig𝑒 e kurv𝑒tore k𝑒rkón sinjâχ: e jatr𝑒 sinjaχ𝑒 ng𝑒 kat’ i jípet𝑒 asâγj𝑒, se po sinjaγi i Dz̆on𝑒s𝑒 profétit𝑒. E t𝑒 l𝑒net ts̆𝑒 i la, u‐nis𝑒.
5 E si van𝑒 dis̆ípuj𝑒t’ e tîγj𝑒 mbatan𝑒, χarrúan t𝑒 mírri𝑒n búk𝑒t𝑒.
6 E Dz̆esúi θa atire: V𝑒rreni, e rúχiχj𝑒 ka brumit e Farisénj𝑒vet eδé Saduts̆énj𝑒vet.
7 E atá flísi𝑒n nd𝑒r ta, e θós̆i𝑒n: Se ng𝑒 múartim𝑒 búk𝑒t𝑒.
8 E Dz̆esúi, ts̆𝑒 e nd𝑒lgói, θa: Ts̆𝑒 θoni nd𝑒r jû, njér𝑒z𝑒 me pak𝑒 bess𝑒, se ng𝑒 kini búk𝑒t𝑒?
9 Si ng𝑒 nd𝑒lgoni, e ng𝑒 kuj𝑒toni pess𝑒 búk𝑒t’ e pess𝑒 míj𝑒vet, e sâ kufine ndzúart𝑒?
10 E miδé s̆𝑒tat𝑒 búk𝑒t’ e katr𝑒 míj𝑒vet, e sâ s̆port𝑒 ndzúart𝑒?
11 Si ng𝑒 nd𝑒lgoni, se ú ng𝑒 ju e θas̆𝑒 p𝑒r búk𝑒n𝑒: Rúχiχj𝑒 ka brumit e Farisénj𝑒vet, eδé Saduts̆énj𝑒vet?
12 Aχiérra nd𝑒lgúan se ng𝑒 θa t𝑒 rúχes̆in ka brumit e búk𝑒s𝑒, se po ka m𝑒simi i Farisénj𝑒vet e i Saduts̆énj𝑒vet.
13 E t𝑒 váturit Dz̆esúi te án𝑒t’ e Ts̆esarîs𝑒 t𝑒 F𝑒lípit𝑒, píeiti dis̆ípuj𝑒vet tîγj𝑒, tue θ𝑒n𝑒: Kus̆ θon𝑒 njérzit𝑒 se is̆t i Biri i njeríut𝑒?
14 E atá θan𝑒: Tsa Dz̆uánin𝑒 Batist𝑒n, tjer𝑒 Elîn, e tjer𝑒 Dz̆eremîn, ô ndonjé t𝑒 profétravet.
15 Θot atire: E jû kus̆ θoni se jam ú?
16 E t𝑒 p𝑒rgjégjurit Simún Piétri, θa: Ti jê Kris̆ti, i biri i Per𝑒ndîs t𝑒 gjáγit𝑒.
17 E p𝑒rgjégjurit Dz̆esúi, θa atîγje: I lumi ti, Simún Bar Joná: se tîj ng𝑒 t’ e sbloi mis̆t, e gjaku, se po Tata jim𝑒, ts̆𝑒 is̆t𝑒 te kjíeγiat𝑒.
18 E ú t𝑒 θom𝑒, se ti jê Piétri, e mbi kt𝑒 gûr ka stis𝑒 klis̆𝑒n time, e díert’ e pís𝑒s𝑒 ng𝑒 kat’ e múnj𝑒n𝑒.
19 E tîj ka jap𝑒 klíts̆et’ e mbretrîs t𝑒 kjíeγiavet. E k𝑒 liθ𝑒s̆ ti mbi δéun, ka jêt𝑒 líδur𝑒 eδé te kjíeγiat𝑒: e k𝑒 sgliθ𝑒s̆ ti mbi δéun, ka jêt𝑒 sglíδur𝑒 te kjíeγia.
20 Aχiérra urδurói dis̆ípuj𝑒vet tîγj𝑒 t𝑒 mos θós̆i𝑒n njeríu se aí ê Kris̆ti.
21 Ts̆𝑒 aχiérra zuri‐fiχ𝑒 Dz̆esúi t𝑒 d𝑒ftoγj𝑒 dis̆ípuj𝑒vet tîγj𝑒, se duχej t𝑒 vêγj𝑒 nd𝑒 Dz̆erusalém, e t𝑒 duroγj𝑒 disâ ka plékj𝑒t𝑒, e ka t𝑒 pár𝑒t’ e príftravet, e ka Skríbrat𝑒, e t’ is̆ vrâr𝑒, e mbi trî ditt𝑒 t𝑒 ngjaγej.
22 E Piétri e χolkji m𝑒 njan𝑒, e zû t’ e kj𝑒rtoγj𝑒 tue θ𝑒n𝑒: Lipisu vet𝑒χên, Zot: mos e pats̆e gjiθ𝑒 k𝑒té .
23 E aí t𝑒 pjerr𝑒t, θa Piétrit𝑒: Jets𝑒 prapa meje, satanás, ti m𝑒 jep𝑒 sk𝑒ndaχ: se ng𝑒 γojas𝑒 s̆𝑒rbíset’ e Per𝑒ndîs𝑒, se po ató t𝑒 njérz𝑒vet.
24 Aχiérra Dz̆esúi θa dis̆ípuj𝑒vet tîγj𝑒: Nai ndonjé do vinj𝑒 pas meje, le t𝑒 mos njóχ𝑒nj𝑒 mê vet𝑒χên t𝑒 tîγj𝑒, le t𝑒 ngarkonj𝑒 krikjen e tîγj𝑒, e le t𝑒 mos m𝑒 lé r𝑒nj𝑒 k𝑒mb𝑒.
25 Se aí ts̆𝑒 t𝑒 dêt𝑒 t𝑒 s̆p𝑒tonj𝑒 gjeγ𝑒n e tîγj𝑒, kat’ e sbiér𝑒nj𝑒: e aí ts̆𝑒 t𝑒 sbiér𝑒nj𝑒 gjeγ𝑒n e tîγj𝑒 páj𝑒t𝑒 meje, kat’ e gjênj𝑒.
26 Se ts̆𝑒 i v𝑒jén njeríut𝑒, n𝑒 aí múnd𝑒s̆it jet𝑒n e t𝑒r𝑒, e u‐d𝑒m𝑒toft𝑒 s̆pirtin e tîγj𝑒? Se ts̆𝑒 do t𝑒 jáp𝑒nj𝑒 njeríu p𝑒r pjes𝑒 t𝑒 s̆pírtit𝑒 tîγj𝑒?
27 Andái i Biri i njeríut𝑒 kat𝑒 vinj𝑒 te l𝑒vdía e Tát𝑒s𝑒 tîγj𝑒 me é ngj𝑒j𝑒t’ e tîγj𝑒: e aχiérra kat𝑒 pagúanj𝑒 nga njerî mbi t𝑒 bé mat’ e tîγj𝑒.
28 Me ftet𝑒 ju θom𝑒, jan𝑒 ts̆𝑒dó te k𝑒tá, ts̆𝑒 rrîn k𝑒tú, ts̆𝑒 ng𝑒 kat𝑒 ngjépsj𝑒n𝑒 mórtie, njera t𝑒 s̆óχ𝑒j𝑒n𝑒 t𝑒 Birin e njeríut𝑒, ts̆𝑒 vete te mbretría e tîγj𝑒.