1 A nukë thërret dituria? Edhe nukë nxier zën’ e saj urtësia?
2 Qëndron ndë majët të vëndevet lartë përmbi udhët, ndë mest të udhëvet kryqe.
3 Thërret afërë portavet, ndë të hyrët të qytetit, ndë të hyrët të dyeret.
4 U thërres juve, o njerës, edhe zëri im (lëshonetë) te të bijet’ e njerëzet.
5 O të miturë, kupëtoni urtësi, edhe, o të marrë, fitoni zemërë të mënçëme.
6 Dëgjoni, sepse do të flas punëra të larta, edhe buzët’ e mia do të flasënë punëra të dreita.
7 Sepse gurmazi im do të flasë të vërtetënë, edhe buzëvet mia u vien të ndohtë nga pabesëria.
8 Gjithë fialët’ e golësë s’ime janë me dreitëri, s’ka kobim a të shtrëmbëtë ndër ato;
9 të gjitha janë të këthiellëta tek ay që kupëton, edhe të dreita ndër ata që gjënjënë mënt.
10 Merrmëni mësimnë, e jo argjëndinë, edhe mëndëjenë, më tepërë se arin’ e sgjedhurë.
11 Sepse dituria është më e mirë se gurët’ e paçimuarë, edhe gjithë kafshat’ e dëshëruarshime nukë janë kaqë të vëlyera, sa ajo.
12 Unë dituria rri bashkë me urtësinë, edhe gjënj mëndëjen’ e këshillevet urta.
13 Frik’ e Zotit (është) të mërzitnjë njeriu të keqenë; unë mërzit madhështinë, e mburresënë, e udhën’ e keqe, e golën’ e shtrembëtë.
14 Imeja është këshilleja, edhe siguria, unë (jam) mëndëja; imeja është fuqia.
15 Me anë t’ime të mbëretëronjënë mbëretëritë, edhe të parëtë presënë gjyq të dreitë.
16 Zotërinjtë zotëronjënë me anë t’ime, edhe njerëzit’ e mëdhenj, gjithë gjykatësit’ e dheut.
17 Unë dua ata që më duanë, edhe ata që të më kërkonjënë do të më gjënjënë.
18 Gjëja e lavdia është bashkë me mua, kafsha të mira që mbesënë, edhe dreitëria.
19 Pemët’ (e mia) janë më të mira se ari, edhe se ari i qëruarë; edhe drithi im, se argjëndi i sgjedhurë.
20 Ecënj mb’ udhë të dreitërisë, ndë mest të rrugavet gjyqit,
21 që të bënj ata që më duanë të trashëgonjënë kafsha të mira, edhe të mbush thesarët’ e atyreve.
22 Zoti më kishte ndë kryet të udhëvet ti, përpara punëvet ti, që përpara jetësë.
23 Që përpara jetësë më leu me val, që ndë kryet të herësë, pa qënë dheu.
24 Linda kur nuk’ ishin’ avysatë, kur nuk’ ishinë gurratë që buronjën’ ujëratë;
25 përpara se të themeloneshinë maletë, përpara kodravet; unë linda,
26 që kur s’kishte bërë dhenë, as fushatë, as majat’ e dheravet botësë.
27 Kur bënte gati qiejetë, un’ (ishnjam) atie; kur shënonte rreth përmbi faqet të avysësë,
28 kur qëndronte retë lart, kur forconte gurrat’ e avysësë;
29 Kur vinte nomin’ e ti ndë det, ujëratë të mos kapërceninë tej urdhëratën’ e ati; kur urdhëronte themelet’ e dheut,
30 atëherë ishnjam afër’ ati tuke punuarë; edhe unë ishnjam përditë të kënaqurit’ (e ati), e gëzuarë përherë përpara ati,
31 e gëzuarë ndë botët të dheut ati; edhe të kënaquritë t’im (ish) bashkë me të bijt e njerëzet.
32 Tashi pra dëgjomëni, o djem, sepse të lumurë jan’ ata që ruanjën’ udhët’ e mia.
33 Dëgjoni mësim, edhe bëhi të diturë, edhe mos e hithni tej.
34 Lum ay njeri që të më dëgjonjë, tuke ndenjurë squarë për ditë ndër dyert të mia, tuke priturë ndër pragjet të dyervet mia,
35 sepse kush të gjënjë mua, do të gjënjë jetë, edhe do të marrë hirë prej Zotit.
36 Po kush të fëlenjë tek unë, i bën keq shpirtit ti; gjith’ ata që më mërzitnjënë duanë vdekëje.
1 Σὺ τὴν σοφίαν κηρύξεις, ἵνα φρόνησίς σοι ὑπακούσῃ·
2 ἐπὶ γὰρ τῶν ὑψηλῶν ἄκρων ἐστίν,
ἀνὰ μέσον δὲ τῶν τρίβων ἕστηκεν·
3 παρὰ γὰρ πύλαις δυναστῶν παρεδρεύει,
ἐν δὲ εἰσόδοις ὑμνεῖται
4 Ὑμᾶς, ὦ ἄνθρωποι, παρακαλῶ
καὶ προΐεμαι ἐμὴν φωνὴν υἱοῖς ἀνθρώπων·
5 νοήσατε, ἄκακοι, πανουργίαν,
οἱ δὲ ἀπαίδευτοι, ἔνθεσθε καρδίαν.
6 εἰσακούσατέ μου, σεμνὰ γὰρ ἐρῶ
καὶ ἀνοίσω ἀπὸ χειλέων ὀρθά·
7 ὅτι ἀλήθειαν μελετήσει ὁ φάρυγξ μου,
ἐβδελυγμένα δὲ ἐναντίον ἐμοῦ χείλη ψευδῆ.
8 μετὰ δικαιοσύνης πάντα τὰ ῥήματα τοῦ στόματός μου,
οὐδὲν ἐν αὐτοῖς σκολιὸν οὐδὲ στραγγαλῶδες·
9 πάντα ἐνώπια τοῖς συνιοῦσιν
καὶ ὀρθὰ τοῖς εὑρίσκουσι γνῶσιν.
10 λάβετε παιδείαν καὶ μὴ ἀργύριον
καὶ γνῶσιν ὑπὲρ χρυσίον δεδοκιμασμένον,
ἀνθαιρεῖσθε δὲ αἴσθησιν χρυσίου καθαροῦ·
11 κρείσσων γὰρ σοφία λίθων πολυτελῶν,
πᾶν δὲ τίμιον οὐκ ἄξιον αὐτῆς ἐστιν.
12 ἐγὼ ἡ σοφία κατεσκήνωσα βουλήν,
καὶ γνῶσιν καὶ ἔννοιαν ἐγὼ ἐπεκαλεσάμην.
13 φόβος κυρίου μισεῖ ἀδικίαν,
ὕβριν τε καὶ ὑπερηφανίαν καὶ ὁδοὺς πονηρῶν·
μεμίσηκα δὲ ἐγὼ διεστραμμένας ὁδοὺς κακῶν.
14 ἐμὴ βουλὴ καὶ ἀσφάλεια,
ἐμὴ φρόνησις, ἐμὴ δὲ ἰσχύς·
15 δι᾽ ἐμοῦ βασιλεῖς βασιλεύουσιν,
καὶ οἱ δυνάσται γράφουσιν δικαιοσύνην·
16 δι᾽ ἐμοῦ μεγιστᾶνες μεγαλύνονται,
καὶ τύραννοι δι᾽ ἐμοῦ κρατοῦσι γῆς.
17 ἐγὼ τοὺς ἐμὲ φιλοῦντας ἀγαπῶ,
οἱ δὲ ἐμὲ ζητοῦντες εὑρήσουσιν.
18 πλοῦτος καὶ δόξα ἐμοὶ ὑπάρχει
καὶ κτῆσις πολλῶν καὶ δικαιοσύνη·
19 βέλτιον ἐμὲ καρπίζεσθαι ὑπὲρ χρυσίον καὶ λίθον τίμιον,
τὰ δὲ ἐμὰ γενήματα κρείσσω ἀργυρίου ἐκλεκτοῦ.
20 ἐν ὁδοῖς δικαιοσύνης περιπατῶ
καὶ ἀνὰ μέσον τρίβων δικαιώματος ἀναστρέφομαι,
21 ἵνα μερίσω τοῖς ἐμὲ ἀγαπῶσιν ὕπαρξιν
καὶ τοὺς θησαυροὺς αὐτῶν ἐμπλήσω ἀγαθῶν.
21a ἐὰν ἀναγγείλω ὑμῖν τὰ καθ᾽ ἡμέραν γινόμενα,
μνημονεύσω τὰ ἐξ αἰῶνος ἀριθμῆσαι.
22 κύριος ἔκτισέν με ἀρχὴν ὁδῶν αὐτοῦ εἰς ἔργα αὐτοῦ,
23 πρὸ τοῦ αἰῶνος ἐθεμελίωσέν με ἐν ἀρχῇ,
24 πρὸ τοῦ τὴν γῆν ποιῆσαι καὶ πρὸ τοῦ τὰς ἀβύσσους ποιῆσαι,
πρὸ τοῦ προελθεῖν τὰς πηγὰς τῶν ὑδάτων,
25 πρὸ τοῦ ὄρη ἑδρασθῆναι,
πρὸ δὲ πάντων βουνῶν γεννᾷ με.
26 κύριος ἐποίησεν χώρας καὶ ἀοικήτους
καὶ ἄκρα οἰκούμενα τῆς ὑπ᾽ οὐρανόν.
27 ἡνίκα ἡτοίμαζεν τὸν οὐρανόν, συμπαρήμην αὐτῷ,
καὶ ὅτε ἀφώριζεν τὸν ἑαυτοῦ θρόνον ἐπ᾽ ἀνέμων.
28 ἡνίκα ἰσχυρὰ ἐποίει τὰ ἄνω νέφη,
καὶ ὡς ἀσφαλεῖς ἐτίθει πηγὰς τῆς ὑπ᾽ οὐρανὸν
29 καὶ ἰσχυρὰ ἐποίει τὰ θεμέλια τῆς γῆς,
30 ἤμην παρ᾽ αὐτῷ ἁρμόζουσα,
ἐγὼ ἤμην ᾗ προσέχαιρεν.
καθ᾽ ἡμέραν δὲ εὐφραινόμην ἐν προσώπῳ αὐτοῦ ἐν παντὶ καιρῷ,
31 ὅτε εὐφραίνετο τὴν οἰκουμένην συντελέσας
καὶ ἐνευφραίνετο ἐν υἱοῖς ἀνθρώπων.
32 νῦν οὖν, υἱέ, ἄκουέ μου.
34 μακάριος ἀνήρ, ὃς εἰσακούσεταί μου,
καὶ ἄνθρωπος, ὃς τὰς ἐμὰς ὁδοὺς φυλάξει
ἀγρυπνῶν ἐπ᾽ ἐμαῖς θύραις καθ᾽ ἡμέραν
τηρῶν σταθμοὺς ἐμῶν εἰσόδων·
35 αἱ γὰρ ἔξοδοί μου ἔξοδοι ζωῆς,
καὶ ἑτοιμάζεται θέλησις παρὰ κυρίου.
36 οἱ δὲ εἰς ἐμὲ ἁμαρτάνοντες ἀσεβοῦσιν τὰς ἑαυτῶν ψυχάς,
καὶ οἱ μισοῦντές με ἀγαπῶσιν θάνατον.