1 Biri im, ndë u bëre dorë-zënë për mikunë tënt, ndë i dhe dorënë të huajit,
2 u zure ndë lakt me fialët’ e golësë s’ate, u zure me fialët’ e golësë s’ate;
3 bën këtë pra, o biri im, edhe shpëto, sepse re ndë duart të mikut tënt; shko, mos u loth, edhe shtrëngo mikunë tënt.
4 Mos u apsh gjum syvet tu, as të dërmiturë qepallavet tua;
5 shpëto si kapruall prej dorësë gjahtorit, edhe si zok prej dorës’ ati që zë zoq.
6 Shko te milingoneja, o purtesës, vështo udhët’ e asaj, edhe bënu i urtë,
7 e cila pa krye, pa të parë, pa qiverrnitar,
8 bën gati ushqimn’ e saj ndë verë, mbëleth të ngrënat’ e saj ndë të korrët.
9 Gjer kurë do të flësh, o përtesës? Kurë do të ngrihesh nga gjumi?
10 Pak gjum, pak të dërmiturë, pak të pshtiellurë duartë mbë gjumët,
11 pastaj vien vobezia jote posi udhëtar i shpejtë, edhe nevola jote posi burr i armatosurë.
12 Njeriu i pavëlyerë, njeriu i lik, ecën me golë të shtrembëtë;
13 bën mbë sy me syt’ e ti, flet me këmbët’ e ti, mëson me gishtërat’ e ti,
14 me zëmërë të shtrembëtë mendon të këqia mbë ç’do kohë, mbiell zënëje,
15 përandaj papandehuraj i ka për të ardhurë humbëja, papandehuraj do të thërrmonetë pa (pasurë) mjekësi.
16 Zoti mërzit këto të gjashta, po më fort këto të shtata i ka të ndoh shpirti i ati:
17 sy madhështorë, gluhë gënjështare, edhe duar që derdhënë gjak të pafajm,
18 zemërë që mendon mendime të liq, këmbë që ecënjënë me vrap mbë të bërët të keqe,
19 deshmitar të rrem që flet gënjeshtrë, edhe atë që shtyn vëllezëritë të zihenë.
20 Biri im, ruaj porosin’ e t’yt-et, edhe mos hith tej nomin’ e s’at-ëme.
21 Mba-ji lidhurë përherë ndë zëmërët tënde, var-i ndë qafët tënde.
22 Kur të ecënjç, do të heqë udhënë; kur të flësh, do të të ruanjë; edhe (kur) të shkonesh, do të flasë bashkë me ty.
23 Sepse porosia është kandile, edhe nomi është dritë, edhe qërtimet’ e diturisë (jan’) udhë jete,
24 që të të ruanjënë nga gruaj’ e keqe, nga lajk’ e gluhësë (gruasë) huajë.
25 Le të mos i teketë zemërësë s’ate për bukurin’ e asaj, edhe le të mos të gjuanjë me qepallat’ e saj.
26 Sepse për punë të kurvësë (bënetë njeriu) gjer mbë një copë buke, edhe gruaj’ e burrit, (që është kurvë) gjuan shpirt të paçimuarë.
27 A munt të vërë zjarr ndonjë ndë gji të ti, edhe të mos i digjenë rrobatë?
28 A munt të ecënjë ndonjë mbi thëngjij të dhezurë, edhe të mos i digjenë këmbëtë?
29 Kështu (edhe) ay që hyn te gruaj’ e të afërëmit ti; kush t’i qaset’ afër’ asaj, nukë do të dalë i pafajm.
30 Nuk’ e mërzitnjënë viedhësinë, kur vieth për të nginjurë shpirtin’ e ti, kur ka uri,
31 po ndë u zëntë, ka për t’i dhënë prapë për një shtatë, ka për të dhënë gjithë gjën’ e shtëpisë ti.
32 Po kush kurvëron me ndonjë grua, s’ka mënt; ay që bën këtë, vdier shpirtin’ e ti.
33 Do të ketë plagë e turpëri, edhe turpëria e ati nukë do të shuhetë.
34 Sepse zëlia është marrësi’ e burrit, edhe s’i ka për të ardhurë keq ndë ditët të marrëjesë shpagimit.
35 Nukë do të marrë asndonjë shpërblim, as nukë do të sbutetë, edhe ndë ja shumofsh dhuratatë.
1 Υἱέ, ἐὰν ἐγγυήσῃ σὸν φίλον,
παραδώσεις σὴν χεῖρα ἐχθρῷ·
2 παγὶς γὰρ ἰσχυρὰ ἀνδρὶ τὰ ἴδια χείλη,
καὶ ἁλίσκεται χείλεσιν ἰδίου στόματος.
3 ποίει, υἱέ, ἃ ἐγώ σοι ἐντέλλομαι, καὶ σῴζου —
ἥκεις γὰρ εἰς χεῖρας κακῶν διὰ σὸν φίλον —
ἴθι μὴ ἐκλυόμενος,
παρόξυνε δὲ καὶ τὸν φίλον σου, ὃν ἐνεγυήσω·
4 μὴ δῷς ὕπνον σοῖς ὄμμασιν
μηδὲ ἐπινυστάξῃς σοῖς βλεφάροις,
5 ἵνα σῴζῃ ὥσπερ δορκὰς ἐκ βρόχων
καὶ ὥσπερ ὄρνεον ἐκ παγίδος.
6 Ἴθι πρὸς τὸν μύρμηκα, ὦ ὀκνηρέ,
καὶ ζήλωσον ἰδὼν τὰς ὁδοὺς αὐτοῦ
καὶ γενοῦ ἐκείνου σοφώτερος·
7 ἐκείνῳ γὰρ γεωργίου μὴ ὑπάρχοντος
μηδὲ τὸν ἀναγκάζοντα ἔχων
μηδὲ ὑπὸ δεσπότην ὢν
8 ἑτοιμάζεται θέρους τὴν τροφὴν
πολλήν τε ἐν τῷ ἀμήτῳ ποιεῖται τὴν παράθεσιν.
8a ἢ πορεύθητι πρὸς τὴν μέλισσαν
καὶ μάθε ὡς ἐργάτις ἐστὶν
τήν τε ἐργασίαν ὡς σεμνὴν ποιεῖται,
8b ἧς τοὺς πόνους βασιλεῖς καὶ ἰδιῶται πρὸς ὑγίειαν προσφέρονται,
ποθεινὴ δέ ἐστιν πᾶσιν καὶ ἐπίδοξος·
8c καίπερ οὖσα τῇ ῥώμῃ ἀσθενής,
τὴν σοφίαν τιμήσασα προήχθη.
9 ἕως τίνος, ὀκνηρέ, κατάκεισαι;
πότε δὲ ἐξ ὕπνου ἐγερθήσῃ;
10 ὀλίγον μὲν ὑπνοῖς, ὀλίγον δὲ κάθησαι, μικρὸν δὲ νυστάζεις,
ὀλίγον δὲ ἐναγκαλίζῃ χερσὶν στήθη·
11 εἶτ᾽ ἐμπαραγίνεταί σοι ὥσπερ κακὸς ὁδοιπόρος ἡ πενία
καὶ ἡ ἔνδεια ὥσπερ ἀγαθὸς δρομεύς.
11a ἐὰν δὲ ἄοκνος ᾖς, ἥξει ὥσπερ πηγὴ ὁ ἀμητός σου,
ἡ δὲ ἔνδεια ὥσπερ κακὸς δρομεὺς ἀπαυτομολήσει.
12 Ἀνὴρ ἄφρων καὶ παράνομος πορεύεται ὁδοὺς οὐκ ἀγαθάς·
13 ὁ δ᾽ αὐτὸς ἐννεύει ὀφθαλμῷ, σημαίνει δὲ ποδί,
διδάσκει δὲ ἐννεύμασιν δακτύλων,
14 διεστραμμένῃ δὲ καρδίᾳ τεκταίνεται κακὰ ἐν παντὶ καιρῷ·
ὁ τοιοῦτος ταραχὰς συνίστησιν πόλει.
15 διὰ τοῦτο ἐξαπίνης ἔρχεται ἡ ἀπώλεια αὐτοῦ,
διακοπὴ καὶ συντριβὴ ἀνίατος.
16 ὅτι χαίρει πᾶσιν, οἷς μισεῖ ὁ κύριος,
συντρίβεται δὲ δι᾽ ἀκαθαρσίαν ψυχῆς·
17 ὀφθαλμὸς ὑβριστοῦ, γλῶσσα ἄδικος,
χεῖρες ἐκχέουσαι αἷμα δικαίου
18 καὶ καρδία τεκταινομένη λογισμοὺς κακοὺς
καὶ πόδες ἐπισπεύδοντες κακοποιεῖν·
19 ἐκκαίει ψεύδη μάρτυς ἄδικος
καὶ ἐπιπέμπει κρίσεις ἀνὰ μέσον ἀδελφῶν.
20 Υἱέ, φύλασσε νόμους πατρός σου
καὶ μὴ ἀπώσῃ θεσμοὺς μητρός σου·
21 ἄφαψαι δὲ αὐτοὺς ἐπὶ σῇ ψυχῇ διὰ παντὸς
καὶ ἐγκλοίωσαι ἐπὶ σῷ τραχήλῳ.
22 ἡνίκα ἂν περιπατῇς, ἐπάγου αὐτήν, καὶ μετὰ σοῦ ἔστω·
ὡς δ᾽ ἂν καθεύδῃς, φυλασσέτω σε,
ἵνα ἐγειρομένῳ συλλαλῇ σοι·
23 ὅτι λύχνος ἐντολὴ νόμου καὶ φῶς,
καὶ ὁδὸς ζωῆς ἔλεγχος καὶ παιδεία
24 τοῦ διαφυλάσσειν σε ἀπὸ γυναικὸς ὑπάνδρου
καὶ ἀπὸ διαβολῆς γλώσσης ἀλλοτρίας.
25 μή σε νικήσῃ κάλλους ἐπιθυμία,
μηδὲ ἀγρευθῇς σοῖς ὀφθαλμοῖς
μηδὲ συναρπασθῇς ἀπὸ τῶν αὐτῆς βλεφάρων·
26 τιμὴ γὰρ πόρνης ὅση καὶ ἑνὸς ἄρτου,
γυνὴ δὲ ἀνδρῶν τιμίας ψυχὰς ἀγρεύει.
27 ἀποδήσει τις πῦρ ἐν κόλπῳ, τὰ δὲ ἱμάτια οὐ κατακαύσει;
28 ἢ περιπατήσει τις ἐπ᾽ ἀνθράκων πυρός, τοὺς δὲ πόδας οὐ κατακαύσει;
29 οὕτως ὁ εἰσελθὼν πρὸς γυναῖκα ὕπανδρον,
οὐκ ἀθῳωθήσεται οὐδὲ πᾶς ὁ ἁπτόμενος αὐτῆς.
30 οὐ θαυμαστὸν ἐὰν ἁλῷ τις κλέπτων,
κλέπτει γὰρ ἵνα ἐμπλήσῃ τὴν ψυχὴν πεινῶν·
31 ἐὰν δὲ ἁλῷ, ἀποτείσει ἑπταπλάσια
καὶ πάντα τὰ ὑπάρχοντα αὐτοῦ δοὺς ῥύσεται ἑαυτόν.
32 ὁ δὲ μοιχὸς δι᾽ ἔνδειαν φρενῶν ἀπώλειαν τῇ ψυχῇ αὐτοῦ περιποιεῖται,
33 ὀδύνας τε καὶ ἀτιμίας ὑποφέρει,
τὸ δὲ ὄνειδος αὐτοῦ οὐκ ἐξαλειφθήσεται εἰς τὸν αἰῶνα.
34 μεστὸς γὰρ ζήλου θυμὸς ἀνδρὸς αὐτῆς·
οὐ φείσεται ἐν ἡμέρᾳ κρίσεως,
35 οὐκ ἀνταλλάξεται οὐδενὸς λύτρου τὴν ἔχθραν
οὐδὲ μὴ διαλυθῇ πολλῶν δώρων.