1 Τοὺς ἐμοὺς λόγους, υἱέ, φοβήθητι
καὶ δεξάμενος αὐτοὺς μετανόει·
τάδε λέγει ὁ ἀνὴρ τοῖς πιστεύουσιν θεῷ, καὶ παύομαι·
2 ἀφρονέστατος γάρ εἰμι πάντων ἀνθρώπων,
καὶ φρόνησις ἀνθρώπων οὐκ ἔστιν ἐν ἐμοί·
3 θεὸς δεδίδαχέν με σοφίαν,
καὶ γνῶσιν ἁγίων ἔγνωκα.
4 τίς ἀνέβη εἰς τὸν οὐρανὸν καὶ κατέβη;
τίς συνήγαγεν ἀνέμους ἐν κόλπῳ;
τίς συνέστρεψεν ὕδωρ ἐν ἱματίῳ;
τίς ἐκράτησεν πάντων τῶν ἄκρων τῆς γῆς;
τί ὄνομα αὐτῷ, ἢ τί ὄνομα τοῖς τέκνοις αὐτοῦ, ἵνα γνῷς;
5 πάντες λόγοι θεοῦ πεπυρωμένοι,
ὑπερασπίζει δὲ αὐτὸς τῶν εὐλαβουμένων αὐτόν·
6 μὴ προσθῇς τοῖς λόγοις αὐτοῦ,
ἵνα μὴ ἐλέγξῃ σε καὶ ψευδὴς γένῃ.
7 δύο αἰτοῦμαι παρὰ σοῦ,
μὴ ἀφέλῃς μου χάριν πρὸ τοῦ ἀποθανεῖν με·
8 μάταιον λόγον καὶ ψευδῆ μακράν μου ποίησον,
πλοῦτον δὲ καὶ πενίαν μή μοι δῷς,
σύνταξον δέ μοι τὰ δέοντα καὶ τὰ αὐτάρκη,
9 ἵνα μὴ πλησθεὶς ψευδὴς γένωμαι καὶ εἴπω Τίς με ὁρᾷ;
ἢ πενηθεὶς κλέψω καὶ ὀμόσω τὸ ὄνομα τοῦ θεοῦ.
10 μὴ παραδῷς οἰκέτην εἰς χεῖρας δεσπότου.
μήποτε καταράσηταί σε καὶ ἀφανισθῇς.
11 ἔκγονον κακὸν πατέρα καταρᾶται,
τὴν δὲ μητέρα οὐκ εὐλογεῖ·
12 ἔκγονον κακὸν δίκαιον ἑαυτὸν κρίνει,
τὴν δὲ ἔξοδον αὐτοῦ οὐκ ἀπένιψεν·
13 ἔκγονον κακὸν ὑψηλοὺς ὀφθαλμοὺς ἔχει,
τοῖς δὲ βλεφάροις αὐτοῦ ἐπαίρεται·
14 ἔκγονον κακὸν μαχαίρας τοὺς ὀδόντας ἔχει
καὶ τὰς μύλας τομίδας, ὥστε ἀναλίσκειν
καὶ κατεσθίειν τοὺς ταπεινοὺς ἀπὸ τῆς γῆς
καὶ τοὺς πένητας αὐτῶν ἐξ ἀνθρώπων.
15 Τῇ βδέλλῃ τρεῖς θυγατέρες ἦσαν ἀγαπήσει ἀγαπώμεναι,
καὶ αἱ τρεῖς αὗται οὐκ ἐνεπίμπλασαν αὐτήν,
καὶ ἡ τετάρτη οὐκ ἠρκέσθη εἰπεῖν Ἱκανόν·
16 ᾅδης καὶ ἔρως γυναικὸς
καὶ τάρταρος καὶ γῆ οὐκ ἐμπιπλαμένη ὕδατος
καὶ ὕδωρ καὶ πῦρ οὐ μὴ εἴπωσιν Ἀρκεῖ.
17 ὀφθαλμὸν καταγελῶντα πατρὸς καὶ ἀτιμάζοντα γῆρας μητρός,
ἐκκόψαισαν αὐτὸν κόρακες ἐκ τῶν φαράγγων,
καὶ καταφάγοισαν αὐτὸν νεοσσοὶ ἀετῶν.
18 τρία δέ ἐστιν ἀδύνατά μοι νοῆσαι,
καὶ τὸ τέταρτον οὐκ ἐπιγινώσκω·
19 ἴχνη ἀετοῦ πετομένου
καὶ ὁδοὺς ὄφεως ἐπὶ πέτρας
καὶ τρίβους νηὸς ποντοπορούσης
καὶ ὁδοὺς ἀνδρὸς ἐν νεότητι.
20 τοιαύτη ὁδὸς γυναικὸς μοιχαλίδος,
ἥ, ὅταν πράξῃ, ἀπονιψαμένη οὐδέν φησιν πεπραχέναι ἄτοπον.
21 διὰ τριῶν σείεται ἡ γῆ,
τὸ δὲ τέταρτον οὐ δύναται φέρειν·
22 ἐὰν οἰκέτης βασιλεύσῃ,
καὶ ἄφρων πλησθῇ σιτίων,
23 καὶ οἰκέτις ἐὰν ἐκβάλῃ τὴν ἑαυτῆς κυρίαν,
καὶ μισητὴ γυνὴ ἐὰν τύχῃ ἀνδρὸς ἀγαθοῦ.
24 τέσσαρα δέ ἐστιν ἐλάχιστα ἐπὶ τῆς γῆς,
ταῦτα δέ ἐστιν σοφώτερα τῶν σοφῶν·
25 οἱ μύρμηκες, οἷς μὴ ἔστιν ἰσχὺς
καὶ ἑτοιμάζονται θέρους τὴν τροφήν·
26 καὶ οἱ χοιρογρύλλιοι, ἔθνος οὐκ ἰσχυρόν,
οἳ ἐποιήσαντο ἐν πέτραις τοὺς ἑαυτῶν οἴκους·
27 ἀβασίλευτόν ἐστιν ἡ ἀκρὶς
καὶ ἐκστρατεύει ἀφ᾽ ἑνὸς κελεύσματος εὐτάκτως·
28 καὶ καλαβώτης χερσὶν ἐρειδόμενος καὶ εὐάλωτος ὢν
κατοικεῖ ἐν ὀχυρώμασιν βασιλέως.
29 τρία δέ ἐστιν, ἃ εὐόδως πορεύεται,
καὶ τὸ τέταρτον, ὃ καλῶς διαβαίνει·
30 σκύμνος λέοντος ἰσχυρότερος κτηνῶν,
ὃς οὐκ ἀποστρέφεται οὐδὲ καταπτήσσει κτῆνος,
31 καὶ ἀλέκτωρ ἐμπεριπατῶν θηλείαις εὔψυχος
καὶ τράγος ἡγούμενος αἰπολίου
καὶ βασιλεὺς δημηγορῶν ἐν ἔθνει.
32 ἐὰν πρόῃ σεαυτὸν εἰς εὐφροσύνην
καὶ ἐκτείνῃς τὴν χεῖρά σου μετὰ μάχης, ἀτιμασθήσῃ.
33 ἄμελγε γάλα, καὶ ἔσται βούτυρον·
ἐὰν δὲ ἐκπιέζῃς μυκτῆρας, ἐξελεύσεται αἷμα·
ἐὰν δὲ ἐξέλκῃς λόγους, ἐξελεύσονται κρίσεις καὶ μάχαι.
1 Fialët’ e Agurit, të birit Jakehut, (do me thënë) profitia që i foli njeriu Ithiilit, Ithiilit edhe Ukalit.
2 Me të vërtetë unë jam më i marri i njerëzet, edhe urtësi njeriu nukë (gjëndetë) tek unë;
3 edhe nukë xura diturinë, as nukë di mëndëjen’ e kafshavet shënjtëruara.
4 Cili hipi ndë qiell edhe sbriti? Cili mbëlodhi erënë ndër duart të tia? Cili lidhi ujëratë ndë rrobët? Cili forcoi gjith’ anët’ e dheut? Ç’ (ësht’) emëri i ati? Edhe ç’(ësht’) emëri i të birit, ndë e di?
5 Ç’do fialë Perëndie ësht’ e provuarë, është mburonjë ndër ata që shpërenjënë mb’ atë.
6 Mos shto gjë ndër fialët’ t’ati, se mos të provonjë, edhe del gënjeshtar.
7 Dy kafsha kërkonj prej teje, mos m’i mohonjç (këto) përpara se të vdes:
8 të mërgonjç prej meje kotësirë e fialë të rreme; të mos më apsh vobezi e gjë; ushqe-më me pak ushqim:
9 se mos nginjem, e të mohonj, e them: Ç’ (është) Zoti? A se mos ndodhem i vobek, e vieth, e zë emërin’ e Perëndisë t’im (mbë të kotë).
10 Mos zërë n’golë për të keq shërbëtorinë tek i zoti, se mos të mallëkonjë, e të zë fali.
11 (Ka) bres që mallëkon tanë, edhe nukë bekon t’ëmënë.
12 (Ka) bres të këthiellëtë ndër syt të ti, po nuk’ është larë nga ndyrësira e ti.
13 (Ka) bres, të cilit sa të lartë janë sytë, edhe (sa) të ngriturë janë qepallat’ e ati!
14 (Ka) bres, të cilit dhëmbëtë (janë) kordha, edhe dhëmballëtë thika, që të brenjënë të vobeqtë prej dheut, edhe të nevolëshimitë prej njerëzish.
15 Piaveca ka dy bila, (që thërrasënë): Bierë, bierë. Këto të tria s’kanë të nginjurë (kurrë, po më fort këto) të katrëta nukë thonë (kurrë): Mjaft.
16 Varri, edhe shtrati i shterpësë: dheu (që) nukë nginjetë me ujë, edhe zjarri (që nukë) thotë: Mjaft.
17 Syri që përqesh tanë, edhe nukë do t’i dëgjonjë s’ëmësë, korbat’ e shkëmbit do ta hedhënë tej, edhe zoqt’ e shqiponjavet do ta hanë.
18 Këto të tria janë të çudiçime tek unë, po më fort katrë kafsha nukë kupëtonj:
19 Gjurmat’ e shqiponjësë ndë qiell, gjurmat’ e gjarpërit mbi shkëmpt, gjurmat’ e lundrësë ndë mes të detit edhe gjurmat’ e njeriut ndë të rit.
20 E këtillë (ësht’) udha e kurvësë: ha, e mpshin buzët’ e saja, edhe thotë: Nukë bëra ndonjë punë të paudhë.
21 Për tri (punë) përzihetë dheu, po më fort për katrë, (të cilatë) nukë munt të duronjë:
22 për shërbëtorinë, kur mbëretëron; për të marrinë, kur nginjetë me bukë;
23 për (gruan’) e mërziturë, kur martonetë, edhe për shërbëtorenë, kur sbon të zonjënë.
24 Këto të katrëta (janë) fort të vogëla mbë dhet, po janë fort të mënçime:
25 Melingonjatë, (që janë) një gjëndëje e pafuqishime, po ndë verë bënjënë gati të ngrënët’ e tyre;
26 lepujtë, që janë një gjëndëje e pafuqishime, po bënjënë shtëpit’ e tyre mbi shkëmpt;
27 karkalecatë, që s’kanë mbëret, po të gjithë dalënë bashkë tufë tufë;
28 mirmanga (që) mbahetë për këmbësh, edhe rri ndëpër pallatet të mbëretëret.
29 Këto të tria ecënjënë mirë, po më fort katrë ecënjënë hieshim:
30 Leoni (që është) më i forti i shtëzet, edhe nukë kthenetë nga syt’ e ndonjëj;
31 gjeli, edhe sqapi, edhe mbëreti, që është qarkuarë nga gjëndëja e ti.
32 Ndë paç punuarë pa mënt tuke lartuarë vetëhenë tënde, edhe ndë paç menduarë (keq, vërë) dorënë mbi golët.
33 Sepse kush rreh klumësht, nxier gjalpë, edhe kush shtrëngon hundënë, nxier gjak; edhe kush dhes zëmërim, nxier të zëna.