1 μὴ καυχῶ τὰ εἰς αὔριον·
οὐ γὰρ γινώσκεις τί τέξεται ἡ ἐπιοῦσα.
2 ἐγκωμιαζέτω σε ὁ πέλας καὶ μὴ τὸ σὸν στόμα,
ἀλλότριος καὶ μὴ τὰ σὰ χείλη.
3 βαρὺ λίθος καὶ δυσβάστακτον ἄμμος,
ὀργὴ δὲ ἄφρονος βαρυτέρα ἀμφοτέρων.
4 ἀνελεήμων θυμὸς καὶ ὀξεῖα ὀργή,
ἀλλ᾽ οὐδένα ὑφίσταται ζῆλος.
5 κρείσσους ἔλεγχοι ἀποκεκαλυμμένοι κρυπτομένης φιλίας.
6 ἀξιοπιστότερά ἐστιν τραύματα φίλου
ἢ ἑκούσια φιλήματα ἐχθροῦ.
7 ψυχὴ ἐν πλησμονῇ οὖσα κηρίοις ἐμπαίζει,
ψυχῇ δὲ ἐνδεεῖ καὶ τὰ πικρὰ γλυκεῖα φαίνεται.
8 ὥσπερ ὅταν ὄρνεον καταπετασθῇ ἐκ τῆς ἰδίας νοσσιᾶς,
οὕτως ἄνθρωπος δουλοῦται, ὅταν ἀποξενωθῇ ἐκ τῶν ἰδίων τόπων.
9 μύροις καὶ οἴνοις καὶ θυμιάμασιν τέρπεται καρδία,
καταρρήγνυται δὲ ὑπὸ συμπτωμάτων ψυχή.
10 φίλον σὸν ἢ φίλον πατρῷον μὴ ἐγκαταλίπῃς,
εἰς δὲ τὸν οἶκον τοῦ ἀδελφοῦ σου μὴ εἰσέλθῃς ἀτυχῶν·
κρείσσων φίλος ἐγγὺς ἢ ἀδελφὸς μακρὰν οἰκῶν.
11 σοφὸς γίνου, υἱέ, ἵνα εὐφραίνηταί μου ἡ καρδία,
καὶ ἀπόστρεψον ἀπὸ σοῦ ἐπονειδίστους λόγους.
12 πανοῦργος κακῶν ἐπερχομένων ἀπεκρύβη,
ἄφρονες δὲ ἐπελθόντες ζημίαν τείσουσιν.
13 ἀφελοῦ τὸ ἱμάτιον αὐτοῦ, παρῆλθεν γάρ·
ὑβριστὴς ὅστις τὰ ἀλλότρια λυμαίνεται.
14 ὃς ἂν εὐλογῇ φίλον τὸ πρωὶ μεγάλῃ τῇ φωνῇ,
καταρωμένου οὐδὲν διαφέρειν δόξει.
15 σταγόνες ἐκβάλλουσιν ἄνθρωπον ἐν ἡμέρᾳ χειμερινῇ ἐκ τοῦ οἴκου αὐτοῦ,
ὡσαύτως καὶ γυνὴ λοίδορος ἐκ τοῦ ἰδίου οἴκου.
16 βορέας σκληρὸς ἄνεμος,
ὀνόματι δὲ ἐπιδέξιος καλεῖται.
17 σίδηρος σίδηρον ὀξύνει,
ἀνὴρ δὲ παροξύνει πρόσωπον ἑταίρου.
18 ὃς φυτεύει συκῆν, φάγεται τοὺς καρποὺς αὐτῆς·
ὃς δὲ φυλάσσει τὸν ἑαυτοῦ κύριον, τιμηθήσεται.
19 ὥσπερ οὐχ ὅμοια πρόσωπα προσώποις,
οὕτως οὐδὲ αἱ καρδίαι τῶν ἀνθρώπων.
20 ᾅδης καὶ ἀπώλεια οὐκ ἐμπίμπλανται,
ὡσαύτως καὶ οἱ ὀφθαλμοὶ τῶν ἀνθρώπων ἄπληστοι.
20a βδέλυγμα κυρίῳ στηρίζων ὀφθαλμόν,
καὶ οἱ ἀπαίδευτοι ἀκρατεῖς γλώσσῃ.
21 δοκίμιον ἀργύρῳ καὶ χρυσῷ πύρωσις,
ἀνὴρ δὲ δοκιμάζεται διὰ στόματος ἐγκωμιαζόντων αὐτόν.
21a καρδία ἀνόμου ἐκζητεῖ κακά,
καρδία δὲ εὐθὴς ἐκζητεῖ γνῶσιν.
22 ἐὰν μαστιγοῖς ἄφρονα ἐν μέσῳ συνεδρίου ἀτιμάζων,
οὐ μὴ περιέλῃς τὴν ἀφροσύνην αὐτοῦ.
23 γνωστῶς ἐπιγνώσῃ ψυχὰς ποιμνίου σου
καὶ ἐπιστήσεις καρδίαν σου σαῖς ἀγέλαις·
24 ὅτι οὐ τὸν αἰῶνα ἀνδρὶ κράτος καὶ ἰσχύς,
οὐδὲ παραδίδωσιν ἐκ γενεᾶς εἰς γενεάν.
25 ἐπιμελοῦ τῶν ἐν τῷ πεδίῳ χλωρῶν καὶ κερεῖς πόαν
καὶ σύναγε χόρτον ὀρεινόν,
26 ἵνα ἔχῃς πρόβατα εἰς ἱματισμόν·
τίμα πεδίον, ἵνα ὦσίν σοι ἄρνες.
27 υἱέ, παρ᾽ ἐμοῦ ἔχεις ῥήσεις ἰσχυρὰς εἰς τὴν ζωήν σου
καὶ εἰς τὴν ζωὴν σῶν θεραπόντων.
1 Mos u mburr për ditën’ e nesërme, sepse nukë di se ç’do të piellë dita.
2 Le të të lavdëronjë tiatri, e mos gola jote, i huaji, e mos buzët’ e tua.
3 Guri (ësht’) i rëndë, edhe rëra s’mbaretë, po zemërimi i të marrit (është) më i rëndë se të dyja.
4 Mëria (ësht’) e ashpërë, edhe zemërata e hollë, po kush munt të qëndronjë përpara zëlisë?
5 Qërtimi i çfaqurë (është) më i mirë se dashuria e fshehurë.
6 Plagët’ e mikut (janë) të besësë, po të puthurat’ e arëmiqet (janë) të panumëruara.
7 Shpirtit nginjurë s’i ka ënda mjaltë hoje, po shpirtit urishim ç’do gjë e hidhurë (i vien) e ëmbëlë.
8 Posi zogu i mërguarë nga folej’ e ti, kështu (është) njeriu i mërguarë nga vëndi i ti.
9 Valëratë me erë e thimiamatë gëzonjënë zemërënë, edhe të ëmbëlët’ e mikut prej këshillesë zemërësë.
10 Mos hiq dorë nga miku yt, e nga miku i t’yt-et, edhe të mos hynjç ndë shtëpit të t’yt-vëllaj (kur gjënde) ndë ditë të zezë, (sepse) më i mirë (është) fëqiri i afërm, se vëllaj i largë.
11 Biri im, bënu i urtë, gëzo zëmërënë t’ime, që të kem se ç’t’i përgjegjem ati që më shan.
12 I urti sheh të ligënë që përpara (edhe) fshihetë, (po) të marrëtë venë pas, (edhe) mundonenë.
13 Merr rrobën’ e dorë-zënësit (për) të huajë, edhe merr penk prej ati, për të huaja.
14 Kush ngrihetë ndë mëngjes edhe bekon me zë të math të afërmin’ e ti, do të numëronetë si ai që e mallëkon.
15 Posi pika që s’pushon ndë ditët të shiut, (kështu ësht’) edhe ajo grua që i ka ënda të zihetë;
16 kush fsheh atë, fsheh erënë; edhe vali me erë (që fshihetë) ndë të diathtë t’ati klëthet.
17 Hekuri preh hekurinë, edhe njeriu preh faqen’ e mikut ti.
18 Kush ruan drurin’ e fikut do të hajë pemë nga ay, edhe kush ruan të zonë do të nderonetë.
19 Sikundrë nd’ ujët faqeja (sheh) faqenë, kështu edhe zemëra e njeriut te njeriu.
20 Hadhi edhe prishëja s’kanë të mbushurë, edhe syt’ e njeriut nukë mbushenë.
21 Argjëndi (shprovonetë) nga të shkrirëtë, edhe ari nga kamina, po njeriu nga gola e atyreve që e lëvduronjënë.
22 Edhe ndë shtypsh të marrin me shtypësinë ndë shtypec ndë mest të grurit shtypurë, marrëzia e ati nukë do të ndahetë prej ati.
23 Shiko të dish se si janë tufat’ e dhënet tu, edhe ki-ju kujdes mirë lopëvet,
24 sepse gjëja nukë (qëndron) kurdo, as kurora bres pas brezi.
25 Bari mbin, edhe bari i ngjomë përtërihetë, edhe barërat’ e malevet mbëlidhenë.
26 Shqeratë (janë) për rrobat’ e tua, edhe sqepëtë për pagën’ e arësë.
27 Edhe do të kesh mjaft klumësht dhish për të ngrënëtë t’at, për të ngrënët’ e shtëpisë s’ate, edhe për jetën’ e shërbëtorevet tua.