1 Υἱέ, ἐμῶν νομίμων μὴ ἐπιλανθάνου,
τὰ δὲ ῥήματά μου τηρείτω σὴ καρδία·
2 μῆκος γὰρ βίου καὶ ἔτη ζωῆς καὶ εἰρήνην προσθήσουσίν σοι.
3 ἐλεημοσύναι καὶ πίστεις μὴ ἐκλιπέτωσάν σε,
ἄφαψαι δὲ αὐτὰς ἐπὶ σῷ τραχήλῳ, καὶ εὑρήσεις χάριν·
4 καὶ προνοοῦ καλὰ ἐνώπιον κυρίου καὶ ἀνθρώπων.
5 ἴσθι πεποιθὼς ἐν ὅλῃ καρδίᾳ ἐπὶ θεῷ,
ἐπὶ δὲ σῇ σοφίᾳ μὴ ἐπαίρου·
6 ἐν πάσαις ὁδοῖς σου γνώριζε αὐτήν,
ἵνα ὀρθοτομῇ τὰς ὁδούς σου,
ὁ δὲ πούς σου οὐ μὴ προσκόπτῃ.
7 μὴ ἴσθι φρόνιμος παρὰ σεαυτῷ,
φοβοῦ δὲ τὸν θεὸν καὶ ἔκκλινε ἀπὸ παντὸς κακοῦ·
8 τότε ἴασις ἔσται τῷ σώματί σου
καὶ ἐπιμέλεια τοῖς ὀστέοις σου.
9 τίμα τὸν κύριον ἀπὸ σῶν δικαίων πόνων
καὶ ἀπάρχου αὐτῷ ἀπὸ σῶν καρπῶν δικαιοσύνης,
10 ἵνα πίμπληται τὰ ταμιεῖά σου πλησμονῆς σίτου,
οἴνῳ δὲ αἱ ληνοί σου ἐκβλύζωσιν.
11 Υἱέ, μὴ ὀλιγώρει παιδείας κυρίου
μηδὲ ἐκλύου ὑπ᾽ αὐτοῦ ἐλεγχόμενος·
12 ὃν γὰρ ἀγαπᾷ κύριος παιδεύει,
μαστιγοῖ δὲ πάντα υἱὸν ὃν παραδέχεται.
13 μακάριος ἄνθρωπος ὃς εὗρεν σοφίαν
καὶ θνητὸς ὃς εἶδεν φρόνησιν·
14 κρεῖττον γὰρ αὐτὴν ἐμπορεύεσθαι
ἢ χρυσίου καὶ ἀργυρίου θησαυρούς.
15 τιμιωτέρα δέ ἐστιν λίθων πολυτελῶν,
οὐκ ἀντιτάξεται αὐτῇ οὐδὲν πονηρόν·
εὔγνωστός ἐστιν πᾶσιν τοῖς ἐγγίζουσιν αὐτῇ,
πᾶν δὲ τίμιον οὐκ ἄξιον αὐτῆς ἐστιν.
16 μῆκος γὰρ βίου καὶ ἔτη ζωῆς ἐν τῇ δεξιᾷ αὐτῆς,
ἐν δὲ τῇ ἀριστερᾷ αὐτῆς πλοῦτος καὶ δόξα·
16a ἐκ τοῦ στόματος αὐτῆς ἐκπορεύεται δικαιοσύνη,
νόμον δὲ καὶ ἔλεον ἐπὶ γλώσσης φορεῖ.
17 αἱ ὁδοὶ αὐτῆς ὁδοὶ καλαί,
καὶ πάντες οἱ τρίβοι αὐτῆς ἐν εἰρήνῃ·
18 ξύλον ζωῆς ἐστι πᾶσι τοῖς ἀντεχομένοις αὐτῆς,
καὶ τοῖς ἐπερειδομένοις ἐπ᾽ αὐτὴν ὡς ἐπὶ κύριον ἀσφαλής.
19 ὁ θεὸς τῇ σοφίᾳ ἐθεμελίωσεν τὴν γῆν,
ἡτοίμασεν δὲ οὐρανοὺς ἐν φρονήσει·
20 ἐν αἰσθήσει ἄβυσσοι ἐρράγησαν,
νέφη δὲ ἐρρύησαν δρόσους.
21 Υἱέ, μὴ παραρρυῇς,
τήρησον δὲ ἐμὴν βουλὴν καὶ ἔννοιαν,
22 ἵνα ζήσῃ ἡ ψυχή σου,
καὶ χάρις ᾖ περὶ σῷ τραχήλῳ.
22a ἔσται δὲ ἴασις ταῖς σαρξί σου
καὶ ἐπιμέλεια τοῖς σοῖς ὀστέοις,
23 ἵνα πορεύῃ πεποιθὼς ἐν εἰρήνῃ πάσας τὰς ὁδούς σου,
ὁ δὲ πούς σου οὐ μὴ προσκόψῃ.
24 ἐὰν γὰρ κάθῃ, ἄφοβος ἔσῃ,
ἐὰν δὲ καθεύδῃς, ἡδέως ὑπνώσεις·
25 καὶ οὐ φοβηθήσῃ πτόησιν ἐπελθοῦσαν
οὐδὲ ὁρμὰς ἀσεβῶν ἐπερχομένας·
26 ὁ γὰρ κύριος ἔσται ἐπὶ πασῶν ὁδῶν σου
καὶ ἐρείσει σὸν πόδα, ἵνα μὴ σαλευθῇς.
27 μὴ ἀπόσχῃ εὖ ποιεῖν ἐνδεῆ,
ἡνίκα ἂν ἔχῃ ἡ χείρ σου βοηθεῖν·
28 μὴ εἴπης Ἐπανελθὼν ἐπάνηκε καὶ αὔριον δώσω,
δυνατοῦ σου ὄντος εὖ ποιεῖν·
οὐ γὰρ οἶδας τί τέξεται ἡ ἐπιοῦσα.
29 μὴ τεκτήνῃ ἐπὶ σὸν φίλον κακὰ
παροικοῦντα καὶ πεποιθότα ἐπὶ σοί.
30 μὴ φιλεχθρήσῃς πρὸς ἄνθρωπον μάτην,
μή τι εἰς σὲ ἐργάσηται κακόν.
31 μὴ κτήσῃ κακῶν ἀνδρῶν ὀνείδη
μηδὲ ζηλώσῃς τὰς ὁδοὺς αὐτῶν·
32 ἀκάθαρτος γὰρ ἔναντι κυρίου πᾶς παράνομος,
ἐν δὲ δικαίοις οὐ συνεδριάζει.
33 κατάρα θεοῦ ἐν οἴκοις ἀσεβῶν,
ἐπαύλεις δὲ δικαίων εὐλογοῦνται.
34 κύριος ὑπερηφάνοις ἀντιτάσσεται,
ταπεινοῖς δὲ δίδωσιν χάριν.
35 δόξαν σοφοὶ κληρονομήσουσιν,
οἱ δὲ ἀσεβεῖς ὕψωσαν ἀτιμίαν.
Si fitohet urtia
1 Biri im, mos i harro udhëzimet e mia
e mbaj në zemër urdhërimet e mia,
2 se ditë të shumta, vite jete
e paqe do të të japin.
3 Mos të lëntë mirësia, as besnikëria,
ndaj vari rreth qafës
e shkruaji mbi rrasën e zemrës sate,
4 se do të gjesh përkrahje e pëlqim
para Perëndisë e para njerëzve.
5 Beso në Zotin me gjithë zemër
e mos u mbështet në zgjuarsinë tënde.
6 Mendo për të në të gjitha udhët e tua
e ai do të t'i drejtojë shtigjet.
7 Mos të të duket vetja i urtë,
por druaj Zotin e largohu nga e keqja.
8 Kjo do të jetë shërim për trupin tënd
e freskim për eshtrat e tua.
9 Ndero Zotin me tërë begatinë tënde,
me frytet e para të çdo të vjele,
10 se drithnikët e tu do të mbushen plot
e vozat e tua do të pëlcasin nga vera.
11 Biri im, mos e shpërfill mësimin e Zotit
e mos u bezdis nga qortimi i tij,
12 se Zoti e ndreq atë që e do,
porsi një atë birin e dashur.
Gëzimet e të urtit
13 Lum njeriu që e ka gjetur urtinë,
lum ai që ka kapur arsyen,
14 është më e vlefshme se argjendi,
më e dobishme se ari,
15 më e çmueshme se margaritarët,
e pakrahasueshme me asnjë kënaqësi.
16 Në të djathtë mban jetëgjatësinë,
në të majtë pasurinë e nderin.
17 Udhët e saj janë të këndshme,
tërë shtigjet e saj të paqme.
18 Për kë e rrok atë, ajo është pema e jetës;
lum ai që kapet pas saj.
19 Zoti e themeloi tokën me urti
e me mençuri i nguliti qiejt.
20 Me dijen e tij shpërthyen humnerat
e retë pikuan vesën.
21 Biri im, mos i hiq sysh këto gjëra,
ruaj mençurinë e maturinë,
22 se do të jenë jetë për ty,
stoli rreth qafës sate.
23 Atëherë do të ecësh i sigurt udhës sate
e këmba jote nuk do të pengohet.
24 Kur të biesh në shtrat, s'do të trembesh,
do të biesh e do të bësh gjumë të ëmbël.
25 Mos ki frikë nga tmerri i beftë
a nga shkretimi i të paudhëve, kur të vijë,
26 se Zotin pranë do ta kesh
e do të ta ruajë këmbën nga leqet.
27 Po të jetë në dorën tënde,
mos ia moho të mirën atij që i takon.
28 Po të kesh,
mos i thuaj të afërtit: «Shko e eja nesër, se do të t'jap».
29 Mos kurdis të keqen kundër të afërtit tënd
që me ty banon i qetë.
30 Mos u grind kot me asnjeri
nëse nuk të ka bërë keq.
31 Mos e lakmo njeriun e dhunshëm
e mos ndiq udhët e tij,
32 se Zoti ka neveri për dinakun,
por me të drejtin është i dashur.
33 Në shtëpinë e të paudhit rëndon mallkimi i Zotit,
por ai bekon banesën e të drejtit.
34 Me tallësit ai tallet,
por të përulurit i përkrah.
35 Të urtët do të trashëgojnë nderin,
kurse të marrët turpin.