1 μὴ καυχῶ τὰ εἰς αὔριον·
οὐ γὰρ γινώσκεις τί τέξεται ἡ ἐπιοῦσα.
2 ἐγκωμιαζέτω σε ὁ πέλας καὶ μὴ τὸ σὸν στόμα,
ἀλλότριος καὶ μὴ τὰ σὰ χείλη.
3 βαρὺ λίθος καὶ δυσβάστακτον ἄμμος,
ὀργὴ δὲ ἄφρονος βαρυτέρα ἀμφοτέρων.
4 ἀνελεήμων θυμὸς καὶ ὀξεῖα ὀργή,
ἀλλ᾽ οὐδένα ὑφίσταται ζῆλος.
5 κρείσσους ἔλεγχοι ἀποκεκαλυμμένοι κρυπτομένης φιλίας.
6 ἀξιοπιστότερά ἐστιν τραύματα φίλου
ἢ ἑκούσια φιλήματα ἐχθροῦ.
7 ψυχὴ ἐν πλησμονῇ οὖσα κηρίοις ἐμπαίζει,
ψυχῇ δὲ ἐνδεεῖ καὶ τὰ πικρὰ γλυκεῖα φαίνεται.
8 ὥσπερ ὅταν ὄρνεον καταπετασθῇ ἐκ τῆς ἰδίας νοσσιᾶς,
οὕτως ἄνθρωπος δουλοῦται, ὅταν ἀποξενωθῇ ἐκ τῶν ἰδίων τόπων.
9 μύροις καὶ οἴνοις καὶ θυμιάμασιν τέρπεται καρδία,
καταρρήγνυται δὲ ὑπὸ συμπτωμάτων ψυχή.
10 φίλον σὸν ἢ φίλον πατρῷον μὴ ἐγκαταλίπῃς,
εἰς δὲ τὸν οἶκον τοῦ ἀδελφοῦ σου μὴ εἰσέλθῃς ἀτυχῶν·
κρείσσων φίλος ἐγγὺς ἢ ἀδελφὸς μακρὰν οἰκῶν.
11 σοφὸς γίνου, υἱέ, ἵνα εὐφραίνηταί μου ἡ καρδία,
καὶ ἀπόστρεψον ἀπὸ σοῦ ἐπονειδίστους λόγους.
12 πανοῦργος κακῶν ἐπερχομένων ἀπεκρύβη,
ἄφρονες δὲ ἐπελθόντες ζημίαν τείσουσιν.
13 ἀφελοῦ τὸ ἱμάτιον αὐτοῦ, παρῆλθεν γάρ·
ὑβριστὴς ὅστις τὰ ἀλλότρια λυμαίνεται.
14 ὃς ἂν εὐλογῇ φίλον τὸ πρωὶ μεγάλῃ τῇ φωνῇ,
καταρωμένου οὐδὲν διαφέρειν δόξει.
15 σταγόνες ἐκβάλλουσιν ἄνθρωπον ἐν ἡμέρᾳ χειμερινῇ ἐκ τοῦ οἴκου αὐτοῦ,
ὡσαύτως καὶ γυνὴ λοίδορος ἐκ τοῦ ἰδίου οἴκου.
16 βορέας σκληρὸς ἄνεμος,
ὀνόματι δὲ ἐπιδέξιος καλεῖται.
17 σίδηρος σίδηρον ὀξύνει,
ἀνὴρ δὲ παροξύνει πρόσωπον ἑταίρου.
18 ὃς φυτεύει συκῆν, φάγεται τοὺς καρποὺς αὐτῆς·
ὃς δὲ φυλάσσει τὸν ἑαυτοῦ κύριον, τιμηθήσεται.
19 ὥσπερ οὐχ ὅμοια πρόσωπα προσώποις,
οὕτως οὐδὲ αἱ καρδίαι τῶν ἀνθρώπων.
20 ᾅδης καὶ ἀπώλεια οὐκ ἐμπίμπλανται,
ὡσαύτως καὶ οἱ ὀφθαλμοὶ τῶν ἀνθρώπων ἄπληστοι.
20a βδέλυγμα κυρίῳ στηρίζων ὀφθαλμόν,
καὶ οἱ ἀπαίδευτοι ἀκρατεῖς γλώσσῃ.
21 δοκίμιον ἀργύρῳ καὶ χρυσῷ πύρωσις,
ἀνὴρ δὲ δοκιμάζεται διὰ στόματος ἐγκωμιαζόντων αὐτόν.
21a καρδία ἀνόμου ἐκζητεῖ κακά,
καρδία δὲ εὐθὴς ἐκζητεῖ γνῶσιν.
22 ἐὰν μαστιγοῖς ἄφρονα ἐν μέσῳ συνεδρίου ἀτιμάζων,
οὐ μὴ περιέλῃς τὴν ἀφροσύνην αὐτοῦ.
23 γνωστῶς ἐπιγνώσῃ ψυχὰς ποιμνίου σου
καὶ ἐπιστήσεις καρδίαν σου σαῖς ἀγέλαις·
24 ὅτι οὐ τὸν αἰῶνα ἀνδρὶ κράτος καὶ ἰσχύς,
οὐδὲ παραδίδωσιν ἐκ γενεᾶς εἰς γενεάν.
25 ἐπιμελοῦ τῶν ἐν τῷ πεδίῳ χλωρῶν καὶ κερεῖς πόαν
καὶ σύναγε χόρτον ὀρεινόν,
26 ἵνα ἔχῃς πρόβατα εἰς ἱματισμόν·
τίμα πεδίον, ἵνα ὦσίν σοι ἄρνες.
27 υἱέ, παρ᾽ ἐμοῦ ἔχεις ῥήσεις ἰσχυρὰς εἰς τὴν ζωήν σου
καὶ εἰς τὴν ζωὴν σῶν θεραπόντων.
1 Mos u mburr për nesër,
se nuk e di ç'ndodh sot.
2 Le të të lavdërojë tjetërkush, por jo ti veten,
një i huaj po, por jo buzët e tua.
3 Guri është i rëndë e rëra peshon,
por më shumë se këto peshon ngucja e të marrit.
4 Hidhërimi është mizor e zemërimi shpërthyes,
por kush mund të qëndrojë përballë xhelozisë?
5 Më mirë qortimi i hapur,
se dashuria e pashprehur.
6 Plagët e mikut janë të vërteta,
puthjet e armikut, të tepruara.
7 I ngopuri shkel mbi mjaltë,
të uriturit i duket e ëmbël çdo gjë e hidhur.
8 Si zogu që endet larg çerdhes
është endacaku larg vendit të vet.
9 Vaji e temjani e ngazëllejnë zemrën,
edhe ëmbëlsia e mikut më shumë se këshilla njerëzore.
10 Mos e braktis as mikun tënd, as mikun e atit tënd,
kur të biesh në mjerim, mos shko te shtëpia e vëllait.
Më mirë një mik i afërt, se një vëlla i largët.
11 Bëhu i urtë, biri im, e ma gëzo zemrën,
atëherë mund t'ia kthej fjalën atij që më tall.
12 Njeriu i kujdesshëm e sheh të keqen e fshihet,
por thjeshtakët vijojnë e ndëshkohen.
13 Merrja petkun atij që hyn dorëzanë për të huajin,
mbaje peng për gruan e huaj.
14 Kush e bekon me zë të lartë të afërtin herët në mëngjes,
kjo do t'i quhet mallkim.
15 Pikimi i pafund në një ditë shiu
dhe gruaja grindavece ngjasojnë.
16 Ta ndalësh është si të ndalësh erën,
si të kapësh vajin me dorë.
17 Hekuri mprihet me hekur,
njeriu me njeriun.
18 Kush ruan fikun, i ha kokrrat,
kush kujdeset për të zotin, do të nderohet.
19 Siç pasqyron uji fytyrën,
edhe zemra pasqyron njeriun.
20 Siç nuk kanë të ngopur skëterra e humbëtira,
nuk kanë të ngopur as sytë e njeriut.
21 Argjendi provohet në shkritore e ari në furrë,
njeriu nga lavdet që i thurin.
22 Po ta shtypësh të marrin në shterë, bashkë me grurin që bluan,
prapë nuk do t'i hiqet marrëzia.
23 Njihe mirë grigjën tënde,
mbaje mendjen te tufa jote,
24 se mbrothësia nuk zgjat përgjithmonë
e as kurora brez pas brezi.
25 Sapo të mbarojë sana e të dalë bari,
sa të mblidhet kashta maleve,
26 do të kesh qengja për t'u veshur
e dhi sa për të blerë arën,
27 shumë qumësht dhish për ushqim,
ushqim për shtëpinë tënde e haje për shërbëtoret e tua.