1 Pastaj Jisuj shkoj përtej detit të Galilesë, Tiveriadhësë.
2 Edhe shumë gjëndëje i vanë pas, sepse shihninë çudirat’ e ati që bënte mbi të sëmurët.
3 Edhe Jisuj hipi ndë malt, edhe rrinte atie bashkë me nxënësit’ e ti.
4 Edhe ishte afërë pashka, e kremteja e Judhenjet.
5 Jisuj kur shtyri sytë pra, edhe pa se po vinte shumë gjëndëje tek ay, i thotë Filippit: “Nga do të blemë bukë, që të hanë këta?”
6 (Edhe thoshte këtë, që ta provonjë, sepse ay e dinte se ç’do të bënte).
7 Filippi iu përgjeq: “Dy qint dhinarë bukë nuk’ u dalën’ atyre, që të marrë nga një çikë gjithësecili nga ata.”
8 Andhreu i vëllaj i Simon Pietrit, një nga nxënësit’ e ati, i thotë:
9 “Këtu është një çun i vogëlë, që ka pesë bukë të elpta, edhe dy pishqe, po ç’janë këto për kaqë vetë ?”
10 Edhe Jisuj tha: “Thojuni njerëzet të rrinë përdhe.” Edhe ishte shumë bar nd’ atë vënt. Ndenjnë pra burratë përdhe sinja pesë mijë vetë me numërë.
11 Edhe Jisuj mori bukëtë, edhe si u fal ndersë, ua ndau nxënëset, edhe nxënësitë ua dhanë atyreve që kishinë ndenjurë përdhe; kështu edhe prej pishqesh sa deshnë.
12 Edhe si u nginjnë, u thotë nxënëset ti: “Mbëlithni copatë që kanë tepruarë, që të mos humbasë gjë.”
13 I mbëlothnë pra, edhe mbushnë dy-mbë-dhietë kosha me copa nga pesë bukët’ e elpta që tepruanë prej atyreve që kishinë ngrënë.
14 Njerëzitë pra, kur panë atë çudi që bëri Jisuj, thoshinë: se: “Me të vërtetë kyj është ay profiti që ka për t’ ardhurë ndë botët.”
15 Jisuj pra si e kupëtoj se doninë të vinë, e ta rrëmbenjënë, që ta bënjënë mbëret, iku përsëri ndë malt ay vetëmë.
16 Edhe si u ngrys, nxënësit’ e ati sbritnë ndë det.
17 Edhe hynë ndë lundrët, edhe shkuanë përtej detit ndë Kapernaum. Edhe ndashti ishte bërë errëtë, edhe Jisuj s’kishte ardhurë tek ata.
18 Edhe deti po ngrihej, sepse frynte er’ e madhe.
19 Passi vozitnë pra sinja njëzet e pesë a tridhietë stadhe, shohënë Jisunë tuke ecurë mbi det, edhe tuke ardhur’ afërë lundrësë; edhe u frikësuanë.
20 Po ay u thot’ atyre: “Unë jam, mos u frikësoni.”
21 Deshnë pra ta marrënë ndë lundrët; edhe përnjëherë lundra u gjënt mb’atë dhe që shkoninë.
22 Mbë të nesëmet gjëndëja që kishte ndenjurë përtej detit, kur panë se s’ishte atie tiatërë lundrëzë, veç një që hipnë nxënësit’ e ati, edhe se nukë hyri Jisuj ndë lundrëzët bashkë me nxënësit’ e ti, po vetëmë nxënësit’ e ati shkuanë
23 (Edhe të tiera lundrëza erthnë nga Tiveriadha afër’ ati vëndi ku hëngrrë bukënë, passi u fal ndersë Zoti).
24 Gjëndëja pra kur’ pa, se Jisuj nuk’ është atie, as nxënësit’ e ati, hipnë edhe ata ndëpër lundrat, edhe erthnë ndë Kapernaum tuke kërkuarë Jisunë.
25 Edhe si e gjetnë përtej detit, i thanë:
26 “Ravvi, kur erdhe këtu?” Jisuj u përgjeq atyre e tha: “Me të vërtetë, me të vërtetë po u them juve, më kërkoni, jo sepse patë çudira, po sepse hëngrëtë nga bukëtë edhe u nginjtë.
27 Mos punoni për ushqiminë që prishetë, po për ushqiminë që mbet ndë jetë të pasosurë, të cilinë do t’u apë juve i bir’ i njeriut; sepse këtë vulosi Ati, Perëndia.”
28 I thanë pra: “Ç’të bëjmë, që të punojmë punërat’ e Perëndisë?”
29 Jisuj u përgjeq e u tha atyre: “Këjo është pun’ e Perëndisë, t’i besoni ati që ka dërguar’ ay.”
30 I thanë pra: “Ç’shenjë bën pra ti, që të shohëmë, e të besojmë tyj? Ç’punon?
31 Atëritë tanë hëngrrë mannënë ndë shkretëtirët, sikundrë është shkruarë: “Bukë nga qielli u dha atyre të hanë.”
32 Jisuj pra u tha atyre: “Me të vërtetë, me të vërtetë po u them juve, Mojsiu nuk’ u dha juve bukënë nga qielli; po im Atë u ep juve bukën’ e vërtetë nga qielli.
33 Sepse buk’ e Perëndisë ësht’ ay që sbret nga qielli, edhe që i ep jetë botësë.”
34 I thanë pra: “Zot, epna përherë këtë bukë.”
35 Edhe Jisuj u tha atyre: “Unë jam buk’ e jetësë, ay që vien tek unë, nukë do të ketë uri, edhe ay që më beson, nukë do të ketë et kurrë.
36 Po u thashë juve, se edhe më patë, edhe nukë besoni.
37 Gjithë ç’më ep Ati, do të vinjë tek unë; edhe atë që të vinjë tek unë, nukë do ta nxier jashtë;
38 Sespe kam sbriturë nga qielli, jo për të bërë dashuriminë tim, po dashirimin’ e ati që më ka dërguarë.
39 Edhe kyj është dashurimi Atit që më ka dërguarë, gjithë ç’më ka dhënë, të mos humbas gjë prej ati, po ta ngjall ndë ditë të pastajme.
40 Edhe kyj është dashurimi ati që më ka dërguarë, kushdo që të shohë Birinë edhe t’i besonjë, të ketë jetë të pasosurë; edhe unë do ta ngjall ndë ditë të pastajme.”
41 Judhenjtë pra murmurisninë për atë, se tha: “Unë jam buka që sbrita nga qielli.”
42 Edhe thoshinë: “Nuk’ është kyj Jisuj, i biri Josifit, të cilit neve njohëmë t’anë, edhe t’ëmënë; qysh thotë pra kyj, se: Kam sbriturë nga qielli?”
43 Jisuj pra u përgjeq e u tha atyre: “Mos murmurisni ndër mest tuaj.
44 Asndonjë s’munt të vinjë tek unë, ndë mos e heqtë Ati që më ka dërguarë; edhe unë do ta ngjall ndë ditë të pastajme.
45 Është shkruarë ndë profitërit: “Edhe të gjithë do të jenë të mësuarë nga Perëndia.” Kushdo pra që ka dëgjuarë prej Atit, edhe është mësuarë, vien tek unë.
46 Jo se ka parë ndonjë Atinë, veç ay që është nga Perëndia; kyj ka parë Atinë.
47 Me të vërtetë, me të vërtetë po u them juve: Ay që më beson ka jetë të pasosurë.
48 Unë jam buk’ e jetësë.
49 Atëritë tuaj hëngrrë mannënë ndë shtretëtirët, edhe vdiqnë.
50 Këjo është buka që sbret nga qielli, që kush të hajë prej asaj, të mos vdesë.
51 Unë jam buk’ e gjallë që sbriti nga qielli. Ndë ngrëntë njeri prej kësaj buke, do të rronjë për gjithë jetënë. Edhe buka që do t’ap unë, është mishi im, të cilinë unë do ta ap për jetën’ e botësë.”
52 Judhenjtë pra haheshinë njëri me jatrinë, tuke thënë: “Qysh munt të na apë kyj të hamë mishin’ e ati ?”
53 Jisuj u tha pra atyre: “Me të vërtetë, me të vërtetë po u them juve. Ndë mos ngrënçi mishin’ e të Birit njeriut, edhe ndë mos pifshi gjakun’ e ati, s’keni jetë ndë vetëhenë tuaj.
54 Ay që ha mishinë tim, edhe pi gjakunë tim, ka jetë të pasosurë, edhe unë do ta ngjall ndë ditë të pastajme.
55 Sepse mishi im është me të vërtetë të ngrënë, edhe gjaku im është me të vërtetë të pirë.
56 Ay që ha mishinë tim, edhe pi gjakunë tim mbet tek unë, edhe unë tek ay.
57 Sikundrë më dërgoj ay Ati që rron, edhe unë rronj për Atinë, kështu edhe ay që të më hajë, do të rronjë edhe ay për mua.
58 Këjo është buka që sbriti nga qielli; jo sikundrë atëritë tuaj hëngrrë mannënë, edhe vdiqnë; ay që ha këtë bukë, do të rronjë për gjithë jetënë.”
59 Këto tha ndë sinagogjit tuke mësuarë ndë Kapernaum.
60 Shumë vetë pra nga nxënësit’ e ati, kur dëgjuanë, thanë: “Këjo fialë ësht’ e ashpërë; cili munt ta dëgjonjë?”
61 Edhe Jisuj si e kupëtoj ndë vetëhet, se nxënësit’ e ti po murmurisnjënë për këtë fialë, u tha atyre: “Këjo u skandhalis juve?
62 Ç’do të thoni pra, ndë qoftë se shihni të Birin’ e njeriut tuke hipurë atie ku ishte përpara?
63 Fryma ësht’ ajo që ep jetë; mishi nukë vëjen asgjë; këto fialë që u flas unë juve, janë frymë, edhe janë jetë.
64 Po janë ca prej jush që nukë besonjënë.” Sepse Jisuj e dinte që përpara, cilëtë jan’ ata që s’besonjënë, edhe cili ësht’ ay që do ta trathtonte.
65 Edhe thoshte: “Përandaj u thashë juve, se asndonjë s’munt të vinjë tek unë, ndë qoftë se s’i është dhënë prej tim eti.”
66 Që mb’ atë herë pra shumë vetë nga nxënësit’ e ati u këthyenë prapa, edhe nuk’ ecninë më bashkë me atë.
67 Jisuj pra u tha të dy-mbë-dhietëvet:
68 “Mos doni të ikëni edhe ju?” Simon Pietri iu përgjeq pra: “Zot, te cili do të vemi? Ti ke fialë jete të pasosurë.
69 Edhe neve kemi besuarë, edhe e kemi njohurë, se ti je Krishti, i Bir’ i Perëndisë (gjallë).
70 Jisuj iu përgjeq atyre:
71 “Nuk’ u sgjodha unë juve të dy-mbë-dhietëtë? Edhe një prej jush është diallë.”
72 Edhe thoshte për Judhë Iskariotinë, të birin’ e Simonit; i cili ishte një prej të dy-mbë-dhietëvet, sepse kyj e kishte për të trathtuar’ atë.
The Feeding of the Five Thousand
(Mt 14.13‑21Mk 6.30‑44Lk 9.10‑17)1 Μετὰ ταῦτα ἀπῆλθεν ὁ Ἰησοῦς πέραν τῆς θαλάσσης τῆς Γαλιλαίας τῆς Τιβεριάδος. 2 ἠκολούθει δὲ αὐτῷ ὄχλος πολύς, ὅτι ἐθεώρουν τὰ σημεῖα ἃ ἐποίει ἐπὶ τῶν ἀσθενούντων. 3 ἀνῆλθεν δὲ εἰς τὸ ὄρος Ἰησοῦς καὶ ἐκεῖ ἐκάθητο μετὰ τῶν μαθητῶν αὐτοῦ. 4 ἦν δὲ ἐγγὺς τὸ πάσχα, ἡ ἑορτὴ τῶν Ἰουδαίων. 5 ἐπάρας οὖν τοὺς ὀφθαλμοὺς ὁ Ἰησοῦς καὶ θεασάμενος ὅτι πολὺς ὄχλος ἔρχεται πρὸς αὐτὸν λέγει πρὸς Φίλιππον, Πόθεν ἀγοράσωμεν ἄρτους ἵνα φάγωσιν οὗτοι; 6 τοῦτο δὲ ἔλεγεν πειράζων αὐτόν· αὐτὸς γὰρ ᾔδει τί ἔμελλεν ποιεῖν. 7 ἀπεκρίθη αὐτῷ [ὁ] Φίλιππος, Διακοσίων δηναρίων ἄρτοι οὐκ ἀρκοῦσιν αὐτοῖς ἵνα ἕκαστος βραχύ [τι] λάβῃ. 8 λέγει αὐτῷ εἷς ἐκ τῶν μαθητῶν αὐτοῦ, Ἀνδρέας ὁ ἀδελφὸς Σίμωνος Πέτρου, 9 Ἔστιν παιδάριον ὧδε ὃς ἔχει πέντε ἄρτους κριθίνους καὶ δύο ὀψάρια· ἀλλὰ ταῦτα τί ἐστιν εἰς τοσούτους; 10 εἶπεν ὁ Ἰησοῦς, Ποιήσατε τοὺς ἀνθρώπους ἀναπεσεῖν. ἦν δὲ χόρτος πολὺς ἐν τῷ τόπῳ. ἀνέπεσαν οὖν οἱ ἄνδρες τὸν ἀριθμὸν ὡς πεντακισχίλιοι. 11 ἔλαβεν οὖν τοὺς ἄρτους ὁ Ἰησοῦς καὶ εὐχαριστήσας διέδωκεν τοῖς ἀνακειμένοις ὁμοίως καὶ ἐκ τῶν ὀψαρίων ὅσον ἤθελον. 12 ὡς δὲ ἐνεπλήσθησαν, λέγει τοῖς μαθηταῖς αὐτοῦ, Συναγάγετε τὰ περισσεύσαντα κλάσματα, ἵνα μή τι ἀπόληται. 13 συνήγαγον οὖν καὶ ἐγέμισαν δώδεκα κοφίνους κλασμάτων ἐκ τῶν πέντε ἄρτων τῶν κριθίνων ἃ ἐπερίσσευσαν τοῖς βεβρωκόσιν. 14 Οἱ οὖν ἄνθρωποι ἰδόντες ὃ ἐποίησεν σημεῖον ἔλεγον ὅτι Οὗτός ἐστιν ἀληθῶς ὁ προφήτης ὁ ἐρχόμενος εἰς τὸν κόσμον. 15 Ἰησοῦς οὖν γνοὺς ὅτι μέλλουσιν ἔρχεσθαι καὶ ἁρπάζειν αὐτὸν ἵνα ποιήσωσιν βασιλέα, ἀνεχώρησεν πάλιν εἰς τὸ ὄρος αὐτὸς μόνος.
Walking on the Water
(Mt 14.22‑27Mk 6.45‑52)16 Ὡς δὲ ὀψία ἐγένετο κατέβησαν οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ ἐπὶ τὴν θάλασσαν 17 καὶ ἐμβάντες εἰς πλοῖον ἤρχοντο πέραν τῆς θαλάσσης εἰς Καφαρναούμ. καὶ σκοτία ἤδη ἐγεγόνει καὶ οὔπω ἐληλύθει πρὸς αὐτοὺς ὁ Ἰησοῦς, 18 ἥ τε θάλασσα ἀνέμου μεγάλου πνέοντος διεγείρετο. 19 ἐληλακότες οὖν ὡς σταδίους εἴκοσι πέντε ἢ τριάκοντα θεωροῦσιν τὸν Ἰησοῦν περιπατοῦντα ἐπὶ τῆς θαλάσσης καὶ ἐγγὺς τοῦ πλοίου γινόμενον, καὶ ἐφοβήθησαν. 20 ὁ δὲ λέγει αὐτοῖς, Ἐγώ εἰμι· μὴ φοβεῖσθε. 21 ἤθελον οὖν λαβεῖν αὐτὸν εἰς τὸ πλοῖον, καὶ εὐθέως ἐγένετο τὸ πλοῖον ἐπὶ τῆς γῆς εἰς ἣν ὑπῆγον.
Jesus the Bread of Life
22 Τῇ ἐπαύριον ὁ ὄχλος ὁ ἑστηκὼς πέραν τῆς θαλάσσης εἶδον ὅτι πλοιάριον ἄλλο οὐκ ἦν ἐκεῖ εἰ μὴ ἓν καὶ ὅτι οὐ συνεισῆλθεν τοῖς μαθηταῖς αὐτοῦ ὁ Ἰησοῦς εἰς τὸ πλοῖον ἀλλὰ μόνοι οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ ἀπῆλθον· 23 ἄλλα ἦλθεν πλοιά[ρια] ἐκ Τιβεριάδος ἐγγὺς τοῦ τόπου ὅπου ἔφαγον τὸν ἄρτον εὐχαριστήσαντος τοῦ κυρίου. 24 ὅτε οὖν εἶδεν ὁ ὄχλος ὅτι Ἰησοῦς οὐκ ἔστιν ἐκεῖ οὐδὲ οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ, ἐνέβησαν αὐτοὶ εἰς τὰ πλοιάρια καὶ ἦλθον εἰς Καφαρναοὺμ ζητοῦντες τὸν Ἰησοῦν. 25 καὶ εὑρόντες αὐτὸν πέραν τῆς θαλάσσης εἶπον αὐτῷ, Ῥαββί, πότε ὧδε γέγονας; 26 ἀπεκρίθη αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς καὶ εἶπεν, Ἀμὴν ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ζητεῖτέ με οὐχ ὅτι εἴδετε σημεῖα, ἀλλ᾽ ὅτι ἐφάγετε ἐκ τῶν ἄρτων καὶ ἐχορτάσθητε. 27 ἐργάζεσθε μὴ τὴν βρῶσιν τὴν ἀπολλυμένην ἀλλὰ τὴν βρῶσιν τὴν μένουσαν εἰς ζωὴν αἰώνιον, ἣν ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ὑμῖν δώσει· τοῦτον γὰρ ὁ πατὴρ ἐσφράγισεν ὁ θεός. 28 εἶπον οὖν πρὸς αὐτόν, Τί ποιῶμεν ἵνα ἐργαζώμεθα τὰ ἔργα τοῦ θεοῦ; 29 ἀπεκρίθη [ὁ] Ἰησοῦς καὶ εἶπεν αὐτοῖς, Τοῦτό ἐστιν τὸ ἔργον τοῦ θεοῦ, ἵνα πιστεύητε εἰς ὃν ἀπέστειλεν ἐκεῖνος. 30 εἶπον οὖν αὐτῷ, Τί οὖν ποιεῖς σὺ σημεῖον, ἵνα ἴδωμεν καὶ πιστεύσωμέν σοι; τί ἐργάζῃ; 31 οἱ πατέρες ἡμῶν τὸ μάννα ἔφαγον ἐν τῇ ἐρήμῳ, καθώς ἐστιν γεγραμμένον, Ἄρτον ἐκ τοῦ οὐρανοῦ ἔδωκεν αὐτοῖς φαγεῖν. 32 εἶπεν οὖν αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς, Ἀμὴν ἀμὴν λέγω ὑμῖν, οὐ Μωϋσῆς δέδωκεν ὑμῖν τὸν ἄρτον ἐκ τοῦ οὐρανοῦ, ἀλλ᾽ ὁ πατήρ μου δίδωσιν ὑμῖν τὸν ἄρτον ἐκ τοῦ οὐρανοῦ τὸν ἀληθινόν· 33 ὁ γὰρ ἄρτος τοῦ θεοῦ ἐστιν ὁ καταβαίνων ἐκ τοῦ οὐρανοῦ καὶ ζωὴν διδοὺς τῷ κόσμῳ.
34 Εἶπον οὖν πρὸς αὐτόν, Κύριε, πάντοτε δὸς ἡμῖν τὸν ἄρτον τοῦτον. 35 εἶπεν αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς, Ἐγώ εἰμι ὁ ἄρτος τῆς ζωῆς· ὁ ἐρχόμενος πρὸς ἐμὲ οὐ μὴ πεινάσῃ, καὶ ὁ πιστεύων εἰς ἐμὲ οὐ μὴ διψήσει πώποτε. 36 ἀλλ᾽ εἶπον ὑμῖν ὅτι καὶ ἑωράκατέ [με] καὶ οὐ πιστεύετε. 37 Πᾶν ὃ δίδωσίν μοι ὁ πατὴρ πρὸς ἐμὲ ἥξει, καὶ τὸν ἐρχόμενον πρὸς ἐμὲ οὐ μὴ ἐκβάλω ἔξω, 38 ὅτι καταβέβηκα ἀπὸ τοῦ οὐρανοῦ οὐχ ἵνα ποιῶ τὸ θέλημα τὸ ἐμὸν ἀλλὰ τὸ θέλημα τοῦ πέμψαντός με. 39 τοῦτο δέ ἐστιν τὸ θέλημα τοῦ πέμψαντός με, ἵνα πᾶν ὃ δέδωκέν μοι μὴ ἀπολέσω ἐξ αὐτοῦ, ἀλλ᾽ ἀναστήσω αὐτὸ [ἐν] τῇ ἐσχάτῃ ἡμέρᾳ. 40 τοῦτο γάρ ἐστιν τὸ θέλημα τοῦ πατρός μου, ἵνα πᾶς ὁ θεωρῶν τὸν υἱὸν καὶ πιστεύων εἰς αὐτὸν ἔχῃ ζωὴν αἰώνιον, καὶ ἀναστήσω αὐτὸν ἐγὼ [ἐν] τῇ ἐσχάτῃ ἡμέρᾳ.
41 Ἐγόγγυζον οὖν οἱ Ἰουδαῖοι περὶ αὐτοῦ ὅτι εἶπεν, Ἐγώ εἰμι ὁ ἄρτος ὁ καταβὰς ἐκ τοῦ οὐρανοῦ, 42 καὶ ἔλεγον, Οὐχ οὗτός ἐστιν Ἰησοῦς ὁ υἱὸς Ἰωσήφ, οὗ ἡμεῖς οἴδαμεν τὸν πατέρα καὶ τὴν μητέρα; πῶς νῦν λέγει ὅτι Ἐκ τοῦ οὐρανοῦ καταβέβηκα; 43 ἀπεκρίθη Ἰησοῦς καὶ εἶπεν αὐτοῖς, Μὴ γογγύζετε μετ᾽ ἀλλήλων. 44 οὐδεὶς δύναται ἐλθεῖν πρός με ἐὰν μὴ ὁ πατὴρ ὁ πέμψας με ἑλκύσῃ αὐτόν, κἀγὼ ἀναστήσω αὐτὸν ἐν τῇ ἐσχάτῃ ἡμέρᾳ. 45 ἔστιν γεγραμμένον ἐν τοῖς προφήταις, Καὶ ἔσονται πάντες διδακτοὶ θεοῦ· πᾶς ὁ ἀκούσας παρὰ τοῦ πατρὸς καὶ μαθὼν ἔρχεται πρὸς ἐμέ. 46 οὐχ ὅτι τὸν πατέρα ἑώρακέν τις εἰ μὴ ὁ ὢν παρὰ τοῦ θεοῦ, οὗτος ἑώρακεν τὸν πατέρα. 47 ἀμὴν ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ὁ πιστεύων ἔχει ζωὴν αἰώνιον. 48 ἐγώ εἰμι ὁ ἄρτος τῆς ζωῆς. 49 οἱ πατέρες ὑμῶν ἔφαγον ἐν τῇ ἐρήμῳ τὸ μάννα καὶ ἀπέθανον· 50 οὗτός ἐστιν ὁ ἄρτος ὁ ἐκ τοῦ οὐρανοῦ καταβαίνων, ἵνα τις ἐξ αὐτοῦ φάγῃ καὶ μὴ ἀποθάνῃ. 51 ἐγώ εἰμι ὁ ἄρτος ὁ ζῶν ὁ ἐκ τοῦ οὐρανοῦ καταβάς· ἐάν τις φάγῃ ἐκ τούτου τοῦ ἄρτου ζήσει εἰς τὸν αἰῶνα, καὶ ὁ ἄρτος δὲ ὃν ἐγὼ δώσω ἡ σάρξ μού ἐστιν ὑπὲρ τῆς τοῦ κόσμου ζωῆς.
52 Ἐμάχοντο οὖν πρὸς ἀλλήλους οἱ Ἰουδαῖοι λέγοντες, Πῶς δύναται οὗτος ἡμῖν δοῦναι τὴν σάρκα [αὐτοῦ] φαγεῖν; 53 εἶπεν οὖν αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς, Ἀμὴν ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ἐὰν μὴ φάγητε τὴν σάρκα τοῦ υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου καὶ πίητε αὐτοῦ τὸ αἷμα, οὐκ ἔχετε ζωὴν ἐν ἑαυτοῖς. 54 ὁ τρώγων μου τὴν σάρκα καὶ πίνων μου τὸ αἷμα ἔχει ζωὴν αἰώνιον, κἀγὼ ἀναστήσω αὐτὸν τῇ ἐσχάτῃ ἡμέρᾳ. 55 ἡ γὰρ σάρξ μου ἀληθής ἐστιν βρῶσις, καὶ τὸ αἷμά μου ἀληθής ἐστιν πόσις. 56 ὁ τρώγων μου τὴν σάρκα καὶ πίνων μου τὸ αἷμα ἐν ἐμοὶ μένει κἀγὼ ἐν αὐτῷ. 57 καθὼς ἀπέστειλέν με ὁ ζῶν πατὴρ κἀγὼ ζῶ διὰ τὸν πατέρα, καὶ ὁ τρώγων με κἀκεῖνος ζήσει δι᾽ ἐμέ. 58 οὗτός ἐστιν ὁ ἄρτος ὁ ἐξ οὐρανοῦ καταβάς, οὐ καθὼς ἔφαγον οἱ πατέρες καὶ ἀπέθανον· ὁ τρώγων τοῦτον τὸν ἄρτον ζήσει εἰς τὸν αἰῶνα. 59 Ταῦτα εἶπεν ἐν συναγωγῇ διδάσκων ἐν Καφαρναούμ.
The Words of Eternal Life
60 Πολλοὶ οὖν ἀκούσαντες ἐκ τῶν μαθητῶν αὐτοῦ εἶπαν, Σκληρός ἐστιν ὁ λόγος οὗτος· τίς δύναται αὐτοῦ ἀκούειν; 61 εἰδὼς δὲ ὁ Ἰησοῦς ἐν ἑαυτῷ ὅτι γογγύζουσιν περὶ τούτου οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ εἶπεν αὐτοῖς, Τοῦτο ὑμᾶς σκανδαλίζει; 62 ἐὰν οὖν θεωρῆτε τὸν υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου ἀναβαίνοντα ὅπου ἦν τὸ πρότερον; 63 τὸ πνεῦμά ἐστιν τὸ ζῳοποιοῦν, ἡ σὰρξ οὐκ ὠφελεῖ οὐδέν· τὰ ῥήματα ἃ ἐγὼ λελάληκα ὑμῖν πνεῦμά ἐστιν καὶ ζωή ἐστιν. 64 ἀλλ᾽ εἰσὶν ἐξ ὑμῶν τινες οἳ οὐ πιστεύουσιν. ᾔδει γὰρ ἐξ ἀρχῆς ὁ Ἰησοῦς τίνες εἰσὶν οἱ μὴ πιστεύοντες καὶ τίς ἐστιν ὁ παραδώσων αὐτόν. 65 καὶ ἔλεγεν, Διὰ τοῦτο εἴρηκα ὑμῖν ὅτι οὐδεὶς δύναται ἐλθεῖν πρός με ἐὰν μὴ ᾖ δεδομένον αὐτῷ ἐκ τοῦ πατρός.
66 Ἐκ τούτου πολλοὶ [ἐκ] τῶν μαθητῶν αὐτοῦ ἀπῆλθον εἰς τὰ ὀπίσω καὶ οὐκέτι μετ᾽ αὐτοῦ περιεπάτουν. 67 εἶπεν οὖν ὁ Ἰησοῦς τοῖς δώδεκα, Μὴ καὶ ὑμεῖς θέλετε ὑπάγειν; 68 ἀπεκρίθη αὐτῷ Σίμων Πέτρος, Κύριε, πρὸς τίνα ἀπελευσόμεθα; ῥήματα ζωῆς αἰωνίου ἔχεις, 69 καὶ ἡμεῖς πεπιστεύκαμεν καὶ ἐγνώκαμεν ὅτι σὺ εἶ ὁ ἅγιος τοῦ θεοῦ. 70 ἀπεκρίθη αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς, Οὐκ ἐγὼ ὑμᾶς τοὺς δώδεκα ἐξελεξάμην; καὶ ἐξ ὑμῶν εἷς διάβολός ἐστιν. 71 ἔλεγεν δὲ τὸν Ἰούδαν Σίμωνος Ἰσκαριώτου· οὗτος γὰρ ἔμελλεν παραδιδόναι αὐτόν, εἷς ἐκ τῶν δώδεκα.